| Popis: |
Günümüzde, örgütsel kaynaklı veya çalışan kaynaklı yaşanan değişimler, işletmelerde insan kaynaklarını etkili bir güç haline getirmiştir. Bu gelişme sonucunda, işletmelerin çoğu, işyerindeki hayatı çalışanlar açısından, nasıl kaliteli hale getirebilecekleri ile ilgili tedbirleri almaya çalışmaktadırlar. Çalışanların işlerine ilişkin düşünce ve beklentilerini öğrenmek ve buna yönelik bazı uygulamalar geliştirmek, işletmelerin önceliği haline gelmiştir. Konaklama tesisleri kapsamında önemli istihdam sağlayan oteller, kendine has çalışma koşullarıyla yoğun tempo ve emek gerektiren işler içerdiği için çeşitli zorluklara sahiptir. Bu kapsamda mevsimsellik, antreli çalışma, yüksek iş gören hızı özelliklerine sahip otelcilik sektöründe çalışanların iş yaşam kalitesine ve kariyer beklentilerine yönelik düşünceleri önem kazanmaktadır. Bu açıklamalar doğrultusunda araştırmanın amacı, otel çalışanlarının iş yaşam kalitesi boyutlarına ve kariyer beklentilerine ilişkin bakış açılarını tespit etmektir. Araştırmanın evrenini, Kuşadası’nda faaliyet gösteren 5 yıldızlı otellerde çalışanlar oluşturmaktadır. Belirlenen amaç doğrultusunda, çalışmada öncellikle konuyla ilgili alan literatür taraması yapılmıştır. İlgili literatür kapsamında, iş yaşam kalitesi boyutu olarak da değerlendirilen müşteriler ile ilişkiler göz önünde bulundurularak, müşterilerle etkileşim içerisinde olan animasyon, kat hizmetleri, ön büro, mutfak, servis departmanı çalışanları olmak üzere toplam 20 kişiyle yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler bitirildikten sonra, 6 kişiyi içeren bir grupla odak grup görüşmesi yapılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi ile çözümlenmiştir. vi Yapılan araştırma sonucunda, otel çalışanlarının iş yaşam kalitesi kapsamında 10 boyut ortaya konulmuştur. Bu kapsamda ortaya çıkan boyutlar, insan kaynakları yönetimi, iş özellikleri, her şey dahil konsepti, örgütsel sorunlar, çalışma grubu ilişkileri, müşteriler ile ilişkiler, mesleki stres, iş yaşam dengesi, sendikalaşma ve genel sorunlardır. Araştırmanın diğer odak noktasını oluşturan kariyer beklentisini içeren veriler analiz edildiğinde, otelcilik sektöründe yükselmenin zor olduğu, , kariyer ortası ve sonrası dönemlerde olan çalışanların genel olarak zorunluluktan devam ettikleri, yaş dolayısıyla ve başka bir iş yapacak bilgi ve beceriye sahip olmadıkları için sektörde çalışmaya devam ettiklerini saptanmıştır. Today, organizational or employee-based changes have made human resources an effective force in businesses. As a result of this development, most of the enterprises are trying to take measures on how they can improve the quality of life in the workplace for employees. It has become the priority of the enterprises to learn the thoughts and expectations of the employees about their jobs and to develop some applications for this. Hotels, which provide significant employment within the scope of accommodation facilities, have various difficulties as they involve jobsthat require intense tempo and labor with their unique working conditions. In this context, the opinions of employees in the hotel industry, which has features such as seasonality, working with an entree, and high working speed, on the quality of work life and career expectations gain importance. In line with these explanations, the aim of the research is to determine the perspectives of hotel employees on the dimensions of work life quality and career expectations. The population of the research consists of employees in 5-star hotels operating in Kuşadası.In line with the purpose of the research, firstly, the literature review was made about the subject of the research. Within the scope of the relevant literature, semi-structured interviews were conducted with a total of 20 people, including animation, housekeeping, front office, kitchen, service department employees, who interact with customers, considering the relationship with customers, which is also considered as the dimension of work life quality. After the interviews were completed, a focus group interview was held with a group of 6 people. The data obtained was analyzed with content analysis. viii As a result of the research, 10 dimensions were revealed within the scope of the work life quality of hotel employees. The dimensions that emerge in this context are human resources management, job characteristics, all-inclusive concept, organizational problems, work group relations, relations with customers, occupational stress, work-life balance, unionization and general problems. When the data including career expectation, which is the other focal point of the research, are analyzed, it has been determined that it is difficult to rise in the hotel sector, employees in the mid-career and post-career periods generally continue to work out of necessity, and they continue to work in the sector because of their age and because they do not have the knowledge and skills to do another job. İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI...............................................................................iv ÖZET....................................................................................................................................... v ABSTRACT ..........................................................................................................................vii ÖNSÖZ...................................................................................................................................ix ŞEKİLLER DİZİNİ............................................................................................................... xv TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................xvi GİRİŞ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM............................................................................................................................... 3 1. İŞ YAŞAM KALİTESİ KAVRAMI, BOYUTLARI VE TURİZM SEKTÖRÜ İLE İLİŞKİSİ ............................................................................................................................. 3 1.1. İş Yaşam Kalitesi Kavramı ve Kapsamı........................................................................... 3 1.2. İş Yaşam Kalitesinin Önemi............................................................................................. 6 1.3. İş Yaşam Kalitesinin Tarihsel Gelişimi.......................................................................... 11 1.4. İş Yaşam Kalitesi Engelleri ............................................................................................ 13 1.5. İş Yaşam Kalitesi Boyutları............................................................................................ 14 1.5.1. Eşit ve Adil Ücretlendirme .......................................................................................... 18 1.5.2. İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı ......................................................................................... 18 1.5.3. İş Güvencesi ................................................................................................................ 19 1.5.4. İş Tatmini..................................................................................................................... 20 1.5.5. Mesleki Stres............................................................................................................... 21 1.5.6. İş Ortamı (Çevresi)...................................................................................................... 21 1.5.7. İş Yaşam Dengesi ........................................................................................................ 22 1.5.8. İnsan İlişkileri.............................................................................................................. 23 xi 1.6. İş Yaşam Kalitesi Programları........................................................................................ 24 1.6.1. Kalite Çemberleri ........................................................................................................ 25 1.6.2. İşin zenginleştirilmesi.................................................................................................. 26 1.6.3. Bağımsız Çalışma Grupları (Kendi Kendini Yöneten Takımlar)................................ 27 1.6.4. Esnek Çalışma Saatleri................................................................................................ 27 1.7. Turizm Sektörü ve İş Yaşam Kalitesi İlişkisi................................................................. 28 2. BÖLÜM............................................................................................................................. 31 2. KARİYER KAVRAMI, KAPSAMI, KARİYER BEKLENTİSİ VE TURİZM SEKTÖRÜ İLE İLİŞKİSİ.................................................................................................................... 31 2.1. Kariyer Kavramının Tanımlanması................................................................................ 32 2.2. Kariyer Kavramının Önemi............................................................................................ 34 2.3. Kariyer Kavramının Tarihsel Gelişimi........................................................................... 35 2.4. Kariyer Evreleri.............................................................................................................. 37 2.4.1. Keşfetme Evresi........................................................................................................... 37 2.4.2. Kurulma-Yerleşme Evresi........................................................................................... 38 2.4.3. Kariyer Ortası Evresi................................................................................................... 38 2.4.4. Kariyer Sonu Evresi..................................................................................................... 39 2.4.5. Emeklilik (Azalma) Evresi .......................................................................................... 39 2.5. Kariyer Beklentisinin Tanımı ve Kapsamı ..................................................................... 40 2.6. Turizm Sektörü ve Kariyer Beklentisi İlişkisi................................................................ 43 3. BÖLÜM............................................................................................................................. 46 3. ARAŞTIRMA YÖNTEM VE ANALİZLERİ .................................................................. 46 3.1. Araştırmanın Amacı ve Önemi....................................................................................... 46 3.2. Araştırma Soruları .......................................................................................................... 46 3.3. Araştırma Modeli............................................................................................................ 47 xii 3.4. Araştırma Kısıtları.......................................................................................................... 48 3.5. Araştırmanın Varsayımları ............................................................................................. 48 3.6. Örneklem Seçimi ............................................................................................................ 49 3.7. Görüşme Tekniği............................................................................................................ 50 3.8. Odak Grup Görüşmesi.................................................................................................... 52 3.9. Veri Analizi .................................................................................................................... 54 3.10. Araştırmanın Geçerlik ve Güvenirliği.......................................................................... 55 3.11. Etik İlkeler.................................................................................................................... 57 4. BÖLÜM............................................................................................................................. 58 4. OTEL ÇALIŞANLARININ İŞ YAŞAM KALİTESİ BOYUTLARI VE KARİYER BEKLENTİLERİNİN BELİRLENMESİ. KUŞADASI ÖRNEĞİ ARAŞTIRMA BULGULARI ................................................................................................................... 58 4.1. Katılımcıların Demografik Özellikleri.................................................................. 58 4.1.1. Görüşme yöntemi ile Veri Toplanan Katılımcılara Ait Demografik Özellikler ........................................................................................................................ 58 4.1.2. Odak Grup Yöntemi ile Veri Toplanan Katılımcılara Ait Demografik Özellikler........................................................................................................ 59 4.2. İş Yaşam Kalitesi Boyutları ve Temaları.............................................................. 60 4.2.1. İnsan Kaynakları Yönetimi Boyutu............................................................... 62 4.2.1.1. Ücret Yönetimi Sorunları Teması.......................................................... 62 4.2.1.2. Personele Sunulan Fiziksel ve Sosyal İmkânlar Teması ....................... 65 4.2.1.3. Kariyer ve Terfi Teması ........................................................................ 67 4.2.1.4. Turizm sektöründe Eğitim Teması ........................................................ 68 4.2.1.5. Personel Planlaması Sorunları Teması .................................................. 69 4.2.2. İş Özellikleri Boyutu ..................................................................................... 70 4.2.2.1. Çalışma Saatleri Teması ........................................................................ 71 xiii 4.2.2.2. İş Ortamı Teması ................................................................................... 72 4.2.2.3. Sezonluk çalışma Teması ...................................................................... 73 4.2.2.4. İş Güvencesi Teması.............................................................................. 74 4.2.2.5. İş Güvenliği Teması............................................................................... 74 4.2.3.6. İş Tatmini Teması.................................................................................. 75 4.2.3. Her Şey Dâhil Sistemi Boyutu ...................................................................... 76 4.2.4. Örgütsel Sorunlar Boyutu.............................................................................. 77 4.2.4.1. Koordinasyon Sorunu Teması ............................................................... 77 4.2.4.2. Ekipman ve Ürün Tedarik Sorunu Teması............................................ 78 4.2.4.3. Örgütsel Adalet Teması ......................................................................... 79 4.2.4.4. Görev ve Yetki Belirsizliği Teması ....................................................... 80 4.2.4.5. Örgüt İklimi Teması .............................................................................. 81 4.2.4.6. Kurumsallaşma Teması ......................................................................... 82 4.2.5. Çalışma Grubu İlişkileri Boyutu ................................................................... 83 4.2.5.1. İşletme Sahipleri ve Üst Yöneticiler ile İlişkiler Teması....................... 83 4.2.5.2. Çalışma Arkadaşlarıyla İlişkiler Teması ............................................... 85 4.2.6. Müşteriler ile İlişkiler Boyutu ....................................................................... 86 4.2.6.1. Türk Müşteriler Teması......................................................................... 87 4.2.6.2. Tekrar Müşteriler Teması ...................................................................... 88 4.2.6.3. Tatil Kültürüne Sahip Olmayan ve Aşırı Beklentiye Sahip Müşteriler Teması....................................................................................................... 88 4.2.6.4. Farklı Milletten Müşteriler Teması........................................................ 89 4.2.6.5. Kaba Müşteri Davranışları Teması........................................................ 90 4.2.7. Mesleki Stres Boyutu .................................................................................... 91 4.2.8. İş Yaşam Dengesi Boyutu ............................................................................. 92 xiv 4.2.8.1. Çocuklarla Yeterince İlgilenememe Teması ......................................... 93 4.2.8.2. Aile Üyeleri Arasında Problemler Teması ............................................ 94 4.2.8.3. Sosyal Hayatın Olmaması Teması......................................................... 95 4.2.9. Sendikal Sorunlar Boyutu ............................................................................. 96 4.2.10. Genel sorunlar Boyutu................................................................................. 97 4.3. İş Yaşam Kalitesine Yönelik Çözüm Önerileri..................................................... 98 4.4. Kaliteli Iş Yaşamını Tek Bir Kelimeyle Ifade Etme........................................... 100 4.5. Kariyer Beklentisi Süreçleri................................................................................ 101 4.5.1. Kariyer Konum Memnuniyetsizliği............................................................. 103 4.5.2. Turizmde Çalışma Memnuniyeti................................................................. 104 4.5.3. Turizm Sektöründe Çalışma Pişmanlığı...................................................... 105 4.5.4. Kariyerinde Yükselme Kolaylığı................................................................. 106 4.5.5. Kariyerinde Yükselme Zorluğu................................................................... 107 4.5.6. Kariyerde Yükselme Belirsizliği................................................................. 109 4.5.7. Sektörde Devam Etme Beklentisi................................................................ 110 4.5.8. Sektörden Ayrılma Beklentisi ..................................................................... 111 4.5.9. Üst Pozisyonlara Gelme Beklentisi............................................................. 112 4.5.10. Üst Pozisyonlara Gelmek İstememesi....................................................... 114 5. SONUÇ VE ÖNERİLER....................................................................................... 116 6. KAYNAKLAR ...................................................................................................... 138 ÖZGEÇMİŞ ............................................................................................................... 153 |
