| Popis: |
ÖZET Transkripsiyonu ve değerlendirmesi yapılan Vekâyi-i Beç adlı eser, IV. Mehmed’in 22 Muharrem 1094 (10 Ocak 1683) İstanbul’dan hareketinden başlayarak Sadrazam Kara Mustafa Paşa‘nın idam edildiği 25 Aralık’a kadar olan hadiseleri tasvirleyerek gün gün anlatan ve teşrifat defteri özelliği taşıyan bu eser 14 Eylül’e kadar gün gün yazılmış bu tarihten sonra da bozgunun sebepleri üzerinde durularak bir rapor özelliği göstermektedir. Bu bakımdan esere sonradan eklendiği anlaşılmaktadır. 1683 Viyana Seferi hakkındaki Türkçe günlüğün “orijinal nüshası” bugüne kadar bulunamamıştır.Vekâyi-i Beç yani “Viyana Olayları” adını taşıyan bu günlüğün iki kopyası bulunmaktadır.Her ikisinde de sık sık görülen kopya yanlışlıkları ve değişik imlası bir yana bırakılırsa metin bakımından uyarlılık gösterse de tamamen aynı değildir İki el yazmasından birincisi Topkapı Sarayı Revan Köşkü kitaplığında 1310 numaraya kayıtlı olan ve tarafımdan transkripsiyonu yapılan bu eserin sefer günlüğü olması sebebiyle pek özenle yazıldığı söylenemez.Eserde kendiliğinden imla yanlışlıkları, atlamalar, gereksiz tekrarlar ,silik yazılar mevcuttur. Birinci el yazmasının kopyası olduğu açıkça belli olan ikinci el yazması Londra British Museum’da 6647 numaraya kayıtlıdır ve el yazmasının 99 sayfalık ikinci yarısından ibarettir. Eser, yazarın adından söz etmeden başlar. Her defasında önce Hicri takvimine göre tarih yazılıp gerekli görüldüğünde özdeyiş niteliğinde bir ifadeyle önemli olaya işaret edilmektedir. Aynı şekilde yürüyüş esnasında konaklama yerleri ve yürüyüşün kaç saat sürdüğü kaydedildikten sonra da olayların tasvirine geçilmektedir. Eser II. Viyana kuşatması öncesi olayları, gelişimi ve kuşatma sonrası gelişmeleri tafsilatlı anlatması sebebiyle bu dönem hakkında bilgi edinmek isteyenler için birinci elden kaynak niteliğindedir. Ayrıca teşrifatçıbaşı tarafından kaleme alınmış bir eser olduğu ve teşrifat kayıtlarını ihtiva ettiği için teşrifat açısından son derece kıymetli bir eserdir. SUMMARYVekdyi-i Bef ,which is translated by me, is a war agenda which describes the events starting from the marching of IV. Mehmed on 22 January 1683' from Istanbul up the execution of the Grand Visier Kara Mustafa Pasa on 25 December2 day by day. This manuscript can also be regarded as a report which talks about the reasons of the defeat written day by day after the date of 14 September in the form of a war agenda.We understand that this part was added to the book afterwords. The original copy of this Turkish agenda about the Vienna Marching in 1683 hasn't been found yet.There are two copies of this agenda named as Vekdyi-i Beq (Vienna Events) Besides having many copying mistakes and differences in spelling of the words, these two copies aren't totaly the same altough they are alike in context.The first manuscription which is in Topkapi Palace Revan Pavilion Library registered with the number of 1310wasn't written properly and carefully as it is an agenda of a war. The translation of this copy was dona by me.There are some spelling mistakes, links between events ,unncessary repetitions and some rubbed out words.These are stated in the footnotes.The second copy of the manuscription is the copy the first one - that can clearly be understood- is in London British Museum registered whith the number of 6647It only includes the 99 pages of the second manuscript has some similarities with the first one to some extend . They are not completely the same.The manuscript starts without mentioning the name of the writer.Ewerytime the date was written in the moslem calendar and some idiomatic sayings are added to stres the importance of the event where necessary.3 The places they stayed during the marching and the duration of their marching are stated first and than the description of the events come in the text.4This manuscript is a first hand source fort he ones who wants to get information about this period as it talks about the events before and after the II. Vienna Siege . |
