| Popis: |
Bu çalışmada, ilkokul öğrencileri için Marmara Finansal Okuryazarlık Programı geliştirilmiş ve programın öğrencilerin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile akademik başarılarına etkisi incelenmiştir. Çalışmada, karma araştırma yöntemlerinden nicel yöntemin hakim olduğu iç içe desen kullanılmıştır. Çalışmanın nicel kısmında yarı deneysel desen, nitel kısmında ise durum çalışması deseni tercih edilmiştir. Çalışmada nicel veri toplama aracı olarak, öğrencilerin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile akademik başarılarındaki değişimi incelemek amacıyla "Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış Ölçeği" ve "Akademik Başarı Testi" geliştirilmiştir. Nitel veri toplama aracı olarak ise program ve program uygulamalarını değerlendirmek amacıyla "Öğrenci Günlükleri" ve "Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu" kullanılmıştır. Çalışma, 2019-2020 eğitim-öğretim yılının birinci döneminde İstanbul ili Bağcılar ilçesinde yer alan Abdurrahman Nermin Bilimli İlkokulunda gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu, Marmara Finansal Okuryazarlık Programı'nın uygulandığı deney grubu, MEB Sosyal Bilgiler programı "Üretim, Dağıtım ve Tüketim" öğrenme alanının işlendiği kontrol grubu (KG1) ve normal programına devam eden kontrol grubu (KG2) olmak üzere üç gruptan oluşmaktadır. Deneysel uygulamalar, nicel ve nitel verilerin toplanmasıyla birlikte 10 hafta sürmüştür. Çalışmadan elde edilen nicel veriler SPSS 22.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Nitel veriler ise içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışmanın nicel verilerinden elde edilen sonuçlara göre, deney grubu öğrencilerinin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile akademik başarılarına ilişkin son test puanlarının kontrol gruplarına göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Buna göre, Marmara Finansal Okuryazarlık Programı'nın öğrencilerin finansal bilgilerini artırma ve olumlu finansal tutum ve davranış kazandırma açısından MEB Sosyal Bilgiler öğretim programına kıyasla daha yüksek bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Çalışmanın nitel verilerinden elde edilen sonuçlar, öğrencilerin finansal okuryazarlık becerilerindeki olumlu değişimi desteklemektedir. Elde edilen sonuçlara göre, Marmara Finansal Okuryazarlık Programı ile finansal eğitim alan öğrencilerde para hakkında konuşma, istek ve ihtiyaç ayrımı yapabilme, tutumlu olma, birikim yapma ve bilinçli tüketici davranışı sergileme gibi tutum ve davranış değişiklikleri veliler ve sınıf öğretmenleri tarafından gözlemlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin, velilerin ve sınıf öğretmeninin Marmara Finansal Okuryazarlık Programı ve uygulamaları hakkındaki görüşlerinin olumlu olduğu görülmüştür. Çalışmadan elde edilen veriler genel olarak değerlendirildiğinde ise erken yaşta verilen okul temelli finansal eğitimin finansal bilgi, tutum ve davranış kazanımı üzerinde olumlu etkisi olduğu sonucuna varılmıştır.--------------------T.C.MARMARA ÜNİVERSİTESİEĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜTEMEL EĞİTİM ANA BİLİM DALISINIF EĞİTİMİ BİLİM DALIMARMARA FİNANSAL OKURYAZARLIK PROGRAMI’NIN GELİŞTİRİLMESİ VE İLKOKUL 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN FİNANSAL OKURYAZARLIK BECERİLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİLütfullah ÇELİKTEN(Doktora Tezi)İstanbul, 2020 T.C.MARMARA ÜNİVERSİTESİEĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜTEMEL EĞİTİM ANA BİLİM DALISINIF EĞİTİMİ BİLİM DALIMARMARA FİNANSAL OKURYAZARLIK PROGRAMI’NIN GELİŞTİRİLMESİ VE İLKOKUL 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN FİNANSAL OKURYAZARLIK BECERİLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİDEVELOPMENT OF MARMARA FİNANCİAL LİTERACY PROGRAM AND INVESTİGATİON OF THE EFFECT OF PRİMARY SCHOOL 4TH GRADE STUDENTS ON FİNANCİAL LİTERACY SKİLLSLütfullah ÇELİKTEN(Doktora Tezi)DanışmanProf. Dr. M. Cihangir DOĞANİstanbul, 2020 Tüm kullanım haklarıM.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü’ne aittir.© 2020ETİK BEYANMarmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü Lisansüstü Tez Yazım Kılavuzuna uygun olarak hazırladığım çalışmamda; -Sunduğum bilgileri, dokümanları ve verileri akademik ve etik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi,-Çalışmamda yararlandığım eserlerin tamamına atıfta bulunarak kaynak gösterdiğimi, -Elde ettiğim verilerde ve sonuçlarda herhangi bir değişiklik yapmadığımı bildirir, aksi bir durumda aleyhimde doğabilecek tüm hak kayıplarını kabullendiğimi beyan ederim. 23/10/2020 Lütfullah ÇELİKTENÖZGEÇMİŞ2005 – 2009 Sivas Suşehri Anadolu Öğretmen Lisesi2009 – 2013 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği2013 – 2015 Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Yüksek Lisans Programı2016 – 2020Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Temel Eğitim Anabilim Dalı Sınıf Eğitimi Doktora Programı2016 - İstanbul Ayvansaray Üniversitesi Plato Meslek Yüksekokulu Çocuk Gelişimi Programı Öğretim GörevlisiİLETİŞİMGörev Yaptığı Kurum : İstanbul Ayvansaray Üniversitesi Plato Meslek YüksekokuluE-Posta : lutfullah.celikten@gmail.com ÖN SÖZUzun ve yorucu bir yolculuğun ardından son durağa, çalışmamın en heyecanlı kısmına sonunda ulaştım. Nasıl başlamam gerektiğine karar veremediğim bu kısımda, sanırım en sona iliştirmem gerekeni ilk cümlelerimin arasına sığdırıp, üzerimdeki yükü kaldıracağım: “Birazdan sıralı cümlelerle teşekkürlerimi sunarken, ismine yer veremediğim ama her birine içten kocaman bir teşekkürü borç bildiğim tüm dostlarıma, büyüklerime ve hocalarıma sonsuz sevgi ve selamlarımla…”Marmara Üniversitesi ailesine misafir olarak katıldığım ilk günlerde derslerini ilgiyle takip ettiğim, birgün ders sırasında “Sen neden bizim öğrencimiz olmuyorsun?” diyerek bu ailenin bir parçası olmama vesile olan, doktora öğrenciliğim boyunca sohbetiyle, ilgisiyle, desteğiyle buralara kadar gelmiş olmama katkıda bulunan saygıdeğer hocam Prof. Dr. M. Cihangir DOĞAN’a,Doktora tez çalışmalarım sırasında onca işinin arasında bir fırsat oluşturarak çalışmalarımın nihayete ermesinde büyük katkısı bulunan kıymetli hocam Dr. Öğr. Üyesi Oktay AYDIN’a ve tez izleme komitemde bulunarak desteklerini esirgemeyen kıymetli hocam Prof. Dr. Orhan AKINOĞLU’na ve Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesindeki kıymetli tüm bölüm hocalarıma,Akademik hayatın derinlikleri içerisinde kaybolurken şahsiyetleriyle ile bana örnek olan kıymetli hocalarım Prof. Dr. Kaya Tuncer ÇAĞLAYAN, Prof. Dr. Mustafa TALAS ve Doç. Dr. Mehmet Yalçın YILMAZ’a,Lisans hayatımın sonlarında telkinleriyle akademik hayata başlamama vesile olan ve bugün isimlerine burada yer vermekten mutluluk duyduğum kıymetli hocalarım Dr. Öğr. Üyesi Ayça KARTAL ve Araş. Gör. Dr. Melek BABA’ya,Elbette hocalarımın yanı sıra kendilerinden çok şey öğrendiğim, desteklerini hep yanımda hissettiğim doktora sınıf arkadaşlarım Dr. Tolga TOPÇUBAŞI, Araş. Gör. Dr. Buket KARADAĞ, Ümran ATABAŞ ve Cumali KELEŞ’e,“Şu hayatta üç beş sağlam dostun olsun yeter.” dediğimde aklıma isimleri düşen samimi dostlarım Dr. Hakan ÇETİN, Öğr. Gör. Batuhan MEDETOĞLU, Murat PEHLEVAN ve Sezer YILMAZ’a,Sevgilerini hep can-ı gönülden hissettiğim arkadaşlarım Zafer, Ahmet, Miray, Hakan, Berker, Evrim, Özgür, Yusuf ve kıymetli büyüğüm Sacit Ağabey başta olmak üzere İstanbul Ayvansaray Üniversitesinin tüm akademik ve idari personellerine,Plato Meslek Yüksekokulu’nun kıymetli Çocuk Gelişimi programı hocalarına ve öğrencilerine, Abdurrahman Nermin Bilimli İlkokulu yönetici, öğretmen ve öğrencilerine, Sıkılıp kendimi dışarı attığımda boğazında huzur bulduğum İstanbul’a ve nostaljik kafelerinde vakit geçirdiğim Balat’a ve mahalle sakinlerine,Bana ve akademik yaşamıma getirdikleri her bir güzellik ve değerli katkıları için en içten teşekkürlerimi ve sevgilerimi sunuyorum.Ön söze başlarken ifade ettiğim gibi, en başa iliştirmem gereken cümlelerimi de galiba en sona sakladım:Otuzlu yıllarımı doldurmaya başladığım şu günlerde, varlığıyla bu zamana kadar biriktirdiğim anılara daha güzellerinin ekleneceğine dair umudumu yeşerten kıymetlim ‘Meltem’e; dün ve bugün olduğu gibi yarında anılarımı anlamlı kılacak olan ağabeyim ‘Sefa’ya ve eşine’, ablam ‘Sevda’ya ve eşine’, kardeşim ‘Vildan’a, kuzenim ‘Şeyma Ayşe’ye; yeğenlerim ‘Sudenaz, Nisanur ve Ömer Halit’e; en kıymetlilerim annem ve babam ‘Nazire ve Halit ÇELİKTEN’e en kucak dolusu teşekkürlerimi sunuyor ve en büyüğümüz dedem ve anneannem olmak üzere tüm aile ve akrabalarımın içimdeki derin şükran duygularını buraya sığdıramadığımı bilmelerini istiyorum. Bu çalışmamı yakın zamanda kaybettiğimiz, çok özlem duyduğum eniştem Ömer KÖMÜR’e ve tüm şehit öğretmenlerimize armağan ediyorum. Lütfullah ÇELİKTENEkim, 2020ÖZETBu çalışmada, ilkokul öğrencileri için Marmara Finansal Okuryazarlık Programı geliştirilmiş ve programın öğrencilerin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile akademik başarılarına etkisi incelenmiştir. Çalışmada, karma araştırma yöntemlerinden nicel yöntemin hakim olduğu iç içe desen kullanılmıştır. Çalışmanın nicel kısmında yarı deneysel desen, nitel kısmında ise durum çalışması deseni tercih edilmiştir. Çalışmada nicel veri toplama aracı olarak, öğrencilerin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile akademik başarılarındaki değişimi incelemek amacıyla "Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış Ölçeği" ve "Akademik Başarı Testi" geliştirilmiştir. Nitel veri toplama aracı olarak ise program ve program uygulamalarını değerlendirmek amacıyla "Öğrenci Günlükleri" ve "Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu" kullanılmıştır. Çalışma, 2019-2020 eğitim-öğretim yılının birinci döneminde İstanbul ili Bağcılar ilçesinde yer alan Abdurrahman Nermin Bilimli İlkokulunda gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu, Marmara Finansal Okuryazarlık Programı'nın uygulandığı deney grubu, MEB Sosyal Bilgiler programı "Üretim, Dağıtım ve Tüketim" öğrenme alanının işlendiği kontrol grubu (KG1) ve normal programına devam eden kontrol grubu (KG2) olmak üzere üç gruptan oluşmaktadır. Deneysel uygulamalar, nicel ve nitel verilerin toplanmasıyla birlikte 10 hafta sürmüştür. Çalışmadan elde edilen nicel veriler SPSS 22.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Nitel veriler ise içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışmanın nicel verilerinden elde edilen sonuçlara göre, deney grubu öğrencilerinin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile akademik başarılarına ilişkin son test puanlarının kontrol gruplarına göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Buna göre, Marmara Finansal Okuryazarlık Programı'nın öğrencilerin finansal bilgilerini artırma ve olumlu finansal tutum ve davranış kazandırma açısından MEB Sosyal Bilgiler öğretim programına kıyasla daha yüksek bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Çalışmanın nitel verilerinden elde edilen sonuçlar, öğrencilerin finansal okuryazarlık becerilerindeki olumlu değişimi desteklemektedir. Elde edilen sonuçlara göre, Marmara Finansal Okuryazarlık Programı ile finansal eğitim alan öğrencilerde para hakkında konuşma, istek ve ihtiyaç ayrımı yapabilme, tutumlu olma, birikim yapma ve bilinçli tüketici davranışı sergileme gibi tutum ve davranış değişiklikleri veliler ve sınıf öğretmenleri tarafından gözlemlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin, velilerin ve sınıf öğretmeninin Marmara Finansal Okuryazarlık Programı ve uygulamaları hakkındaki görüşlerinin olumlu olduğu görülmüştür. Çalışmadan elde edilen veriler genel olarak değerlendirildiğinde ise erken yaşta verilen okul temelli finansal eğitimin finansal bilgi, tutum ve davranış kazanımı üzerinde olumlu etkisi olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Finansal Okuryazarlık, Finansal Eğitim, Finansal Tutum, Finansal Davranış, Sosyal Bilgiler, Program GeliştirmeABSTRACTIn this study, Marmara Financial Literacy Program was developed for primary school students and the effect of the program on students' financial literacy attitudes and behaviors and their academic success was examined. In the study, nested design, which is dominated by quantitative method, is used. As a quantitative data collection tool in the study, "Marmara Financial Literacy Attitude and Behavior Scale" and "Academic Achievement Test" were developed to examine the change in students' financial literacy attitudes and behaviors and their academic achievement. As qualitative data collection tools, "Student Diaries" and "Semi-Structured Interview Form" were used to evaluate the program and program implementations. The study was carried out in the first semester of the 2019-2020 academic year in Abdurrahman Nermin Bilimli Primary School in Bağcılar, Istanbul. The study group consists of three groups: the experimental group in which the Marmara Financial Literacy Program is applied, the control group in which the learning area of the MEB Social Studies program "Production, Distribution and Consumption" is studied (KG1) and the control group that continues the normal curriculum (KG2). According to the results obtained from the quantitative data of the study, the Marmara Financial Literacy Program has improved and changed students' financial literacy attitudes and behaviors and their academic achievements positively. Compared to the MEB curriculum, the Marmara Financial Literacy Program has been found to have a high impact on students gaining financial knowledge, attitude and behavior. The results obtained from the qualitative data of the study support the positive change in students' financial literacy skills. According to the results, it was determined that there were attitudes and behavior changes in students such as talking about money, being able to discriminate between demands and needs, being thrifty, saving and exhibiting conscious consumer behavior, and these changes were also observed by parents and classroom teachers. In addition, it was observed that the opinions of the students, parents and classroom teachers about the Marmara Financial Literacy Program and its applications were positive. When the data obtained from the study are evaluated in general, it is concluded that school-based financial education given at an early age has a positive effect on financial knowledge, attitude and behavior acquisition. |
