De kruistocht van Geert Wilders: De PVV als vertolker van een nieuwe identiteitspolitiek

Autor: Oudenampsen, M., Voerman, G., Vossen, K.
Přispěvatelé: Geographies of Globalizations (GoG, AISSR, FMG)
Jazyk: Dutch; Flemish
Rok vydání: 2019
Zdroj: Wilders gewogen: 15 jaar reuring in de Nederlandse politiek, 107-129
STARTPAGE=107;ENDPAGE=129;TITLE=Wilders gewogen
Popis: Vlak na de terreuraanslagen van 9/11 was Geert Wilders te gast bij het televisieprogramma Barend en Van Dorp. Wilders, toen nog Tweede Kamerlid voor de VVD, nam stelling tegen de anti-islampolitiek van de rechtspopulist Pim Fortuyn. ‘In tegenstelling tot Pim Fortuyn die oproept tot een kruistocht, of wat is het, een Koude Oorlog tegen de islam – wat een verwerpelijke opmerking is omdat hij daarmee alle moslims op één hoop gooit – heb ik van begin af aan gezegd: de islam, daar is niets mis mee, het is een te respecteren godsdienst.’ Volgens de toenmalige rechtsbuiten van de vvd moest er een duidelijk onder- scheid gemaakt worden: ‘Ook de meeste moslims ter wereld, maar ook in Nederland, zijn goede burgers waar niets mis mee is. Het gaat om dat kleine stukje moslimextremisme.' Na de oprichting van de Partij voor de Vrijheid (PVV) zou Wilders radicaal van mening veranderen. De islam werd door hem beschreven als een gewelddadige ideologie, gericht op de vernietiging van het Westen. De ‘kruistocht tegen de islam’ waar hij in 2001 nog op afgaf, zou uitgroeien tot het allesbepalende agendapunt van de PVV. Het thema islam is zelfs zo’n belangrijke plaats gaan innemen in het partijprogramma, dat de pvv vaak gekarakteriseerd is als een one-issue beweging. Wie na vijftien jaar de balans wil opmaken van de maatschappelijke impact van Wilders en de PVV, zal de partij bovenal in dit licht moeten zien. De PVV is met haar anti-islampolitiek zo beeldbepalend geweest in de Nederlandse politiek, dat het soms moeilijk is daar een voorstelling van te maken zonder de continue media-interventies van de PVV in gedachten. De werkelijke invloed van de PVV is echter lastig concreet te maken. Enerzijds omdat de anti-islampolitiek van Wilders niet exclusief is voor de PVV, maar afgekeken is van andere Nederlandse politici – in het bijzonder Pim Fortuyn en de VVD’ers Ayaan Hirsi Ali en Frits Bolkestein. Anderzijds omdat deze invloed in mindere mate tot uiting is gekomen in concreet beleid, en eerder af te meten is aan het politieke klimaat en zelfs de politieke taal die overheerst. De politicologen Huib Pellikaan, Sarah de Lange en Tom van der Meer verklaarden de doorbraak van Fortuyn uit het feit dat hij een nieuwe politieke tegenstelling leidend wist te maken, die vanaf dat punt het politieke spel ging bepalen. De auteurs baseerden hun analyse op het werk van de beroemde Amerikaanse politicoloog Elmer Schattschneider, die de essentiële rol van conflict in de moderne democratie heeft benadrukt. Volgens Schattschneider wordt het politieke veld gestructureerd aan de hand van een beperkt aantal scheidslijnen of conflictdimensies. Tijdens de paarse coalities in de jaren negentig, zo stelden de drie politicologen, verflauwden de oude sociaaleconomische en levensbeschouwelijke scheidslijnen die voorheen de politieke agenda bepaalden. Het stelde Fortuyn in staat een nieuwe conflictdimensie leidend te maken die draaide om culturele identiteit, meer in het bijzonder het thema islam, immigratie en multiculturalisme. De opkomst van deze tegenstelling ging vergezeld van een nieuw politiek discours – een nieuwe identiteitspolitiek – waarin een groots beschavingsconflict werd geschetst tussen het Westen en de islam. Waar Fortuyn deze sociaal-culturele scheidslijn voor het eerst leidend heeft weten te maken, daar heeft de PVV een centrale rol gespeeld in de bestendiging daarvan. Deze bijdrage richt zich daarmee op het politieke discours en de aanbodzijde van de politiek. Het betoog valt uiteen in twee delen. Allereerst wordt kort ingegaan op de theorie van Schattschneider en haar relevantie voor de weging van de rol van de PVV. Vervolgens wordt een historisch overzicht gegeven van de opkomst en invloed van deze nieuwe identiteitspolitiek.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: