Karadeniz’de hamsi (Engraulis encrasicolus) popülasyon dinamiği üzerine yapılmış çalışmaların (1985-2015) balıkçılık yönetimi açısından değerlendirilmesi

Autor: Serdar Bektas, Sabri Bilgin, Hasan Hüseyin Satılmış, Çetin Sümer, Recep Bircan
Přispěvatelé: Sinop Üniversitesi
Jazyk: angličtina
Rok vydání: 2016
Předmět:
Zdroj: Su Ürünleri Dergisi, Vol 33, Iss 2, Pp 169-182 (2016)
Volume: 33, Issue: 2 169-182
Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences
ISSN: 2148-3140
Popis: Öz: : Bu çalışmada, hamsi (Engraulis encrasicolus) üzerine 1985 yılından günümüze son 30 yılda yapılan popülasyon dinamiği çalışmalarından elde edilen sonuçlar değerlendirilmiş ve Karadeniz’de hamsi balıkçılık yönetim sisteminin oluşturulmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Araştırmalarda sunulan av kompozisyonu, büyüme parametreleri, yaşlardaki ortalama boy değerleri, genel ortalama boy değerleri, ölüm oranları ve işletme oranları av sezonlarına ve beş yıllık periyotlara göre değerlendirilmiştir. Cinsi olgunluğa ulaşmamış sıfır yaşındaki bireylerin av içerisindeki oranı ortalama %27,4±3,6 (n = 26 çalışma) olup, bu oran 1985 – 1990 için %32,7±9,04 (n = 7 çalışma), 1990 – 1995 için %39,6±7,76 (n = 5 çalışma), 1995 – 2000 için %24,2±3,56 (n = 7 çalışma), 2000 – 2005 için %14,5±4,55 (n = 5 çalışma) ve 2005 – 2010 için ise %22,1±21,1 (n = 2 çalışma) şeklinde tespit edilmiştir. Sıfır yaşındaki bireylerin beş yıllık dönemlerdeki oranları arasındaki istatistiki fark önemsiz bulunmuştur (one-way ANOVA, P = 0,2256). von Bertalanffy büyüme denklemi (VBBD) parametrelerinden asimptotik boy (L∞) değeri 14,1 – 23,5 cm arasında (ortalama: 17,0±0,38 cm), büyüme katsayısı (K) değeri ise 0,139 – 0,920 yıl-1 arasında (ortalama: 0,331 ±0,031 yıl-1) tespit edilmiştir. VBBD Lt = 17,0±0,4(1 – e-0,331±0,031(t+2,344±0,233) şeklinde (n = 26 çalışma) hesaplanmıştır. L∞ ve K değerleri arasında K = 1105,3L∞-2,8958 (r2 = 0,6224, n = 26) şeklinde (P < 0,05), doğal ölüm oranı (M) ile K arasında ise M = 0,7171K0,3073 (r2 = 0,2982; n = 26) şeklinde (P < 0,05) bir ilişki tespit edilmiştir. Bu denklemlerin regresyon katsayıları istatistiki olarak sıfırdan farklı bulunmuştur (P < 0,05). Hamsinin, L∞ ve Lmaximum boy değerinin %60-70’lik oranına bir yaşındayken hızlı bir şekilde büyüyerek ulaştığı tespit edilmiştir. Hamsinin yıllık ölüm oranını (Z), balıkçılık ölüm oranının (F) forse ettiği ve işletme oranın (E) ise 1985 – 1990 döneminden 2000 – 2005 dönemine kadar sürekli bir artış gösterdiği ve optimum değerin üzerinde olduğu (E > 0,5; F > M) belirlenmiştir. Hamsi stokunun devamlılığı ve en yüksek ürünü elde etmek için yıllık av miktarı ve av çabasının kontrol altına alınması, hamsi stok belirleme çalışmaları neticesinde kota uygulamasına geçilmesi ve Karadeniz’de hamsi balıkçılık yönetim sisteminin oluşturulması önerilmiştir.Anahtar kelimeler: Yaş, büyüme, ölüm oranları, balıkçılık yönetimi, Karadeniz, Türkiye
Bu çalışmada, hamsi (Engraulis encrasicolus) üzerine 1985 yılından günümüze son 30 yılda yapılan popülasyon dinamiği çalışmalarından elde edilen sonuçlar değerlendirilmiş ve Karadeniz’de hamsi balıkçılık yönetim sisteminin oluşturulmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Araştırmalarda sunulan av kompozisyonu, büyüme parametreleri, yaşlardaki ortalama boy değerleri, genel ortalama boy değerleri, ölüm oranları ve işletme oranları av sezonlarına ve beş yıllık periyotlara göre değerlendirilmiştir. Cinsi olgunluğa ulaşmamış sıfır yaşındaki bireylerin av içerisindeki oranı ortalama %27,4±3,6 (n = 26 çalışma) olup, bu oran 1985 – 1990 için %32,7±9,04 (n = 7 çalışma), 1990 – 1995 için %39,6±7,76 (n = 5 çalışma), 1995 – 2000 için %24,2±3,56 (n = 7 çalışma), 2000 – 2005 için %14,5±4,55 (n = 5 çalışma) ve 2005 – 2010 için ise %22,1±21,1 (n = 2 çalışma) şeklinde tespit edilmiştir. Sıfır yaşındaki bireylerin beş yıllık dönemlerdeki oranları arasındaki istatistiki fark önemsiz bulunmuştur (one-way ANOVA, P = 0,2256). von Bertalanffy büyüme denklemi (VBBD) parametrelerinden asimptotik boy (L∞) değeri 14,1 – 23,5 cm arasında (ortalama: 17,0±0,38 cm), büyüme katsayısı (K) değeri ise 0,139 – 0,920 yıl-1 arasında (ortalama: 0,331 ±0,031 yıl-1) tespit edilmiştir. VBBD Lt = 17,0±0,4(1 – e-0,331±0,031(t+2,344±0,233) şeklinde (n = 26 çalışma) hesaplanmıştır. L∞ ve K değerleri arasında K = 1105,3L∞-2,8958 (r2 = 0,6224, n = 26) şeklinde (P < 0,05), doğal ölüm oranı (M) ile K arasında ise M = 0,7171K0,3073 (r2 = 0,2982; n = 26) şeklinde (P < 0,05) bir ilişki tespit edilmiştir. Bu denklemlerin regresyon katsayıları istatistiki olarak sıfırdan farklı bulunmuştur (P < 0,05). Hamsinin, L∞ ve Lmaximum boy değerinin %60-70’lik oranına bir yaşındayken hızlı bir şekilde büyüyerek ulaştığı tespit edilmiştir. Hamsinin yıllık ölüm oranını (Z), balıkçılık ölüm oranının (F) forse ettiği ve işletme oranın (E) ise 1985 – 1990 döneminden 2000 – 2005 dönemine kadar sürekli bir artış gösterdiği ve optimum değerin üzerinde olduğu (E > 0,5; F > M) belirlenmiştir. Hamsi stokunun devamlılığı ve en yüksek ürünü elde etmek için yıllık av miktarı ve av çabasının kontrol altına alınması, hamsi stok belirleme çalışmaları neticesinde kota uygulamasına geçilmesi ve Karadeniz’de hamsi balıkçılık yönetim sisteminin oluşturulması önerilmiştir
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: