Üniversitelerde Sosyal ve Beşeri Bilimlerle Eğitim Bilimleri Alanlarında Oluşturulan Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurullarıyla İlgili Mevzuata Yönelik Hukuki Bir Değerlendirme: Nitel Bir Araştırma

Autor: MURAT BÜLBÜL
Jazyk: angličtina
Rok vydání: 2021
Předmět:
Zdroj: Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, Vol 11, Iss 2, Pp 270-280 (2021)
Volume: 11, Issue: 2 270-280
Yükseköğretim ve Bilim Dergisi
ISSN: 2146-5967
2146-5959
Popis: In Article 65 of Higher Education Law numbered 2547, formation, duties and operations of scientific research and publication ethicsboards have to be regulated by regulations issued by Higher Education Council (HEC). Despite this legal obligation, ethical committeesin higher education institutions are not regulated by regulation; They are regulated by HEC Scientific Research and Publication EthicsDirective (HECSRPED) issued in 2016. Universities also make regulations regarding these boards within their own bodies with directivesissued by decisions of their senates.In the research, firstly, the literature on the ethics committees and relevant legislation are examined. Then, categories are determined byusing the document review method, considering regulations of ethics committees in HECSRPED; in the context of these categories,directives issued by 3 state universities in İstanbul regarding ethics committees in fields of social and humanities and educational sciencesare analyzed.Findings show that provisions of a directive issued by universities on ethics committees generally do not coincide with relevant provisionsin HECSRPED and even contain significant contradictions. It has also been discussed that ethical committees in universities may harmthe principle of conducting scientific research freely and cause important bureaucratic problems and workload for both researchers andboard members.It has been suggested that issues related to ethical committees are regulated by HEC, eliminating illegality in directives issued by universitiesand that universities can issue directives on issues that are not clarified in HECSRPED. In addition, it was recommended to conduct casestudies and phenomenological studies regarding ethics committees for researchers.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 65. Maddesinde, bilimsel araştırma ve yayın etiği kurullarının oluşumu, görevleri ve işleyişlerininYükseköğretim Kurulu tarafından çıkartılacak yönetmeliklerle düzenleneceğine hükmedilmiştir. Kanunun bu emredici hükmüne rağmen,yükseköğretim kurumlarında yer alan bu etik kurulların oluşumu, görevleri ve işleyişleri bir yönetmelikle düzenlenmemekte; YÖKtarafından 2016’da çıkartılan Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (YÖKBAYEY) ile düzenlenmektedir.Ayrıca üniversitelerin kendi bünyelerindeki bu kurullarla ilgili düzenlemeleri, senatolarının kararlarıyla çıkarttıkları yönergelerle yaptıklarıda görülmektedir.Araştırmada öncelikle, bilimsel araştırma ve yayın etiği kurullarıyla ilgili literatüre ve de hukuki normlar hiyerarşisi dikkate alınarakilgili mevzuata yer verilmiştir. Araştırma yöntemi olarak doküman incelemesi yöntemi kullanılarak YÖKBAYEY’deki etik kurullarlailgili düzenlemeler dikkate alınarak kategoriler belirlenmiş; daha sonra da bu kategoriler bağlamında İstanbul’daki devlet üniversiteleriarasından çalışma grubu olarak seçilen 3 üniversite tarafından sosyal ve beşerî bilimler ve eğitim bilimleri alanlarında oluşturulan bilimselaraştırma ve yayın etiği kurullarıyla ilgili çıkartılan yönergeler analiz edilmiştir.Elde edilen bulgular; üniversiteler tarafından etik kurullarla ilgili çıkartılan yönerge hükümlerinin genel olarak YÖKBAYEY’deki ilgilihükümlerle örtüşmediğini ve hatta önemli aykırılıklar içerdiğini göstermektedir. Üniversitelerdeki etik kurulların hukuka uygunişlememesinin bilimsel araştırmaların serbestçe yapılması ilkesini zedeleyebileceği ve gerek araştırmacılar gerekse de kurul üyeleriaçısından önemli bürokratik sorunlar ve iş yükü getirebileceği hususları da araştırmada tartışılmıştır. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak;etik kurullarla ilgili hususların YÖK tarafından yönetmelikle düzenlenmesi, üniversitelerce çıkartılan yönergelerdeki hukuka aykırılıklarıngiderilmesi, üniversitelerin YÖKBAYEY’de açıklığa kavuşturulmayan hususlarda yönergeler çıkartabileceği önerilmiştir. Ayrıcaaraştırmacılara yönelik olarak da etik kurullarla ilgili özellikle durum çalışması ve fenomonolojik çalışmaların yapılması önerilmiştir
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: