| Popis: |
Zakres pojęcia „miasto”, zwykle zróżnicowany, zależnie od epoki, ujęcia lub kontekstu, posiada jednak pewne cechy wspólne. Łączy je "communio", termin odnoszący się do wspólnoty, społeczności ludzi, która w każdym czasie i w każdym ujęciu tworzy miasto. Rezygnacja z upodmiotowienia pojęcia „miasto” prowadzić może do ograniczenia, a nawet destrukcji tego obszaru badań. Z kolei inspirację do przyjęcia perspektywy antropologicznej stanowi motto wielu współczesnych programów rewitalizacji obszarów miejskich, przypisywane Augustynowi z Hippony: "miasta składają się nie tylko z ulic i domów, ale przede wszystkim z ludzi, ich marzeń i nadziei”. Z pism Aureliusza Augustyna, jednego z Ojców Kościoła Łacińskiego, wyłaniają się źródła biblijnego miasta. Stanowią je pierwsze ludzkie wybory, które okazały się wyborem zła. „Pismo Święte uczy, że na początku dziejów Adam i Ewa zbuntowali się przeciw Bogu, a Kain zabił swego brata Abla (por. Rdz 3-4). O pierwszym mieście, założonym przez Kaina, które dla Augustyna jest także pierwowzorem państwa ziemskiego, przypomina Księga Rodzaju: „Kain zbliżył się do swej żony, a ona poczęła i urodziła Henocha. Gdy Kain zbudował miasto, nazwał je imieniem swego syna: Henoch.” (Rdz 4, 17). Miasto – państwo ziemskie Kaina jest, jak zauważa Augustyn, społecznością ludzi odwróconych od Boga, a zarazem od Państwa Bożego, stanowiącego, jako owoc aktu stworzenia, społeczność ludzi i aniołów pozostających w komunii z Bogiem i między sobą. Tymczasem w rzeczywistości ziemskiej między oboma państwami panuje spór, którego metasymbolem jest zbrodnia Kaina – zabójstwo Abla. Ten dramatyczny obraz nie jest jednak tylko wizją teoretyczną, on – jak można się naocznie przekonać - wydaje się trwać. Taki stan rzeczy domaga się poszukiwania nań jednoznacznej odpowiedzi. Próbę jej sformułowania stanowi refleksja nad oryginalną teologią miasta u Augustyna oraz jej współczesnymi implikacjami, których syntezą wydaje się być wskazywana przez Jana Pawła II „gramatyka powszechnego prawa moralnego”. Leszek Wanat |
