| Popis: |
Bu araştırmanın amacı, 8. Sınıf TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabı ile Nutuk’ta yer alan değerlerin tespiti ve bu iki kaynakta yer alan değerlerin öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesidir. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi ve görüşme tekniklerine başvurulmuştur. Veri toplama aracı olarak Atatürk’ün Nutuk adlı eserinden ve 2019-2020 eğitim öğretim yılında okutulan, Nev Yayınlarına ait 8. sınıf TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabı ile öğretmen görüşlerinden yararlanılmıştır Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye‘ nin farklı illerinde kamu ve özel ortaokullarda görev yapan 10 Sosyal Bilgiler Öğretmeni oluşturmuştur. Araştırma verilerinin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz ve tümevarımsal içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma da ders kitabından 52, Nutuk’tan 337, öğretmenlerin görüşme sorularına verdiği cevaplardan 25 sayfalık ham veri elde edilmiştir. Veriler Word ortamına aktarılmış ve bu veriler ışığında 8. Sınıf TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabı ile Nutuk’ta yer alan değerler ve bu iki kaynakta yer alan değerler ile ilgili öğretmen görüşleri belirlenmiştir. Sonuç olarak Nutuk’ta 982, ders kitabında 573 değer tespit edilmiştir. Her iki kaynakta da ilk iki sırayı alan değerler vatanseverlik ve bağımsızlıktır. Çalışmaya katılan öğretmenlerin kazanımlar ve buna bağlı verilmesi gereken değerleri eşleştiremediği, değer kavramları konusunda eksik oldukları, sınav odaklı eğitime yöneldikleri, değerler eğimine yönelmek isteseler de gerek sınavın gerek ders saati azlığının buna imkân tanımadığı, derste en çok kullanılan yöntemin geleneksel yöntemlerden biri olan anlatım yöntemi olduğu farklı yöntem kullanan çok az sayıda öğretmenin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Gerek 8. sınıf İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük konularının kazanımlarını büyük oranda içermesi gerek v değerler açısından da zengin olması göz önünde bulundurulduğunda Nutuk’tan mümkün olduğu kadar fazla yararlanılması gerektiği kanaatine varılmıştır. The aim of this research is to determine the values in the 8th Grade Turkish Revolution History and Kemalism textbook and Nutuk and to evaluate the values in these two sources in terms of teachers' opinions. In this study, content analysis and interview techniques from qualitative research methods were used. As a data collection tool, Atatürk's Speech (Nutuk), the 8 th grade Turkish Revolution History and Kemalism textbook of Nev Publishing, which was taught in the 2019-2020 academic year, and the opinions of teachers were used.The study group of the research consisted of 10 Social Studies Teachers working in public and private secondary schools in different provinces of Turkey. A semi-structured interview form was used to collect the research data. Descriptive analysis and inductive content analysis techniques were used to analyze the data. In the research, 52 pages of raw data were obtained from the textbook, 337 from the Nutuk, and 25 pages from the answers given by the teachers to the interview questions. The data were transferred to the word document and in the light of these data, the opinions of the teachers about the values in the 8th Grade Turkish Revolution History and Kemalism textbook and Nutuk and the values in these two sources were determined. As a result, 982 values were determined in Nutuk and 573 values in the textbook. Values that take the first two places in both sources are patriotism and independence. The teachers who participated in the study could not match the achievements and the values that should be given, they were deficient in value concepts, they tended to exam-oriented education, although they wanted to turn to the values education, both the exam and the lack of course hours did not allow this, and the most used method in the lesson was the lecture method, which is one of the traditional methods. It has been concluded that there are very few teachers who use different methods. Considering that it contains the vii achievements of 8th grade Revolution History and Kemalism to a large extent and that it is rich in values, it has been concluded that Nutuk should be utilized as much as possible İÇİNDEKİLER ÖZET ...................................................................................................................................... iv ABSTRACK........................................................................................................................... ÖNSÖZ ................................................................................................................................... viii TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................. xv KISALTMALAR DİZİNİ..................................................................................................... xx GİRİŞ...................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM .............................................................................................................................. 14 1. KAVRAMSAL VE KURAMSAL ÇERÇEVE................................................................ 14 1.1. I. Dünya savaşı öncesi Osmanlı İmparatorluğu ............................................................ 14 1.1.1.1. Dünya Savaşının başlangıcı................................................................................. 16 1.1.2 1. Dünya Savaşının sonu ve ateşkes........................................................................ 16 1.1.3 Milliyetçi hareket ve Kurtuluş Savaşı ..................................................................... 18 1.1.4. Mustafa Kemal Atatürk.......................................................................................... 22 1.2. Nutuk............................................................................................................................. 23 1.2.1 Nutuk’taki dil ve üslup............................................................................................ 28 1.2.2 Nutuk’un basımı...................................................................................................... 29 1.2.3 Ders kitaplarında Nutuk .......................................................................................... 30 1.3. Değer Nedir? ................................................................................................................. 30 1.3.1 Değerler eğitimi niçin gereklidir? ........................................................................... 32 1.3.2. TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ve değerler eğitimi................................. 32 1.3.3. TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde değerler eğitimi ile ilgili yaklaşım ve etkinlikler..................................................................................................................... 33 1.3.4. TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük programında doğrudan verilecek beceri ve değerler........................................................................................................................ 35 1.3.5. TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi amaçları ve değerler eğitimi ilişkisi ...... 36 x 1.3.6. TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programının uygulanmasında dikkat edilecek hususlar ................................................................................................... 38 1.4. İlgili Araştırmalar.......................................................................................................... 39 1.5. Tanımlar........................................................................................................................ 43 2. BÖLÜM .............................................................................................................................. 50 2. BULGULAR....................................................................................................................... 50 2.1. Kurtuluş Savaşı Dönemini İlk Ağızdan Anlatan Ve Ülkenin 1919-1927 Yıllarına Işık Tutan Nutuk Da Yer Alan Değerlere Yönelik Bulgular ............................................... 50 2.2. 2019-2020 Eğitim Öğretim Yılında Okutulan 8. Sınıf TC İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Ders Kitabında Yer Alan Değerlere Yönelik Bulgular.................................. 95 2.3. Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin TC İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Dersine Yönelik Ders Kitabı Ve Nutuk Da Yer Alan Değer Algıları Ve Bunu Derse Yansıtışlarına Yönelik Bulgular........................................................................................... 102 2.3.1. Değer kavramının tanımına yönelik öğretmen görüşüne yönelik bulgular............ 102 2.3.2. Okullarda değerler eğitimine yönelik hangi faaliyetlerin yapıldığına ait bulgular............................................................................................................................. 103 2.3.3. Kişisel olarak değerler eğitimine yönelik hangi faaliyetleri yaptıklarına yönelik bulgular................................................................................................................ 105 2.3.4. Ders anlatımı sırasında ders kitabı haricinde kazanımları verirken Nutuk’ ta yer alan metinlere ve anlatımlara yer verip, yer vermediklerine yönelik bulgular ...... 107 2.3.5. Nutuk’un geneline bakıldığında içeriğinde en çok hangi değerlere yer verildiğine yönelik bulgular ............................................................................................. 109 2.3.6. Bir Kahraman Doğuyor ünitesinde kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik bulgular................................................................................................................ 111 2.3.7. Bir Kahraman Doğuyor ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik bulgular................................................................................................................ 114 2.3.8. Bir Kahraman Doğuyor ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair bulgular................................... 118 2.3.9. Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar ünitesinde kazanımlar kapsamında kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik bulgular ...................... 120 xi 2.3.10. Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik bulgular..................................................................... 123 2.3.11. Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair bulgular............................................................................................................................. 127 2.3.12. Millî Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm ünitesinde kazanımlar kapsamında kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik bulgular................................................. 129 2.3.13. Millî Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik bulgular ........................................................................................... 132 2.3.14. Millî Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair bulgular ............ 135 2.3.15. Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye ünitesinde kazanımlar kapsamında kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik bulgular................................................. 137 2.3.16. Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik bulgular ........................................................................................... 140 2.3.17. Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair bulgular................................... 144 2.3.18. Demokratikleşme Çabaları ünitesinde kazanımlar kapsamında kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik bulgular........................................................... 146 2.3.19. Demokratikleşme Çabaları ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik bulgular................................................................................................................ 148 2.3.20. Demokratikleşme Çabaları ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair bulgular................................... 152 2.3.21. Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası ünitesinde kazanımlar kapsamında kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik bulgular................................................. 154 2.3.22. Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik bulgular ........................................................................................... 156 xii 2.3.23. Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair bulgular................................... 160 2.3.24. Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası ünitesinde kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik bulgular......................................................................................... 162 2.3.25. Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik bulgular................................................................................................................ 165 2.3.26. Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair bulgular................................... 169 2.3.27. 8. sınıf öğrencilerine verilen değerlerin öğrencide istendik davranışa dönüşüp dönüşmediğine, dönüşüyor ise kullandıkları farklı yöntemlere, dönüşmüyor ise sebeplerinin neler olduğuna dair bulgular........................................................................ 171 2.3.28. 8. Sınıf İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabının haricinde öğrenciye değerlerin kazandırılması konusunda farklı kaynaklardan yararlanıp yararlanmadıklarına ve bu konuda hangi kaynakları hangi gerekçe ile tercih ettiklerine yönelik bulgular .............................................................................................. 173 3. BÖLÜM .............................................................................................................................. 176 3.SONUÇ VE ÖNERİLER ................................................................................................... 176 3.1. Kurtuluş Savaşı Dönemini İlk Ağızdan Anlatan Ve Ülkenin 1919-1927 Yıllarına Işık Tutan Nutuk’ ta Yer Alan Değerlere Yönelik Sonuçlar ............................................... 176 3.2. 2019-2020 Eğitim Öğretim Yılında Okutulan 8. Sınıf TC İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Ders Kitabında Yer Alan Değerlere Yönelik Sonuçlar.................................. 178 3.3. Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin TC İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Dersine Yönelik Ders Kitabı Ve Nutuk’ta Yer Alan Değer Algıları Ve Bunu Derse Yansıtışlarına Yönelik Sonuçlar .......................................................................................... 180 3.3.1. Değer kavramının tanımına yönelik öğretmen görüşüne yönelik sonuçlar............ 180 3.3.2. Okulda değerler eğitimine yönelik yapılan faaliyete yönelik sonuçlar.................. 181 3.3.3. Kişisel olarak değerler eğitimine yönelik hangi faaliyetleri yaptıklarına yönelik sonuçlar ............................................................................................................................ 181 3.3.4. Ders anlatımı sırasında ders kitabı haricinde kazanımları verirken Nutuk’ ta yer alan metinlere ve anlatımlara yer verip, yer vermediklerine yönelik sonuçlar.......... 182 3.3.5. Nutuk’un geneline bakıldığında içeriğinde en çok hangi değerlere yer verildiğine yönelik sonuçlar............................................................................................. 182 xiii 3.3.6. Bir Kahraman Doğuyor ünitesinde kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik sonuçlar ............................................................................................................... 183 3.3.7. Bir Kahraman Doğuyor ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik sonuçlar ............................................................................................................................ 184 3.3.8. Bir Kahraman Doğuyor ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair sonuçlar.............................................................. 185 3.3.9. Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar ünitesinde kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik sonuçlar........................................................... 186 3.3.10. Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik sonuçlar........................................................................................... 187 3.3.11. Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair sonuçlar ............................................................................................................................ 188 3.3.12. Millî Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm ünitesinde kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik sonuçlar......................................................................................... 189 3.3.13. Millî Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik sonuçlar........................................................................................... 189 3.3.14. Millî Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair sonuçlar................................... 190 3.3.15. Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye ünitesinde kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik sonuçlar;........................................................................................ 191 3.3.16. Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik sonuçlar........................................................................................... 192 3.3.17. Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair sonuçlar................................... 193 3.3.18. Demokratikleşme Çabaları ünitesinde kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik sonuçlar ............................................................................................................... 193 xiv 3.3.19. Demokratikleşme Çabaları ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik sonuçlar ............................................................................................................... 194 3.3.20. Demokratikleşme Çabaları ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair sonuçlar................................... 195 3.3.21. Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası ünitesinde kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik sonuçlar......................................................................................... 196 3.3.22. Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik sonuçlar........................................................................................... 197 3.3.23. Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair sonuçlar................................... 198 3.3.24. Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası ünitesinde kazanımlar kapsamında ders kitabında hangi değerlerin verildiğine, değerleri yeterli bulup bulmadıklarına ve eksikliklerine yönelik sonuçlar......................................................................................... 198 3.3.25. Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası ünitesini derste öğrenciye aktarırken hangi değerler üzerinde durdukları, değerleri nasıl ve hangi yöntemler ile verdiklerine yönelik sonuçlar ............................................................................................................... 199 3.3.26. Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası ünitesinde yer alan kazanımlar ve buna bağlı verilen değerler ile Nutuk’ta yer alan hangi olay veya olayları bağdaştırarak anlattıklarına ve hangi değerler ile eşleştirdiklerine dair sonuçlar................................... 200 3.3.27. 8. sınıf öğrencilerine verilen değerlerin öğrencide istendik davranışa dönüşüp dönüşmediğine, dönüşüyor ise kullandıkları farklı yöntemlere, dönüşmüyor ise sebeplerinin neler olduğuna dair sonuçlar........................................................................ 201 3.3.28. 8. Sınıf İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabının haricinde öğrenciye değerlerin kazandırılması konusunda farklı kaynaklardan yararlanıp yararlanmadıklarına ve bu konuda hangi kaynakları hangi gerekçe ile tercih ettiklerine yönelik sonuçlar .............................................................................................. 202 KAYNAKÇA.......................................................................................................................... 204 EKLER ................................................................................................................................... 213 ÖZGEÇMİŞ ........................................................................................................................... 216 |
