| Popis: |
Kötülük, insanoğlu açısından iyilikten daha çok dikkat çekmekte ve unutulmamaktadır. Kötülük kahramanı olarak her toplumun kendi algısına göre çizdiği bir tipi vardır. Bu bağlamda kötülüğün baĢkahramanı ve Ģeytanların lideri olan iblis, dikkat edilmesi gereken önemli bir varlıktır. Türk-Ġslam kültüründe iblis hakkında somutlaĢtırılmıĢ/nesneleĢmiĢ bilgiler mevcuttur. Yazma eserlerde çok kez ele alınan iblis nasihatleri de bu doğrultuda değerlendirilmelidir. ÇalıĢmanın amacı, ele alınan yazma eserlerden hareketle kötülük kahramanı Ģeytanın tipolojisini belirlemek ve Türk-Ġslam tasavvurundaki tasarımlarına katkıda bulunmaktır. Ġblis hakkında yazılmıĢ; Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, Kütahya VahidpaĢa Ġl Halk Kütüphanesi ve Ankara Adnan Ötüken Ġl Halk Kütüphanesi‟nde bulunan dört adet mensur yazma eser okunmuĢtur. ÇalıĢmada, Freud tarafından ortaya atılan ve Melanie Klein tarafından kurulan, “Nesne ĠliĢkileri Kuramı” kapsamında Türk-Ġslam tasavvurunda Ģeytan lgısı ele alınmıĢtır. Kötülük ve teodise kavramlarının yanında; kötülük ve Ģeytan kavramlarının ele alınması ile konunun zengin malzemeyi ihtiva ettiği görülmüĢtür. Yazma eserler arasında, varak sayısı bakımından en hacimli olan, müstensihi ve istinsah tarihi belirtilen, Ankara Adnan Ötüken Ġl Halk Kütüphanesi‟ndeki yazma eserin çeviri yazılı metni çalıĢmanın sonunda verilmiĢtir. Halkın birtakım dinî bilgilere ulaĢması amacıyla baĢta ilmihal kitapları olmak üzere; dinî hikâyeler, kıssalar vb. gibi manzum-mensur yazılmıĢ ve telif, tercüme, adaptasyon yoluyla kazandırılmıĢ metinler bulunmaktadır. Bunlar aynı zamanda Türk toplumunun karakterinden izler taĢımaktadır. ÇalıĢmanın sonunda çeviri yazı alfabesiyle verilmiĢ, dinî bilgilerin yer aldığı metin sayesinde de soyut dinî kavramların somutlaĢtırılarak nasıl bir sosyo-kültürel zemine oturtulduğu gösterilmeye çalıĢılmıĢtır. In terms of human beings, evil attracts more attention than good and is not forgotten. In terms of being a villainous hero, every society has a type drawn according to its own perception. In this context, iblis, the protagonist of evil and the leader of demons, is an important entity to be considered. There is materialized/objectified information about iblis/satan in Turkish-Islamic culture. Iblis/Satan advices, which are discussed many times in manuscripts, should also be evaluated in this context. The aim of the study is to determine the typology of the evil hero Satan and to contribute to its designs in Turkish-Islamic conception. Written about iblis/satan; Four manuscripts in the National Library Manuscripts Collection, Kütahya VahidpaĢa Provincial Public Library and Ankara Adnan Ötüken Provincial Public Library were read. In the study, the perception of satan in Turkish-Islamic conception is discussed within the scope of "Object Relations Theory", which was put forward by Freud and established by Melanie Klein. Besides the concepts of evil and theodicy; It has been seen that the subject contains rich material with the concepts of evil and devil. The transcription text of the manuscript in Ankara Adnan Ötüken Provincial Public Library, which has the highest number of leaves and the date of copying, is given at the end of the study. In order for the public to reach some religious information, especially the catechism books; religious stories, parables, etc. There are texts written in verse and prose such as copyright, translation and adaptation. They also bear traces of the character of Turkish society. At the end of the study, the translation is given in script alphabet, and it is tried to show how abstract religious concepts are embodied and placed on a socio-cultural basis thanks to the text in which religious information is included. |
