| Popis: |
Powieść Suzanny Clark "Jonathan Strange i pan Norrell" (Jonathan Strange & Mr Norrell, 2004) proponując lustrzane wyobrażenie XIX-wiecznej Anglii - od "oryginału" różni się tym, że dopuszcza istnienie i funkcjonowanie magii. Ten transfikcjonalny, egzomimetyczny świat opowiadający historię bardziej prawdziwą niż ta ogólnie znana, nazwany został - za K.M. Majem - allotopią (a dokładniej jej odmianą, czyli allohistorią). Elementem konstrukcyjnym świata, stanowiącym dodatkowe (wobec "Anglii allotopijnej") zwielokrotnienie, jest wprowadzenie znanej z literatury opozycji świata "realistycznego" (Londyn w XIX wieku) i "fantastycznego" (reprezentowanego przez Krainę Czarów, Faerie), a wraz z nią - nawiązań do komedii obyczajowej, gotyckich opowieści czy romantycznych ballad, a bardziej współcześnie - do Tolkienowskiego eseju O baśniach. Realia historyczno-kulturowe tamtego czasu, opisane językiem stylizowanym na powieści Ch. Dickensa i J. Austen, odzwierciedlają wyobrażenia Anglii tego okresu, równocześnie je odkształcając. Analiza rozmaitych „luster” powieści (konstrukcyjnych, narracyjnych, fabularnych, językowych oraz motywu lustra jako bramy do świata Innych Ziem), poprzedzona została refleksją nad ewolucją gatunków łączących literaturę fantastyczną z historią - od fikcji alternatywnej do allohistorii. Susanna Clarke’s novel Jonathan Strange & Mr Norrell presents a mirrored imagery of 19th c. England that differs from its "original" counterpart by allowing the presence and functioning of magic. This transfictional, exomimetic world telling a history more plausible that the one commonly known, was termed - by K.M. Maj - allotopia (or, more precisely, its invariant, allohistory). A core world-building element in the novel is a juxtaposition of the "real" (19th c. London) and "fantastic" (represented by the Wonderland of the Faerie) world along with the references to a comedy of manners, gothic fiction, romantic ballads, or - more contemporaneously - Tolkien’s essay On Fairy-stories. Historical and cultural realities of that time and a narrative mirroring the style of Ch. Dickens or J. Austen, reflect the way one may imagine 19th c. England and, at the same time, distort this image. The analysis of the variety of such "mirrors" in the novel (structural, narrative, diegetic, linguistic, or tropic, as in case of the mirror depicted as a gateway to the worlds of Other Earths) follows a commentary on the evolution of genres linking the fantastic and the history - from alternative fiction to allohistories. |
