| Popis: |
Bu araştırma, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde tespit edilen Beyazsinek (Hemiptera: Aleyrodidae) türleri üzerinde faunistik bir çalışma olup, ayrıca Bemisia tabaci' nin pamuktaki popülasyon dalgalanması, doğal düşmanları ve konukçularının belirlemesi amacıyla 2019-2022 yılları arasında yürütülmüştür. Özellikle Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)'nin faaliyete geçmesiyle birlikte artan bitki türü çeşitliliği ve tüm yıl üretim yapılabilmesinden kaynaklı olarak tüm yıl boyunca böcekler varlığını korumaktadır. Ayrıca tarımsal sulamadan dolayı artan yüksek nem oranı nedeniyle bu bölge için potansiyel bir zararlı konumuna geçen Bemisia tabaci' nin popülasyon yoğunlunda ciddi artışlar görülmüş ve başta pamuk olmak üzere birçok tarım ürününde ekonomik anlamda kayıplara neden olmuştur. 2019-2022 yılları arasında Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bulunan Şırnak, Siirt, Batman, Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman, Gaziantep ve Kilis illerindeki tarım ve tarım dışı alanlardan yılın tüm dönemlerinde düzensiz çıkışlar yapılarak farklı konukçulardan toplanan Aleyrodidae familyasına ait türler, pupa kabuğuna ait morfolojik tanı karakterleri kullanılarak Beyazsinek (Hemiptera: Aleyrodidae) türleri belirlenmiştir. Ayrıca beyazsineklerin doğal düşmanları, konukçuları ve Bemisia tabaci (Gennadius) (Hemiptera: Aleyrodidae)' nin popülasyon takibide yapılmıştır. Bölgede toplanan örneklerden 10 beyazsinek türü tespit edilmiştir. Bu türler; Bemisia afer (Priesner & Hosny), B. argentifolii (B biyotip) (Bellows and Perring), B. tabaci (Q biyotip) (Gen.), Dialeurodes citri (Ashmead), Dialeurolobus pulcher Datsig, Dialeurolobus rhamni Bink-Moenen & Gerling, Massileurodes setiger Goux, Siphoninus phillyreae (Haliday), Trialeurodes vaporariroum Westwood ve Tetraleurodes neemani Bink Moenen olarak tespit edilmiştir. Tarım ve tarım dışı alanlardan toplanan örneklerde Coccinelidae familyasına ait 22 tür, Miridae familyasına ait 6, Nabidae familyasına ait 1, Geocoridae familyasına ait 3, Aphelinidae familyasına ait 2 ve Chrysopidae familyasına ait 1 adet doğal düşman tespit edilmiştir. Bu alanlarda yapılan survey çalışmalarında toplanan beyazsineklere konukçuluk eden toplam 70 adet konukçu belirlenmiştir. Bemisia tabaci' nin popülasyon takibinde ilk beyazsinek çıkışları temmuz ayının son haftasında olup ağustos ayının ortasında en yüksek yoğunluğa ulaştığı ve eylül ayı ortasına doğru giderek azalmaya başladığı tespit edilmiştir. A faunistic study on the Whitefly (Hemiptera: Aleyrodidae) species detected in the Southeast Anatolian Region was conducted between 2019 and 2022 in order to also determine the population fluctuation, natural enemies and hosts of whiteflies in cotton. Especially, the Southeastern Anatolia Project (GAP) sustain its existence by increasing diversity of plant species and the inability to obtain agricutural products all year long. In addition, Whitefly has become an important pest for the Southeastern Anatolia Region, causing serious damage to the agriculture due to an increase in humidity, consequentelly its density. The species belonging to the Aleyrodidae family were collected from different hosts plants by making irregular all-season field trips of agricultural and non-agricultural areas located in the Southeastern Anatolia Region provinces including Şırnak, Siirt, Batman, Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman, Gaziantep and Kilis between 2019 and 2022. Collected whitefly (Hemiptera: Aleyrodidae) species were identited by using the pupal shell morphological diagnostic characters. Futhermore, the natural enemies, hosts and population dynemics of the pest were determined. Overall, ten whitefly species were identified from the collected samples. These species were; Bemisia afer (Priesner & Hosny), B. argentifolii (B biyotip) (Bellows and Perring), B. tabaci (Q biyotip) (Gen.), Dialeurodes citri (Ashmead), Dialeurolobus pulcher Datsig, Dialeurolobus rhamni Bink-Moenen & Gerling, Massileurodes setiger Goux, Siphoninus phillyreae (Haliday), Trialeurodes vaporariroum Westwood and Tetraleurodes neemani Bink-Moenen. In the samples collected from agricultural and non-agricultural areas, 22 species belonging to the Coccinelidae family, 6 belonging to the Miridae family, 1 to the Nabidae family, 3 to the Geocoridae family, 2 to the Aphelinidae family and 1 to the Chrysopidae family were identified. Total of 70 host plants were identified in this study. The population Dynamics of the pest indicated that the first whitefly emergence was in the last week of July, as reaching the highest density in mid-August and gradually decreasing towards mid-September. |
