| Popis: |
The aim of this work is to develop a ligand-modified mesoporous silica adsorbent for the removal and colorimetric determination of Zn(II) ions from water samples. In this study, mesoporous (monolithic) silica material was synthesized in acidic condition by using tetraethylorthosilicate (TEOS) and non-ionic surfactant Brij 56. The organic ligand 5-Br-PADAP was successfully immobilized onto the mesoporous silica. This adsorbent was characterized by FT-IR, SEM, EDX and BET analysis. The experimental works were carried out by batch method. In adsorption studies several parameters such as pH of solution, initial Zn(II) ion concentration, interfering ions, color optimization and reusability of the adsorbent were optimized. The experimental data showed that the maximum Zn(II) adsorption was possible at pH 8. The maximum adsorption capacity was determined and found to be 18.02 mg/g. Desorption of Zn (II) ions was possible when 0.10 mol/L HCl was used. This adsorbent (5-Br-PADAP-doped silica particles) showed a marked color change from orange to fuschia red in the presence of Zn(II) ion depending on pH value of solution. Color changes of the adsorbent were confirmed by Diffuse Reflectance Spectrometric (DRS) measurements. The colorimetric data was shown the differences in the color hues of the adsorbent phase with increases of Zn(II) concentration. The linear dynamic range for the colorimetric determination of Zn(II) was 5–100 μg/L. The adsorbent showed a high chromogenic selectivity for Zn(II) over other ions with a detection limit of 0.4 μg/L in solution. The relative standard deviation (RSD) for 6 replicate measurements of 10 μg/L zinc was 2.7%. The developed colorimetric method was applied to the extraction and determination of zinc in different certified reference materials and real water samples. İÇİNDEKİLER ÖZET ........................................................................................................................ i ABSTRACT ............................................................................................................ iii TEŞEKKÜRLER ...................................................................................................... v İÇİNDEKİLER ......................................................................................................... vi ŞEKİLLER DİZİNİ ................................................................................................... ix ÇİZELGELER DİZİNİ ............................................................................................. xii SİMGELER VE KISALTMALAR ........................................................................... xiii 1. GİRİŞ.................................................................................................................. 1 2.GENEL BİLGİLER ............................................................................................... 3 2.1. Çinko ve Sağlığa Etkileri ............................................................................... 3 2.2. Metal iyonlarının Sulardan Uzaklaştırılması ................................................. 5 2.3. Sol-jel Yöntemiyle Mezo Gözenekli Silika Sentezi ........................................ 5 2.4. Gözenekli Silika Adsorbentler ve Elde Edilme Yöntemleri ............................ 9 2.4.1. HOM Tipi Monolitik Silika Sentezi ve Kullanım Alanları ........................ 13 2.5. Sol-jel Tekniğinin Analitik Kimya Uygulamaları ........................................... 14 2.5.1. Optik Kimyasal Sensörler ..................................................................... 16 2.6. Literatürde Yer Alan Çalışmalar ................................................................. 20 2.7. Metal İyonlarının Tayin Yöntemleri ............................................................. 21 2.7.1. Atomik Absorpsiyon Spektrometresi (AAS) .......................................... 21 2.7.1.1. Işık Kaynakları ................................................................................ 22 2.7.1.2. Atomlaştırma Teknikleri .................................................................. 23 2.7.1.3. Dalgaboyu seçici ............................................................................ 23 2.7.1.4. Dedektör ......................................................................................... 24 2.7.1.5. Atomik Absorpsiyon Spektroskopisinde Girişimler.......................... 24 2.7.2. İndüktif Eşleşmiş Plazma Kütle Spektrometresi (ICP–MS) ................... 25 vii 2.7.2.1. ICP-MS İle Yapılan Çalışmalarda Karşılaşılan Sorunlar ................. 25 2.7.2.2. Atomik Girişimler ............................................................................ 26 2.7.2.3. Poliatomik Girişimler ....................................................................... 26 2.8. Dağınık Yansıma Spektroskopisi (DRS) ..................................................... 26 2.8.1. Kolorimetrik Paramatereler ................................................................ 28 3. DENEYSEL ÇALIŞMALAR............................................................................... 30 3.1.Reaktifler ..................................................................................................... 30 3.2. Kullanılan Cihazlar...................................................................................... 31 3.3.Deneyin Yapılışı .......................................................................................... 32 3.3.1. Silika Monolitin Sentezi ......................................................................... 32 3.3.2. Silika Monolite 5-Br-PADAP’ın Katkılanması ........................................ 33 3.3.3. Partiküllere Zn(II) İyonlarının Adsorpsiyonu .......................................... 33 4.DENEYSEL SONUÇLAR VE TARTIŞMA.......................................................... 35 4.1. Silika Partiküllerin Karakterizasyonu .......................................................... 35 4.2. 5-Br-PADAP Katkılanmış Silika Partiküllere Zn(II) İyonlarının Adsorpsiyonunda pH Etkisi ................................................................................ 40 4.3. Silika Partiküllere 5-Br-PADAP Katkılama Süresinin Etkisi ......................... 41 4.4. 5-Br-PADAP Katkılanmış Silika Partiküllerin Adsorpsiyonuna Zn(II) Derişiminin Etkisi ............................................................................................... 41 4.5. Silika Partiküllerin Zn(II) Adsorpsiyonuna Zamanın Etkisi .......................... 43 4.6. 5-Br-PADAP Katkılanmış Silika Partiküllerin Tekrar Kullanılabilirliği .......... 43 4.7. Zn(II) Adsorpsiyonuna Yabancı İyonların Etkisi .......................................... 45 4.8. 5-Br-PADAP Katkılı Silika Partiküller ile Zn(II) Adsorpsiyonu Uygulamaları 49 4.8.1. Sertifikalı Referans Maddelerden Zn(II) İyonlarının Adsorpsiyonu ....... 49 4.8.2. Pirinç ve Pirinç Unu Örneğinde Zn(II) Tayini ........................................ 49 4.8.3. Çeşme Suyundan Zn(II) İyonlarının Uzaklaştırılması ........................... 50 viii 4.9. 5-Br-PADAP Katkılı Silika Partiküllerin Zn(II) iyonlarının Adsorpsiyon Kapasitesinin Literatürle Karşılaştırılması.......................................................... 50 4.10. Zn(II) İyonlarının Kolorimetrik ve Görsel Tayini ........................................ 51 4.10.1. Sulu Çözeltide Zn-PADAP Kompleks Oluşum Koşullarının Belirlenmesi ....................................................................................................................... 51 4.11. Zn(II) İyonlarının Kolorimetrik Tayini İçin Silika Partiküllere 5-Br-PADAP Katkılama Süresinin Etkisi ................................................................................. 53 4.12. Zn(II) İyonlarının Kolorimetrik Tayinine Zn(II) Derişiminin Etkisi ............... 54 4.13. Zn(II) İyonlarının Kolorimetrik Tayinine Yabancı İyonların Etkisi .............. 59 4.14. Çeşme Suyunda Zn(II) İyonlarının Kolorimetrik Tayini ............................. 60 4.15. Pirinç ve Pirinç Unu Örneğinden Zn(II) İyonlarının Kolorimetrik Tayini ..... 61 4.16. Zn(II) İyonlarının Kolorimetrik Tayini İçin Analitik Performans Özellikleri .. 61 4.17. 5-Br-PADAP Katkılı Silika Partiküllerin Zn(II) iyonlarının Kolorimetrik Tayinin Literatürle Karşılaştırılması ................................................................... 62 5. SONUÇLAR ..................................................................................................... 64 KAYNAKLAR ........................................................................................................ 66 EKLER ................................................................................................................. 74 ÖZGEÇMİŞ .......................................................................................................... 77 Bu çalışmanın amacı, su örneklerinden Zn(II) iyonlarının uzaklaştırılması ve kolorimetrik tayini için ligand modifiye edilmiş mezo gözenekli silika adsorbentin geliştirilmesidir. Bu çalışmada, tetraetilortosilikat (TEOS) ve iyonik olmayan yüzey aktif madde Brij 56 kullanılarak asidik ortamda mezo gözenekli (monolitik) silika sentezlenmiştir. Mezo gözenekli silika partiküllere organik ligand 5-Br-PADAP başarıyla immobilize edilmiştir. Bu adsorbent FT-IR, SEM, EDX ve BET analizi ile karakterize edilmiştir. Adsorpsiyon çalışmalarında, çözelti pH'ı, başlangıç Zn(II) iyonu derişimi, engelleme yapan iyonlar, renk optimizasyonu ve adsorbentin tekrar kullanılabilirliği gibi parametreler optimize edilmiştir. Deneysel veriler, maksimum Zn(II) adsorpsiyonunun pH 8'de olduğunu göstermiştir. Maksimum adsorpsiyon kapasitesi belirlenmiş ve 18.02 mg/g olduğu bulunmuştur. Zn(II) iyonlarının desorpsiyonu, 0.10 mol/L HCl kullanıldığı durumda mümkün olmuştur. Bu adsorbent (5-Br-PADAP katkılı silika partiküller), çözeltinin pH değerlerine bağlı olarak Zn(II) iyonlarının varlığında turuncudan fuşya kırmızıya belirgin bir renk değişimi göstermiştir. Adsorbentin renk değişimi Difüze Yansıma Spektrometri (DRS) ölçümleri ile teyit edilmiştir. Kolorimetrik veriler, Zn(II) derişimindeki artış ile adsorbent fazın renk tonlarında fark olduğunu göstermiştir. Zn(II)’nin kolorimetrik tayini için doğrusal çalışma aralığı 5-100 μg/L ve gözlenebilme sınırı 0.4 μg/L’dir. 10 μg/L çinko için 6 tekrarlı bağıl standart sapma (RSD) %2.7 dir. Geliştirilen kolorimetrik yöntem, çinko ekstraksiyonu ve tayini için sertifikalı referans maddelere ve gerçek su numunelerine uygulanmıştır. |
