| Popis: |
Yeryüzünün en kadim toprak parçasından biri olan, günümüzde Irak ve Kuveyt arasına kalan ve İslam tarihi açısından büyük öneme sahip olan kadim “Basra Şehri’nde” insan nefesinin duyulması, şehirleşme ve kültürlerin oluşması çok eski devirlere dayanır. “Basra” deyince akla, Abbâsîler, Timur devleti, Safeviler, Farisiler, Akkoyunlu, Karakoyunlular gelse de aslında bu kadim topraklar, çok daha farklı devlet ve kültürlerin doğuşuna beşiklik etmiş pek çok kavme yurt olmuştur. Mesela: Milattan önce Asurlulara ve Irak'ın el-Hilla kasabasına yerleşen Babillilere ve daha pek çok uygarlıklara beşik olmuştur. Basra Şehrinin, İslam tarihi açısından önemi ise, kuruluş hikâyesi ile başlar: İslam dinin Peygamberi Hz. Muhammed’in (s.a.v) övgüsüne mazhar olmuş şehir. Hz Ömer’in, Utbe bin Gazvan’ı görevlendirerek kurdurduğu kutlu şehirdir. Basra, o günden sonra ilimin, edebiyatın merkezi olmuş Mekke ve Medine’deki “Ukaz Panayırının” muadili olan “Mirbed panayırları” Basra’da kurulmuştur. Sadece panayır değil çeşitli edebiyat eserlerinin neşvü-nema bulduğu, pek çok şairin durağı haline gelen Basra, ‘İslam düşünce tarihi’ açısından da büyük öneme haizdir: “Deve Olayı; Zenci olayı” gibi tarih üzerinde etki bırakan pek çok vaka bu topraklarda cereyan etmiştir. Bu topraklar, tarihin akışına yön veren savaşlara, bilim-ilim dünyasına yön veren fikri akımlara, İslam dünyasının hukuk kaidelerini ortaya koyan pek çok fukahaya, mezhepler tarihi açısından başat rol oynayan isimlere, memleket olmuştur. İnsanlık tarihi ve İslam tarihi açısından önemli olan bu şehri, Abdülkadir Baş Ayân el-Abbâsî , “el-Baṣra fî-Edvârih’t-Târîḫiyye” ismini verdiği bu kitabında: Kuruluşundan Osmanlı dönemine kadar Basra’nın tarihi devirlerini anlatmıştır. Bu kadim toprakların şahit olduğu kültürü/harsı bir edebiyatçı naifliği ile bedii şekilde anlatan Abdulkadir Baş Âyân El-Abbâsî ve Abbasi ailesi Basra için yaptıkları hizmetler açısından ayrı bir önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Abdulkadir Baş Âyân el-Abbâsî’nin, “el-Baṣra fî-Edvârih’t-Târîḫiyye” kitabının Arapçadan Türkçeye çevirisi ve müellifinin hayatına dair yapılan araştırmalar mahfuz olup sadece “Basra tarihi” değil, Irak’tan, dünyanın pek çok ülkesine yayılan “Baş Âyân el-Abbâsî” ailesi tanıtılmıştır. Abdulkadir Baş Âyân el-Abbâsî’nin hayatı ve Basra’ya yaptığı hizmetler, bıraktığı eserler, Basra için yaptığı hizmetler anlatılmıştır. One of the most ancient pieces of land on earth, “the City of Basra”, which is now between Iraq and Kuwait, is considered in terms of Islamic history, but in fact, it is based on the hearing of human breath, urbanization and the formation of cultures in these ancient lands goes back much further. Although the Abbasi state, the state of Timur, Safavi, Akkoyunlu and Karakoyunlu states come to mind when “Basra” is mentioned, in fact, these ancient lands have been the cradle of many different nations and cultures. For instance: BC (Before Christ), It was the homeland of the Assyrians and the Babylonians who settled in town of El-Hilla in Iraq. The importance of the City of Basra in terms of view of Islamic history begins with the story of its foundation: Prophet of Islam religion Hz. Muhammad (May Allah’s blessings and Peace be upon him) to Hazrat Omar: “he advised him to establish a settlement/ homeland here” Upon this, Hz. Omar set the foundations of Basra. Basra became the center of science and literature after that day and the “Mirbed fairs”, the equivalent of the “Ukaz fair” in Mecca and Medina, were established in Basra. Basra, where not only a fair but also a variety of literary works, became the stop of many poets, It is also of great importance in terms of the 'history of Islamic thought': Many events that shape history such as “The Camel Incident; Negro incident”, have taken place in these lands. These lands are the wars that guide the flow of history, the intellectual currents that guide the world of science, It has become a hometown and homeland for many fuqaha (islamic lawyer) who revealed the legal principles of the Islamic world, and for the names who played a leading role in the history of sects. This city, which is important in terms of human history and Islamic history, Abdulkādir Baş’ayân el-Abbâsî, in his book named “al-Baṣra fî-tevârih’t-târîḫiyyah”: He has described the Historical periods of Basra from its foundation to the Ottoman period. The Abdulkādir Baş’ayân el-Abbâsî family, who describes the culture witnessed by these ancient lands in the best way with the delicacy of a literary writer, is of particular importance in terms of their services. In this study, the translation of Abdulkādir Baş’ayân el-Abbâsî’s book “Basra Fi’t-Tevarihi” from Arabic to Turkish and the research on the life of its author are reserved, not only the history of Basra, but also the Al-Abbasi family and their “BAS’AYÂN” family, which was in Iraq and later spread to many countries of the world. In particular, the life of the Author Abdulkādir Baş’ayân el-Abbâsî and his services to Basra, the works he left, his lineage and his services for Iraq, especially Basra, are explained. |
