| Popis: |
Bu çalışmada ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul müdürlerinin mizah tarzları ile kendilerinin örgütsel bağlılık düzeylerine ilişkin algıları arasındaki ilişkiler belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın evrenini Nevşehir İli merkez ilçesinde yer alan 19 ortaöğretim kurumunda görev yapan 544 öğretmen oluşturmuştur. 2018-2019 ve 2019-2020 öğretim yılında bu kurumlarda çalışan 177 öğretmenden veri toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacının geliştirmiş olduğu "Kişisel Bilgi Formu", Martin, Puhlik-Doris, Larsen, Gray ve Weir (2003) tarafından geliştirilen ve Yerlikaya (2003) tarafından Türkçe'ye uyarlanan "Mizah Yaşantıları Ölçeği" ve Üstüner (2009) tarafından geliştirilen, "Öğretmenler için Örgütsel Bağlılık Ölçeği" kullanılmıştır. "Mizah Yaşantıları Ölçeği"ndeki "Kendini Geliştirici Mizah" boyutunun okul müdürlerinin mizah tarzlarını öğretmen algılarına göre belirlemede geçerli olmayacağı düşünülmüş ve bu boyuta ilişkin maddeler ölçekten çıkarılmıştır. Araştırmada 6 alt probleme yanıt aranmış, verilerin çözümlenmesinde aritmetik ortalama, standart sapma, t- testi, Kruskal Wallis-H, Mann Whitney U testleri ile korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmanın bulguları aşağıdaki gibi özetlenebilir: Öğretmenler, okul müdürlerinin mizah tarzlarını değerlendirdikleri Mizah Yaşantıları Ölçeğinin "Katılımcı-Sosyal Mizah" boyutuna "katılıyorum" düzeyinde, "Saldırgan Mizah" boyutuna "kararsızım" düzeyinde ve son olarak "Kendini Yıkıcı Mizah" boyutuna ise "katılmıyorum" düzeyinde puan vermişlerdir. Buna göre okul müdürleri, öğretmen algılarına göre en çok "Katılımcı Sosyal Mizah"ı, en az ise "Kendini Yıkıcı Mizah"ı kullanmaktadırlar. Erkek öğretmenler, kadın öğretmenlere oranla, okul müdürlerinin "Katılımcı-Sosyal Mizah"ı diğer mizah tarzlarından daha fazla kullandıklarını düşünmektedirler. Buna karşın diğer boyutlarda öğretmenlerin cinsiyeti anlamlı bir farklılığa yol açmamaktadır. Öğretmenlerin okul müdürlerinin mizah tarzlarına ilişkin algıları arasında branş değişkeni açısından anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Yüksek lisans ve doktora mezunu öğretmenler, lisans mezunlarıyla kıyaslandığında, okul müdürlerinin "Saldırgan Mizah" tarzını diğer mizah tarzlarından istatistiksel olarak daha fazla kullandıkları görüşündedirler. Mizah Yaşantıları Ölçeğinin diğer boyutlarında öğretmenlerin öğrenim düzeyi değişkeni açısından anlamlı fark belirlenmemiştir. Öğretmenlerin yaşına göre okul müdürlerinin "Katılımcı Sosyal Mizah" tarzına ilişkin algıları arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. 46 yaş ve üzerindeki öğretmenlerin bu boyuttaki puan ortalamalarının 25 yaş ve altı ile 36-45 yaş aralığındaki öğretmenlerden, 26-35 yaş aralığındaki öğretmenlerin puanlarının da 36-45 yaş aralığındaki öğretmenlerden daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. "Saldırgan Mizah" ve "Kendini Yıkıcı Mizah" boyutlarında ise öğretmenlerin puanlarının yaşa değişkeni açısından anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin Öğretmenler için Örgütsel Bağlılık Ölçeği'ne vermiş oldukları puanlar "bazen" düzeyindedir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarına ilişkin algılarının öğretmenlerin cinsiyetlerine, branşlarına, öğrenim düzeylerine ve yaşlarına göre anlamlı bir fark göstermediği tespit edilmiştir. Öğretmen algılarına göre öğretmenlerin "Örgütsel Bağlılık" düzeyleri ile okul müdürlerinin "Katılımcı Sosyal Mizah" düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönlü ve düşük düzeyde bir ilişki vardır. Bununla birlikte öğretmenlerin "Örgütsel Bağlılık" düzeyleri ile okul müdürlerinin "Saldırgan Mizah" düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı, negatif yönlü orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul müdürlerinin "Kendini Yıkıcı Mizah" düzeyleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Okul müdürlerinin mizah tarzlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin yordayıcısı olup olmadığını incelemek için kurulan modele bakıldığında, öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin "Saldırgan Mizah" düzeyinin öğretmenlerin "Örgütsel Bağlılık" düzeyini anlamlı şekilde yordadığı görülmüştür. Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin "Katılımcı-Sosyal Mizah" ve "Kendini Yıkıcı Mizah" düzeylerinin öğretmenlerinin "Örgütsel Bağlılık" düzeyinin anlamlı bir yordayıcısı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: okul yöneticisi, okul müdürü, öğretmen, örgütsel bağlılık, mizah tarzları This study aims to identify the relationship between the humor styles of the school principals and the perceptions of the teachers working in secondary schools towards their organizational commitment levels. The research consisted of 544 teachers working in 19 secondary education institutions located in the central district of Nevşehir. Data was collected from 177 teachers working in these institutions in the 2018-2019 and 2019-2020 academic years. The "Personal Information Form" developed by the researcher, the "Humor Styles Scale" developed by Martin, Puhlik-Doris, Larsen, Gray, and Weir (2003) and adapted into Turkish by Yerlikaya (2003), and by Üstüner (2009), the "Organizational Commitment Scale for Teachers" were used as data collection tools. It was deemed that the "Self-Enhancing Humor" dimension in the "Humor Experience Scale" would not be valid in determining the humor styles of school principals according to teacher perceptions, and the items related to this dimension were removed from the scale. In the study, answers were sought to 6 sub-questions and arithmetic mean, standard deviation, t-test, Kruskal Wallis-H, Mann Whitney U tests and correlation analysis and multiple regression analysis were used in the analysis of the data. The findings of the research can be summarized as follows: Teachers responded "Agree" in the "Affiliative Humour" dimension of the Humor Styles Scale, in which the they evaluated the humor styles of the school principals; "Undecided" in the "Aggressive Humor" dimension and "Disagree" in the "Self-Defeating Humor" dimension. This implies that the school principals use "Affiliative Humor" the most and "Self-Defeating Humor" the least, according to teacher perceptions. Compared to the female teachers, male teachers think that the school principals use "Affiliative Humor" more than other humor styles. On the other hand, there are no gender-based differences in the other dimensions. There was no significant difference among teachers' perceptions about the humor styles of the school principals in terms of the branch variable. Teachers with master's and doctorate degrees are of the opinion that school principals use "Aggressive Humor" style more than other humor styles when compared to undergraduate graduates. In the other dimensions of the Humor Styles Scale, there was no significant difference according to the educational background variable. A significant difference was found between the perceptions of the school principals regarding the "Affiliative Humor" style according to the age of the teachers. It has been concluded that the average score of teachers aged 46 and above in this dimension is higher than those of teachers aged 25 and under and aged between 36-45, and the scores of teachers aged between 26-35 are higher than those aged between 36-45. On the other hand, it was determined that the scores of the teachers in the "Aggressive Humor" and "Self-Defeating Humor" dimensions did not show a significant difference in terms of the age variable. The teachers preferred "sometimes" the most in the Organizational Commitment Scale. It was determined that the teachers' perceptions towards their organizational commitment did not show a significant difference according to their gender, branch, educational background and age. According to the teachers' perceptions, there is a statistically significant, positive and low-level relationship between the teachers' "Organizational Commitment" levels and the school principals' "Affiliative Humor" levels. On the other hand, a statistically significant, negative, moderate relationship was found between the teachers' "Organizational Commitment" levels and the school principals' "Aggressive Humor" levels. There was no statistically significant relationship between the teachers' organizational commitment levels and the school principals' "Self-Defeating Humor" levels. When the model established to identify whether the school principals' humor styles are a predictor of the teachers' organizational commitment levels is analyzed, it was seen that the school principals' "Aggressive Humor" level significantly predicted teachers' "Organizational Commitment" level according to the teachers' perceptions. According to the teachers' perceptions, it was concluded that the school principals' "Affiliative Humor" and "Self-Defeating Humor" levels were not a significant predictor of the teachers' "Organizational Commitment" levels. Keywords: school administrator, school principal, teacher, organizational commitment, humor styles |
