Zor Davalarda Yargıcın Rolünün H.L.A. Hart ve Ronald Dworkin'in Kuramları Açısından İncelenmesi
| Autor: | GÜNEŞ, FATİH |
|---|---|
| Přispěvatelé: | Güneş F. |
| Jazyk: | turečtina |
| Rok vydání: | 2023 |
| Předmět: |
Social Sciences and Humanities
Social Sciences (SOC) Sosyal Bilimler ve Beşeri Bilimler SOCIAL SCIENCES GENERAL Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi H.L.A. Hart HUKUK Sosyal Bilimler Genel Philosophy and Sociology of Law Açık doku Sosyal Bilimler (SOC) Sosyal ve Beşeri Bilimler Social Sciences & Humanities Ronald Dworkin Zor davalar LAW Hukuki yorum Yargıcın takdir yetkisi |
| Popis: | Hukuki bir uyuşmazlığın yargıç tarafından geçerli hukuk kuralları uyarınca çözümlenmesi gerektiği fikri neredeyse bütün hukuk sistemlerinde benimsenmiştir. Ancak hukuki olaylar, fiiller ve uyuşmazlıklar, hukuk kurallarınca öngörülemeyecek bir biçimde girift bir yapıda deneyimlenir. Bazı durumlarda yargıç önüne gelen hukuki uyuşmazlığın çözümü için tatbik edebileceği bir hüküm bulamamakta bazı durumlarda ise uyuşmazlığa uygulayabileceği fakat birbiri ile çatışan hükümlerle karşı karşıya kalabilmektedir. Yargıcın uyuşmazlıklar karşısındaki tutumu ve hukuk yaratım sürecinin bir parçası olarak görülüp görülemeyeceği, bilhassa Anglo-Sakson hukuk sistemleri bakımından önemliyse de Kıta Avrupası’nda hiç yer tutmadığı da söylenemez. Zira yargıcın önüne gelen her uyuşmazlığı hukuk çerçevesinde çözmesi gerektiği iddiası Kıta Avrupası hukuk sistemlerinde de geçerlidir. Yasa koyucunun bilinçli ya da bilinçsiz olarak bırakmış olduğu hukuki boşluk durumlarında yargıcın nasıl bir yorum yapacağı, takdir yetkisini mi kullanacağı yoksa yapacağı faaliyetin bir hukuk yaratımı mı olduğu problemleri bu sistemlerde de tartışılmaktadır. Farklı hukuk çevrelerinin odağında yer alan önemli meselelerden biri olarak, en genel ifadeyle yargıcın rolü, teorik nitelikli hukukbilim tartışmalarında da yer bulur. Öyle ki yargıca bir yorum alanı açılan bu tür durumları, Dworkin zor davalar (hard cases) olarak isimlendirir ve kendi görüşlerini temellendirirken, konuyu gölgeli alan olarak niteleyen H.L.A. Hart özelinde hukuki pozitivizme bazı eleştiriler yöneltir. Hart’ın karşı eleştirileri de eklenince, literatüre Hart-Dworkin adıyla geçen tartışma belirmiş olur. H.L.A. Hart, hukuk kurallarının açık dokulu olduğu ve yargıcın kuralları yorumlarken takdir yetkisini kullandığı iddia ederken Dworkin hukuk sistemini kurallardan ibaret görmeyip ilkeleri de dâhil eden yaklaşımı, yargıcın bu ilkeler çerçevesinde hukuk kurallarını yorumladığı iddiasını dile getirir. Yazarların bu savlar üzerinden yürüttükleri tartışma, hukuk kuramı çalışan akademisyenlerin hatırı sayılır bir kesimini birer taraf haline getirmiştir. Bu çalışmada söz konusu iki görüş, aralarındaki ihtilaf da dikkate alınarak incelenecek ve hem hukuk kuramındaki teorik gelişmelere hem de hukuk pratiğine ne derece etki ettikleri ortaya konulmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler: Hukuki yorum, Yargıcın takdir yetkisi, H.L.A. Hart, Ronald Dworkin, Açık doku, Zor davalar. |
| Databáze: | OpenAIRE |
| Externí odkaz: |
|