| Popis: |
Kazanlı Lebib Karan (1887-1964), yetmiş yedi yıllık ömründe birçok önemli olaya şahit olmuş Kazan Tatarı aydın, doktor, şair ve yazardır. Çocukluk yılları Kazan taraflarında geçmiştir. İstanbul'a geldikten sonra Balkan Harbi ve Kurtuluş Savaşı'nda bulunmuştur. Vatanından ayrılmış olsa da Kazan ile olan alakasını muhafaza etmiş, yazılarının büyük bir kısmını Tatar kimliğinin korunmasına hasretmiştir. Karan, Kazan ve Orenburg'daki Medrese tahsilinden sonra 1909 yılında eğitimine devam etmek için İstanbul'a gelmiştir. Burada Mekteb-i Tibbiye'de tahsilini tamamlamış ve doktorluk vazifesine başlamıştır. 1927'de Berlin'e gitmiş ve burada kurulan İdil-Ural İstiklal komitesinin faaliyetlerini desteklemiştir. Almanya'dan dönüşünde ise Süyümbike Kültür Cemiyeti'ni kurarak bu teşkilatın başkanlığını yapmıştır. Bununla birlikte Türk Yurdu ve Milli Yul mecmualarında pek çok makalesi bulunmaktadır. Lebib Karan, yaptığı çalışmalar ile Türk-Tatarlara sesini duyurmayı ve hariçte Tatar dilini ve kültürünü yaşatmayı amaçlamıştır. Bu amaçla Kazan Türkçesiyle eserler kaleme almıştır. Onun hayatı hakkında sınırlı sayıda da olsa makaleler kaleme alınmış fakat fikirleri ve eserlerini ele alan kapsamlı bir çalışma yapılmamıştır. Dolayısıyla, çalışmanın ilk kısmında Karan'ın hayatı, fikirleri ve eserleri ele alınacaktır. İkinci kısımda ise onun Arap harfleriyle yayımlanan makalelerinin Latin harflerine aktarımı verilecektir. Bu çalışmanın 20. yüzyılın başında Türkiye'ye göç eden Tatar aydınlarının yeni vatanlarında yaşadıkları zorlukların ve beklentilerin anlaşılmasına küçük bir katkı sunacağı ümit edilmektedir. Lebib Karan (1887-1964) is a Kazan Tatar intellectual, doctor, poet and writer who witnessed many important events in his seventy-seven-year life. His childhood years were spent in Kazan. After coming to Istanbul, he participated in the Balkan War and the War of Independence. Although he left his homeland, he kept his relationship with Kazan and devoted most of his writings to the preservation of Tatar identity in his entire life. Karan came to Istanbul in 1909 to continue his education after his education in a madrasa in Kazan, then in Orenburg. Here, he completed his education at the Mekteb-i Tıbbiye and started to work as a doctor. He went to Berlin in 1927 and supported the activities of the Volga-Ural Independence Committee established here. On his return from Germany, he founded the Süyümbike Cultural Society and became the chairman of this organization. However, he has many articles in Türk Yurdu and Yana Milli Yul magazines. Lebib Karan aimed to make the Turko-Tatars heard and to keep the Tatar language and culture alive by writing his works in Turkey. For this purpose, he wrote works in Kazan Turkish. Very little articles have been written about his life, and there has been no study of his ideas and works. Therefore, In the first part of the thesis, Karan's biography, ideas and works were examined. In the second part, Karan's articles (which were printed in Arabic letters) were transcribed into the Turkish Latin alphabet. It is hoped that this research wii make a small contribution to understanding the difficulties and expectatins of Tatar immigrants who took refuge in Turkey at the beginning of the twentieth century. |
