| Popis: |
ÖZET1052/1642 yılında İstanbul'da dünyaya gelen Hâfız Osman Efendi, ilk talim ve terbiyesini Köprülüzâde Mustafa Paşa'nın himayesinde almaya başlamış ve ilk yazı hocası olan Derviş Ali (ö. 1084/1673)'den başladığı yazı çalışmalarına, Suyolcuzâde Mustafa Eyyûbî (ö. 1097/1686) ile devam ederek bu hattattan onsekiz yaşındayken 1070/1659 yılında icâzet almıştır. Yazısını ilerletmek ve Şeyh Hamdullah ekolünün inceliklerini öğrenebilmek için Nefeszâde İsmail Efendi (ö. 1090/1679)'den yeniden elif-be meşkine başlayarak ona öğrenci olmuştur. Başta Sultan II. Mustafa ve Şehzâde III. Ahmed olmak üzere kırktan fazla talebe yetiştirmiş olan Hâfız Osman Efendi, 29 Cemâziyelevvel 1110/ 3 Aralık 1698 tarihinde vefat ederek Sünbül Efendi Dergâhı hazîresine defnedilmiştir. Tahminen ilk derse başladığı 1066/1656 ile son hocası Nefeszâde İsmail Efendi'nin vefat ettiği 1090/1679 seneleri arasında, yaklaşık yirmi dört yıl Şeyh Hamdullah ekolünü takip eden Hâfız Osman Efendi, bu yıllardan sonra Şeyh'in yazıları üzerinde yaptığı uzun çalışmalar neticesinde kendine has bir şîve ortaya koymayı başarmıştır. Ekolünün en önemli özellikleri arasında, harflerin küçülmesini, satır nizamında yapılan değişiklikle sağlanan birliği, ince ve kalın yazılması gereken yerlerin tespitini ve Şeyh'in yazılarından seçtiği en güzel harf ve kelimeleri aynen ve devamlı olarak yazılarında kullanışını sayabiliriz. Açtığı bu yeni çığırla kendinden sonra gelenlere rehberlik etmiş ve tavrı sonraki hattatlar eliyle geliştirilerek daha da ileriye götürülmüştür. Tez çalışmalarımız esnasında Hâfız Osman Efendi'ye ait çeşitli resmî ya da özel müze ve kütüphanelerde, mushaf, cüz, En'am Şerîf, kıt'a, murakkaa, Hilye-i Şerîf ve karalama gibi hat sanatının hemen bütün formlarında 270 kadar eserine ulaşılmış ve imkanlar nispetinde bu eserlerin tavsifine gayret edilmiştir.Ayrıca tezin sonunda hem formal ve hem de kronolojik olarak konunun daha iyi anlaşılabilmesi için 152 fotograftan oluşan bir albüme de yer verilmiştir.ABSTRACT"Hâfız Osman Efendi and His School in The Turkısh Calligraphy Art"Hâfız Osman Efendi who was born in 1052/1642 (1052- Anno Hegirae), in İstanbul has commenced his first training and instuction under the auspiecs of Kopruluzade Mustafa Pasha and he has taken his license certificate after studies from Suyolcuzade Mustafa Eyyûbî (1097/1686), a master calligrapher when he was eighteen years old (1070/1659) following his calligraphic training from his first master Derwish Ali (1084/1673). For getting more progress in his calligraphy and learning about details of the School of Sheikh Hamdullah, he had been a student of Nefeszade (1090/1679) by commencing again his calligraphy practice. Hâfız Osman Efendi who trained over 40 students including Sultan II. Mustafa and Shahzade III. Ahmed first of all, died in 29 jumada al-awwal 1110/3 december 1698 and so was buried to Sunbul Efendi Dergahı Cemetery.During approximately twentyfour years between his first in practice calligraphy 1066/1656 and last year 1090/1679 in which his master died, he followed School of Sheikh Hamdullah and than he succeeded in establishing a new accent peculiar to himself. Among the most important properties of his school, becoming smaller of the letters, unity of alteration in line structure, determining of the place of fine or bold letters and way of using the the most beautifull letters were chosen of the Sheikh's calligraphy may be counted. He was guide for his successors by blazing a trail and his way was progressed by those new calligraphers. In the course of our thesis studying, 270 pieces of art works of Hâfız Osman Efendi were found including the Koran, sections of the Koran, also some special works named honorable En'am, Kıt'a,Murakkaa and Hilye-i Şerîf (piece of writings about the Prophet Muhammed's attributes) and tried for classifying of those as far as possible in various official or private museums and libraries. Furthermore, an album containing 152 photographies was placed at the end of study for making the studied subject more comprehensible. |
