| Popis: |
The study examines the causes célèbres, a genre of writing that collects and edits legal cases so extraordinary, controversial and sensational that they became an object of public interest and debate. With the publication of his Causes Célèbres et Intéressantes, avec les jugemens qui les ont décidées (20 vols, 1734-1741) the French lawyer François Gayot de Pitaval laid the foundation for this tradition. The work achieved an immense international success and inspired writers across Europe (and later also America) to publish their own collections of causes célèbres. These compilations, which developed the immense popularity of the causes célèbres with a broad middle-class readership over the course of the eighteenth and nineteenth centuries, can be divided into three categories. Some (‘continualist’) works rewrote and expanded the original Causes Célèbres et Intéressantes. Other (‘new generalist’) collections took over the concept of bringing together the most famous and important causes célèbres but included only cases that had not yet been memorialized. Still other (‘new specialist’) works abandoned the generalizing approach of the genre and focused on a specific time, place and/or topic. This study focuses in particular on the works of Gayot de Pitaval’s ‘continualist’ followers. These include the Gallick Reports (1737), the Beroemde en Gedenkwaardige Rechts-Zaaken (2 vols, 1737-38) and the Erzählung sonderbarer Rechtshändel (9 vols, 1747-67): English, Dutch and German translations of Gayot de Pitaval’s work. Furthermore, there are François Richer’s late eighteenth-century edition of the Causes Célèbres et Intéressantes (18 vols, 1771-81) and Friedrich Schiller’s Merkwürdige Rechtsfälle (4 vols, 1792-95). Among the nineteenth-century ‘continualist’ collections, there are Pierre Joseph Alexis Roussel’s Annales du Crime et de l’Innocence (20 vols, 1813), Julius Eduard Hitzig’s and Georg Wilhelm Heinrich Häring’s Der neue Pitaval (60 vols, 1842-90), and Armand Fouquier’s Causes Célèbres de Tous Les Peuples (9 vols, 1858-62). By comparing these works, this study sheds light on the enduring success of Gayot de Pitaval’s cases and his model for collecting and editing causes célèbres over the course of the eighteenth and nineteenth centuries. More particularly, it explores the development of four main features of the Causes Célèbres et Intéressantes, which the ‘continualists’ invariably took over and transformed in an attempt to improve and modernize the genre. These include 1) their extensive editorial programs; 2) their commentary on the legal system and the administration of justice; 3) their assessment of the thoughts, motivations and nature of the criminal; and 4) their reconstruction and elucidation of the past. Whereas the first aspect is considered through the prefaces to these collections, the remaining three are studied by contrasting eighteenth- and nineteenth-century rewritings of a number of Gayot de Pitaval’s most popular causes célèbres. The first chapter conveys deeper insight into the self-conception of the genre. It demonstrates how each editor related his collection to Gayot de Pitaval’s and other predecessors’ works and claimed to improve on some of the central characteristics that were outlined in the original Causes Célèbres et Intéressantes. These include the conception of the genre as an anthological form of writing, which builds a canon of the most famous and interesting causes célèbres, as well as the idea of the cause célèbre as an example that entertains the reader through its peculiar events and instructs him about a number of social or cultural insights. The prefaces show that each of Gayot de Pitaval’s ‘continualist’ followers redefines the program of the genre in terms of revising the selection (criteria) of cases, rebuilding the canon of causes célèbres and adopting new representational and interpretative strategies that make the collection more entertaining and instructive. The case studies in the following three chapters further explore this conflation between the humanist notion of the exceptional-typical value of the past and the Enlightenment focus on the entertainment and instruction of the reader. More particularly, they show how over the course of the eighteenth and nineteenth centuries editors rewrote Gayot de Pitaval’s causes célèbres and adapted their representation and explanation of these cases to contemporary conceptions of the administration of justice, the criminal human nature, and the past. The second chapter considers the legal aspect of the genre. It compares Gayot de Pitaval’s and his ‘continualist’ followers’ discussions and explanations of the wrongful conviction of the Sieur d’Anglade, one of the most famous victims of judicial error to feature in the causes célèbres. In so doing, it demonstrates that each editor makes sense of the judicial error in relation to contemporary developments in the administration of justice. Thus, the wrongful conviction is successively seen as a divine reminder of the flaws of the legal system, an occasion to advocate for an Enlightenment reform of the law, and a testimony to the faults in the prerevolutionary judicial system and the merits of the postrevolutionary one. Nevertheless, all of these works ultimately attribute the judicial error to a lack of insight that is deemed characteristic of human nature in general. Building on the topic of human nature, the third chapter approaches the genre as a form of writing that seeks to study the inner life of the criminal through a comparison of a number of rewritings of the cause célèbre of the Marchioness of Brinvilliers, a ruthless female poisoner who murdered her father and two brothers. It demonstrates how each editor redefines and reassesses the figure of the Marchioness in relation to the conception(s) of human nature of his own time and culture. In this regard, Brinvilliers is increasingly ‘individualized’ over the course of the eighteenth century. Whereas her crimes initially were said to derive from the wickedness and the passion that form the essence of human nature, later rewritings of the case show how specific thoughts and circumstances gradually transformed her into a criminal monster. Over the course of the nineteenth century the focus of the Marchioness’s representation shifts to a successive discussion of the social implications, the psychological basis and the illusion of her monstrosity. The final chapter considers a number of rewritings of the case of the false Martin Guerre, an impostor who successfully impersonated another man for three years, before being exposed by the return of the real Martin Guerre. It particularly aims to shed light on how these accounts were shaped by each editor’s conception of and relation to the past. In keeping with the establishment of our modern conception of the past as both prior to and different from the present over the course of the eighteenth century, Gayot de Pitaval’s ‘continualist’ followers constantly reconsider their historical distance from the time in which the events took place and represent the cause célèbre from a detached generalizing and/or empathic individualizing perspective. Throughout its publication history, however, the genre continues to be seen as a form of exemplary history writing. These observations on the eighteenth- and nineteenth-century development of the causes célèbres leads to the conclusion that the success of Gayot de Pitaval’s model depended on its flexibility. The conception of the Causes Célèbres et Intéressantes as an anthology invited later editors to reconsider its selection of cases and rebuild the canon of causes célèbres. What is more, Gayot de Pitaval’s idea of the cause célèbre as an exceptional-typical example that both entertained the reader and could instruct him about the law, human nature, and the past turned out to be a hugely popular concept for representing and interpreting sensational legal cases. Under the influence of the quantitative approach, which dominated the human sciences over the course of the nineteenth century, the idea of compiling an anthology gradually disappeared from the genre. The concept of the cause célèbre, however, flourished and gave rise to numerous literary and dramatic representations as well as legal, psychological, and historical studies of individual causes célèbres, which continue to published to this day. De studie onderzoekt de causes célèbres: een literair en historisch genre dat zich richt op het verzamelen en verhalen van buitengewone, controversiële en sensationele rechtszaken, die het voorwerp van maatschappelijke discussie werden. Met de publicatie van de Causes Célèbres et Intéressantes, avec les jugemens qui les ont décidées (20 vols, 1734-1741) legde de Franse advocaat François Gayot de Pitaval de basis voor deze traditie. Zijn werk werd een groot internationaal succes en inspireerde schrijvers over heel Europa (en later ook Amerika) tot het publiceren van hun eigen collecties van causes célèbres. Deze verzamelwerken, die verantwoordelijk zijn voor de immense populariteit van de causes célèbres bij de brede middenklasse tijdens de achttiende en negentiende eeuw, kunnen worden onderverdeeld in drie categorieën. Sommige (‘continualistische’) werken herschreven de originele Causes Célèbres et Intéressantes en breidden ze uit. Andere (‘nieuw-generalistische’) collecties namen het idee over om de beroemdste en belangrijkste causes célèbres samen te brengen maar brachten enkel zaken samen die nog niet eerder waren overgeleverd. Nog andere (‘nieuw-specialistische’) werken lieten de generaliserende methode van het genre varen en richtten zich op een bepaalde tijd of plaats of een bepaald thema. Deze studie concentreert zich in het bijzonder op de werken van Gayot de Pitavals ‘continualistische’ navolgers. Daaronder vallen de Gallick Reports (1737), de Beroemde en Gedenkwaardige Rechts-Zaaken (2 vols, 1737-38) en de Erzählung sonderbarer Rechtshändel (9 vols, 1747-67): Engelse, Nederlandse en Duitse vertalingen van het werk van Gayot de Pitaval. Verder ook François Richers laat achttiende-eeuwse editie van de Causes Célèbres et Intéressantes (18 vols, 1771-81) en Friedrich Schillers Merkwürdige Rechtsfälle (4 vols, 1792-95). Onder de negentiende-eeuwse ‘continualistische’ collecties vallen Pierre Joseph Alexis Roussels Annales du Crime et de l’Innocence (20 vols, 1813), Julius Eduard Hitzigs en Georg Wilhelm Heinrich Härings Der neue Pitaval (60 vols, 1842-90) en Armand Fouquiers Causes Célèbres de Tous Les Peuples (9 vols, 1858-62). Door deze werken te vergelijken, werpt deze studie licht op het blijvende succes doorheen de gehele achttiende en negentiende eeuw van Gayot de Pitavals rechtszaken en van zijn model voor het verzamelen en verhalen van causes célèbres. In het bijzonder wordt de evolutie van vier hoofdkenmerken van de Causes Célèbres et Intéressantes onderzocht, die door alle ‘continualisten’ overgenomen en omgevormd werden in een poging om het genre te verbeteren en te moderniseren. Daaronder vallen 1) hun uitgebreide redactionele programma’s; 2) hun commentaar op (de werking van) het rechtssysteem; 3) hun analyse van de gedachten, motivaties en natuur van de misdadiger; en 4) hun reconstructie en verduidelijking van het verleden. Waar het eerste aspect aan de hand van de inleidingen tot deze collecties wordt overwogen, worden de overige drie onderzocht door achttiende- en negentiende-eeuwse bewerkingen van een aantal van Gayot de Pitavals populairste causes célèbres te vergelijken. Het eerste hoofdstuk verduidelijkt het ‘zelfbeeld’ van het genre. Het toont aan hoe iedere schrijver zijn collectie aan die van Gayot de Pitaval en andere voorgangers spiegelde en beweerde een aantal van de centrale kenmerken die de Causes Célèbres et Intéressantes uiteenzette te verbeteren. Daaronder vallen de opvatting van het genre als anthologie, die een canon van de beroemdste en interessantste causes célèbres samenstelt, en de invulling van het begrip cause célèbre als een voorbeeld dat de lezer vermaakt met zijn ongewone verhaal en hem over een aantal sociale of culturele inzichten onderricht. De voorwoorden tonen dat elk van Gayot de Pitavals ‘continualistische’ navolgers het programma van het genre herdefinieert met betrekking tot de selectie(criteria), het canon van causes célèbres, en de representatie en interpretatie die het genre aantrekkelijker en leerzamer maken. De case studies in de volgende drie hoofdstukken gaan dieper in op deze versmelting van het humanistische idee dat het verleden een uitzonderlijk-typische waarde heeft met de nadruk van de Verlichting op het vermaak en onderricht van de lezer. Ze tonen aan hoe schrijvers in de loop van de achttiende en negentiende eeuw Gayot de Pitavals causes célèbres herschreven en hun voorstelling en uitleg van deze zaken aanpasten aan contemporaine denkbeelden met betrekking tot de rechtspraak, de menselijke natuur, en het verleden. Het tweede hoofdstuk neemt de rechtskundige zijde van het genre in overweging. Het vergelijkt de bespreking door Gayot de Pitaval en zijn ‘continualistische’ navolgers van de onterechte veroordeling van de Heer van Anglade, een van de beroemdste slachtoffers van een juridische fout in de causes célèbres. Op deze manier wordt aangetoond dat elke schrijver de fout in relatie tot gelijktijdige ontwikkelingen in de rechtspraak interpreteert. Zo wordt de onterechte veroordeling achtereenvolgens als een goddelijke herinnering aan de gebreken van het rechtssysteem, als een aanleiding tot het bepleiten van een Verlichte hervorming van de wet, en als een bevestiging van de fouten van het prerevolutionaire en de verdiensten van het postrevolutionaire rechtssysteem voorgesteld. Niettemin wijzen al deze werken de juridische fout uiteindelijk toe aan een gebrek aan inzicht dat als typisch voor de menselijke natuur wordt beschouwd. Verderbouwend op het thema van de menselijke natuur benadert het derde hoofdstuk het genre als een studie van het gemoedsleven van de misdadiger, door een aantal bewerkingen te vergelijken van de cause célèbre van de Markiezin van Brinvilliers, een wrede gifmengster die haar vader en twee broers vermoordde. Het toont aan hoe iedere schrijver de figuur van de Markiezin, in overeenstemming met de opvatting(en) over de menselijke natuur van zijn eigen tijd en cultuur, herdefinieert en analyseert. In dit opzicht wordt Brinvilliers in de loop van de achttiende eeuw meer en meer ‘geïndividualiseerd’. Waar haar misdaden eerst teruggevoerd werden tot de aangeboren zondigheid en passie, die als de essentie van de menselijke natuur gezien werden, tonen latere bewerkingen hoe ze onder invloed van specifieke gedachten en omstandigheden geleidelijk aan in een misdadig monster veranderde. In de loop van de negentiende eeuw verschuift de klemtoon van de voorstelling van de Markiezin achtereenvolgens naar een bespreking van de sociale gevolgen, de psychologische basis en de illusie van haar monstruositeit. Het laatste hoofdstuk overweegt een aantal bewerkingen van de zaak van de valse Martin Guerre, een oplichter die drie jaar lang met succes de identiteit van een andere man overneemt om uiteindelijk ontmaskerd te worden door de terugkeer van de echte Martin Guerre. In het bijzonder werpt het een licht op hoe deze verschillende versies beïnvloed worden door de opvatting die de schrijver van het verleden heeft. In overeenstemming met de achttiende-eeuwse ontwikkeling van ons moderne idee van het verleden als voorafgaand aan en verschillend van het heden, herdefiniëren Gayot de Pitavals ‘continualistische’ navolgers voortdurend hun historische afstand tot het verleden en benaderen ze de cause célèbre vanuit een afstandelijk en generaliserend dan wel empathisch en individualiserend perspectief. Doorheen de hele publicatiegeschiedenis blijft het genre echter als een vorm van exemplarische geschiedschrijving worden opgevat. Deze inzichten in de achttiende- en negentiende-eeuwse ontwikkeling van de causes célèbres leiden tot de conclusie dat het succes van Gayot de Pitavals model van zijn flexibiliteit afhing. De opvatting van de Causes Célèbres et Intéressantes als anthologie nodigde schrijvers uit om de selectie van cases te herzien en het canon van causes célèbres te herdefiniëren. Bovendien bleek Gayot de Pitavals definitie van de cause célèbre als een uitzonderlijk-typisch voorbeeld dat de lezer vermaakte en hem kon onderrichten over het recht, de menselijke natuur en het verleden, een enorm populair concept voor het verhalen en interpreteren van sensationele rechtszaken. Onder invloed van de kwantitatieve methode van de negentiende-eeuwse humane wetenschappen verdween het idee van de anthologie uit het genre. Het concept van de cause célèbre floreerde echter en gaf aanleiding tot ontelbare literaire en dramatische voorstellingen alsook rechtskundige, psychologische en historische studies van individuele causes célèbres, die tot op vandaag gepubliceerd worden. |
