| Popis: |
ÖZETÇalışmanın amacı, hiperenflasyonist sürecin teorik bazda ve gerçekleştiği ülkelerde incelenmesi ve enflasyonist süreç ile mücadele etmek için uygulanan istikrar politikalarının etkinliğinin analizidir. Sözkonusu incelemenin ardından Türkiye’de enflasyon olgusunun tarihsel süreç içerisinde gelişimi ve enflasyon ile mücadelede uygulanan istikrar politikaları hakkında bilgi verilip; bir model uygulaması ile Türkiye’de enflasyonist sürecin nedenleri amprik olarak ortaya konmaya çalışılmıştır.Hiperenflasyonist süreç ile ilgili olarak yapılan teorik çalışmaların ortaya koyduğu genel yaklaşım, aylık bazda %50’leri aşan oranların hiperenflasyon olarak kabul edilmesidir. Dışsal şoklar (savaşlar ve uluslar arası krizler), siyasi zafiyet ve bütçe açıklarının para basılarak kapatılmaya çalışılması hiperenflasyonun nedenleri olarak görülmüştür. Sürecin görüldüğü ülkeler bu yaklaşımı doğrulamaktadır. Hiperenflasyonist süreç ile mücadelede sıkı para ve maliye politikaları temelli; heteredoks, ortodoks, monetarist ve IMF destekli istikrar politikaları uygulamaya konmuştur. İsrail gibi başarılı örnekler mevcutken, başarısızlıkla sonuçlanan programlar daha çoktur. İstikrar süreci demokratik ortamlarda uygulandığı gibi demokratik olmayan dikta yönetimler altında da uygulanmıştır. Türkiye, 24 ocak 1980 İstikrar Programı ile bir dönüşüm sürecine girmiş ve pek çok reform gerçekleştirilmiştir. İçsel dengesizlikler sonucunda Nisan 94 Krizi ile yeni bir istikrar programı uygulanmaya başlanmıştır. Kur kontrolü sağlandığı halde enflasyon düşürülememiştir. 1997 Asya Krizi ve 1998 Rusya Krizleri istikrar sürecini olumsuz etkilemiş ve Ocak 2000’de yeni bir program uygulamaya konmuştur. Kasım 2000 ve Şubat 2001 Krizleri ile süreç aksamış ve Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı yürürlüğe girmiştir. Program ile devlet ekonomi ilişkilerinde yeni bir süreç hedeflenmiş ve devletin üstlene geldiği faaliyetlerden uzaklaşmaya çalışılmıştır. Ekonometrik model uygulaması ile döviz kuru, bütçe açığı, ödemeler dengesi, para arzı, faiz oranları ile enflasyon arasındaki ilişki incelenmiştir. Döviz kuru ile enflasyon oranı arasında güçlü bir ilişkiye ulaşılmıştır. Bu bağlamda enflasyon ile mücadele de döviz kurunun istikrarı sağlanmalıdır. SUMMARYThe purpose of the study is the research of hyperinflationist process on theoretical basis and in the occured countries and the analysis of the effectiveness of the stabilization policies applied for disinflation process. After the so-called research, the information was provided about the development of the inflation phenomenon in Turkey in the historical process and the stabilization policies applied during the disinflation and the reasons of the inflationist process were tried to be revealed ampirically.The general approach revealing the theoretical studies concerning the hyperinflationist process is the assuming the rates exceeding 50 % on monthly basis as hyperinflation. eksternal shocks (wars and international crisis’), political inanition and the print of the banknote to close budget deficits are considered as the reasons of hyperinflation. The countries which the process happens confirm the approach.In the struggle against hyperinflation process, very strong monetary and fiscal policies based, heteredox,ortodox ,monetarist and IMF supported stabilization policies were applied. While there are successful examples such as Israel, the unsuccessful examples are much more. While the stabilization process was applied in democratic places, it was also applied under the dicta governance, Turkey has penetrated into a transformation process with the Stabilization Policy in January 24, 1980 and many reforms were held. Due to internal imbalance, a new stabilization policy were applied with the April 1994 crisis. In spite of the fact that Exchange rate control was secured, it was failed to comb the inflation. The 1997 Asia and the following 1998 Russia crisis’ affected the Stabilization Process negatively and a new program was put into force in 2000. The process was interrupted by the November 2000 and Febreuary 2001 crisis’ and therefore The Transition Program to Strong Economy was put into force.A new process was targeted with the program and strived to get rid of the activities that the government undertook. The relation among the foreign exchange rate,budget deficit, balance of payments, money supply, interest rates and the inflation were studied with the Econometric model application. A strong relation was found between foreign exchange rate and inflation rate. Hence, for disinflation, the stabilization of foreign exchange rate must be achieved. |
