| Popis: |
21. yüzyılda hızla gelişen teknoloji, ekonomiyi de etkisi altına almaktadır. Ekonomide yaşanan gelişmeler ise işletmelerin piyasadaki sürekliliğini sağlaması ve rekabet gücünü koruyabilmesi için sadece öz sermayelerinin yeterli olmadığını ortaya koymuştur. Günümüz bilgi çağında işletmelerin finansal yapısını, durumunu ve performansını gösteren muhasebe kayıtları finansal bilgi kullanıcılarının ihtiyaçlarına tam manasıyla cevap verememekte ve gerçeğe uygun bilgileri yansıtamamaktadır (Sarıay ve Özulucan, 2019:14). Bu durum ise işletmelerin müşteri yapısı, patent, marka ve kullandığı teknoloji gibi unsurlarında sermayeye dahil edilmesini gündeme getirmiştir. İşletmelerin rekabet avantajı elde edebilmeleri için sahip oldukları entelektüel sermayelerinin farkına varıp onu geliştirmeleri oldukça önem kazanmıştır. Bunun yanı sıra entelektüel varlıkların da doğru, açık ve anlaşılabilir bir şekilde ölçülmesi ve raporlanması gerekmektedir (Alagöz ve Özpeynirci, 2007:168). Türkiye Muhasebe Standartları‟na göre işletmelerin piyasa değerleri ile defter değerleri arasındaki fark, maddi olmayan duran varlıklara dahil edilememektedir. Dolayısıyla entelektüel sermayenin, gerçeğe uygun bir şekilde ölçülerek raporlanması finansal bilgi kullanıcıları açısından bir ihtiyaçtır. Bu sebeple literatürde birçok çalışmada entelektüel sermayenin ölçülmesine ve raporlanmasına yönelik çeşitli yaklaşımlar ortaya konulmuştur. Buna rağmen, entelektüel sermayenin ölçülmesi ve raporlanması konusunda genel kabul görmüş bir standart geliştirilememiştir (Pazarceviren ve Kaya, 2018:332). Bu çalışmayla entelektüel sermaye kavramı, unsurları, muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ait konulara vurgu yapılmaktadır. Entelektüel sermayenin unsurları; insan sermayesi, yapısal sermaye ve müşteri sermayesidir. İnsan sermayesi personellerin bilgilerini, kapasitelerini, yeteneklerini ve uzmanlıklarını kapsamaktadır. Yapısal sermaye personellerin verimliliğini destekleyen donanım, yazılım, veri tabanı, örgütsel yapı, patentler, markalar, teknolojiler, buluşlar ve yayınları içermektedir. Müşteri sermayesi ise işletmelerin dağıtım kanalları, müşterilerin devamlılığı ile ilişkilerinden oluşmaktadır. Entelektüel sermayeyi ölçmek için kullanılan çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bunların başlıcaları ve bu çalışmada yer alan Piyasa Değeri – Defter Değeri, Yaklaşık Tobin Q Değeri, Hesaplanmış Maddi Olmayan Değer Ve Ekonomik Katma Değer yöntemleri hakkında bilgilere yer verilmiştir. |
