| Popis: |
Çevresel streslertarımsal üretimi önemli ölçüde etkileyen faktörlerdendir. Bu faktörleriçerisinde kuraklık, aşırı sıcaklık, sel gibi iklim değişikliğinden doğanolumsuz koşullar bitki gelişimini etkilemektedir. Büyümeyi ve verimi sınırlayançevresel koşullar, abiyotik stres faktörleri olarak bilinir. Abiyotik stresfaktörleri içerisinde kuraklık, yüksek veya düşük sıcaklıklar bitki gelişiminiönemli derecede etkileyen örneklerdendir. Bu stres faktörleri hem kültür hem deyabani bitki türlerinde genetik ve fizyolojik değişimlere neden olmaktadır. Budeğişimlere neden olan çevresel strese karşı seçilim baskısıdehydration-induced 19 geni ve phosphatase 2C 34 genleri takibiyleincelenmiştir. Dehydration-induced 19 geni kuraklık, yüksek sıcaklık, tuzlulukgibi çevresel stres durumlarında bitkinin duyarlılığını arttıran proteinlerisentezlemektedir. Phosphatase 2C genleri ise strese karşı hücresel tepkiyesebep olan absisik asit hormonunun sinyal yolağını açma kapama düğmesi olarakgörev alır. Kültür bitkilerinden 6 tür (Mısır, Sorgum, Buğday, Arpa, Çeltik,İngiliz çimi) ile yabani bitkilerden 4 tür (Urartu buğdayı, yabani çeltik,yalancı parlak brom, tek yıllık çim) üzerinde söz konusu genler bakımındanortaya çıkan mutasyonlar karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çevresel biretkinin, canlının evriminde sebep olduğu evrimsel baskılar, gendeki sinonimolmayan (dn) ve sinonim (ds) mutasyonların birbirlerine göre oranı ileincelenir. Çalışmada bu baskının anlaşılması için NCBI (National Center forBiotechnology Information) genbankasından yayınlanmış dehydration-induced19 geni ve phosphatase 2C 34 genleri ile diziler alınmış, yabani-kültür olarakiki grup altında Molecular Evolutionary Genetics Analysis (MEGA) programıkullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre yabani türlerdeincelen genlerde anlamlı düzeyde pozitif seçilim baskısı olduğu görülmüştür. Buseçilim baskısının yabani türler içerisinde yeni ve daha avantajlı varyantlaroluşturduğu söylenebilir. Yalnızca kültür bitkileri veya kültür bitkileri ilebirlikte yabani türler bir arada incelendiğinde ise seçilim baskısı tespitedilememiştir. Bu verilere dayanarak gelecek yıllarda da meydana gelecekkuraklık ve yüksek sıcaklığa yabani türlerin daha dayanıklı olacağı söylenebilir.İnsanların sulayarak destek olduğu kültür bitkilerinin ise, yalnızca seçilimbaskısına bırakıldığında, değişen iklim şartlarına ayak uyduramayacağıöngörülebilmektedir. |
