Kompleksy torfowe Kluki, Ciemińskie Błota i Wielkie Bagno w Słowińskim Parku Narodowym – przyroda i ochrona. Doświadczenia przedsięwzięcia LIFE PeatRestore

Autor:	Paweł, Pawlaczyk, Bociąg, Katarzyna, Bubak, Iwona, Cieśliński, Roman, Chlost, Izabela, Czereda, Mateusz, Gos, Krzysztof, Lipińska, Zuzanna, Olszewska, Alicja, Pawłowska, Marlena, Łukasz Pietruszyński, Stańko, Robert
Jazyk:	polština
Rok vydání:	2022
Předmět:	mires Słowiński National Park GHG emissions from peatlands peatbogs mire restoration peatbogs rewetting climate change mitiogation peatbogs vegetation peatbogs hydrology
DOI:	10.5281/zenodo.7119000
Popis:	Presentation of three peatlands in Slowinski National Park (N Poland) targeted by LIFE project "Reduction of CO2 emissions by reducing degraded peatlands in Northern European Lowland". Results of research on peatlands hydrology, structure (stratygraphy), vegetation. Implemented restoration measures as well as first monitoring results. Results of Polish part of LIFE project LIFE PeatRestore LIFE15 CCM/DE/000138 Reduction of CO2 emissions by reducing degraded peatlands in Northern European Lowland {"references":["BEYER C., HÖPER H. 2014. Greenhouse gas emissions from rewetted bog peat extraction sites and a Sphagnum cultivation site in Northwest Germany. Biogeosciences Discuss. 11: 4493-4530. DOI:10.5194/bgd-11-4493-2014.","BORÓWKA R.K., ROTNICKI K. 2000. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1: 50 000, ark. Główczyce (11), Ministerstwo Środowiska i Państwowy Instytut Geologiczny, 34, Warszawa.","BROOKS R.T. 2004. Weather-related effects on woodland vernal pool hydrology and hydroperiod. Wetlands. 24 (1): 104-114.1672/ 0277-5212(2004)024[0104:WEOWVP]2.0.CO;2","BROOKS R.T., HAYASHI M. 2002. Depth-area-volume and hydroperiod relationships of ephemeral (vernal) forest pools in southern New England. Wetlands. 22 (2): 247-255.","CHLOST I., SIKORA M. 2015. The impact of anthropogenic pressure on the change of water relations in Gardno-Łeba lowland. Quaestiones Geographicae. 34 (3): 17-31.","CHOJNICKI B.H., HARENDA K.M., SAMSON M., SŁOWIŃSKA S., SŁOWIŃSKI M., LAMENTOWICZ M., STROŻECKI M. 2017. Eksperyment manipulacyjny jako narzędzie oceny wpływu zmian klimatycznych na emisję CO2 z torfowiska. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej 9 (51/2): 47-61.","CUSELL C., KOOIJMAN A., FERNANDEZ F., WIRDUM G., GEURTS J.J.M., VAN LOON E., KALBITZ K., LAMERS L.P.M. 2014. Filtering fens: Mechanisms explaining phosphorus- limited hotspots of biodiversity in wetlands adjacent to heavily fertilized areas. Science of The Total Environment. 481: 129-141. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv. 2014.02.032.","DĄBROWSKI W., KAROLINCZAK B., MALINOWSKI P., BORUSZKO D. 2019. Modeling of Pollutants Removal in Subsurface Vertical Flow and Horizontal Flow Constructed Wetlands. Water. 11 (1): 180. https://doi.org/10.3390/w11010180","DEMBEK W., PAWLACZYK P., SIENKIEWICZ J., DZIERŻA P. 2004. Obszary Wodno- -Błotne, IMUZ Falenty.","DREWNIK M., RAJWA-KULIGIEWICZ A., STOLARCZYK M., KUCHARZYK S., ŻELAZNY M. 2018. Intra-annual groundwater levels and water temperature patterns in raised bogs affected by human impact in mountain areas in Poland. Science of The Total Environment. 624: 991-1003. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2017.12.203","GORHAM E., 1991. Northern peatlands: role in the carbon cycle and probable responses to climatic warming. Ecological Applications. 1: 182–195. https://doi. org/10.2307/1941811.","GROOTJANS A.P., WOŁEJKO L. 2007. Conservation of wetlands in Polish agricultural landscapes. Oficyna In Plus, Szczecin.","GUMBRICHT T., ROMAN-CUESTA R.M., VERCHOT L., HEROLD M., WITTMANN F., HOUSEHOLDER E., HEROLD N., MURDIYARSO D. 2017. An expert system model for mapping tropical wetlands and peatlands reveals South America as the largest contributor. Glob Change Biol. 2017: 1–19. DOI: 10.1111/gcb.13689.","HAAPALEHTO T.O., VASANDER H., JAUHIAINEN S., TAHVANAINEN T., KOTIAHO J.S. 2011. The effects of peatland restoration on water‐table depth, elemental concentrations, and vegetation: 10 years of changes. Restoration Ecology. 19 (5): 587-598. https:// doi.org/10.1111/j.1526-100X.2010.00704.x.","HERBICHOWA M. 2003. Ochrona siedlisk torfowiskowych w sieci Natura 2000. W: Makomaska - Juchiewicz M., Tworek S. (red.). Ekologiczna sieć Natura 2000. Problem czy szansa. Inst. Ochr. Przyr. PAN, Kraków: 79-91.","HOLDEN J., CHAPMAN P.J., LABADZ J.C. 2004. Artificial drainage of peatlands: hydrological and hydrochemical process and wetland restoration. Progress in Physical Geography. 28 (1): 95-123. https://doi.org/10.1191/0309133304pp403ra","HOLDEN J., EVANS M.G., BURT T.P., HORTON M. 2006. Impact of land drainage on peatland hydrology. Journal of Environmental Quality. 35 (5): 1764-1778. https://doi. org/10.2134/jeq2005.0477.","HOPPLE A.M., WILSON R.M., KOLTON M., ZALMAN C.A., CHANTON J.P., KOSTKA J., BRIDGHAM, S. D. 2020. Massive peatland carbon banks vulnerable to rising temperatures. Nature communications. 11 (1): 1-7.","ILNICKI P. 2002. Torfowisko i torf. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań","ILNICKI P., IWANISZYNIEC P. 2002. Emissions of greenhouse gases (GHG) from peatland. In: Ilnicki P. (Ed.). Restoration of carbon sequestration capacity and biodiversity in abandoned grassland on peatland in Poland. Publishing House of the Agricultural University in Poznań, Poznań: 19-57.","INGRAM A.P. 1983. Hydrology. In: Gore A.J.P. (ed.). Mires: swamp, bog, fen and moor. Elsevier Sc. Publ. Comp.: 67-158.","IVANOW K.E. 1953. Gidrologia bolot. Gidrometeoizdat, Leningrad.","JABŁOŃSKA E, WIŚNIEWSKA E., MARCINKOWSKI P., GRYGORUK M., WALTON C.R., ZAK D., HOFFMANN C.C., LARSEN S.E., TREPEL M., KOTOWSKI W. 2020. Catchment-Scale Analysis Reveals High Cost-Effectiveness of Wetland Buffer Zones as a Remedy to Non-Point Nutrient Pollution in North-Eastern Poland. Water. 12: 629. doi:10.3390/w12030629.","JANSSENS I.A., FREIBAUER A., SCHLAMADINGER B., CEULEMANS R., CIAIS P., DOLMAN A.J., JOOSTEN H. 2009. The Global Peatland CO2 Picture. Peatland status and emissions in all countries of the world. Wetlands International: 1-35.","JOOSTEN H., CLARKE D. 2002. Wise use of mires and peatlands – Background and principles including a framework for decision-making. International Mire Conservation Group, International Peat Society, Saarijärvi.","JOOSTEN H., TAPIO-BISTRÖM M.L., TOL S. 2012. Peatlands – guidance for climate change mitigation through conservation, rehabilitation and sustainable use. FAO & Wetlands International.","JASNOWSKI M. 1975. Torfowiska i tereny bagienne w Polsce. W: Kac N.J. (red.). Bagna kuli ziemskiej. PWN, Warszawa: 356-390.","KACZOROWSKA Z. 1962. Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Przegląd Geograficzny. 33: 1-112.","KADLEC R.H. 2009. Comparison of free water and horizontal subsurface treatment wetlands. Ecological Engineering. 35 (2): 159-174.","KOWALEWSKI G. 2017. Rola mokradeł w obiegu wody. W: Jokiel P., Marszelewski W., Pociask-Karteczka J. (red.). Hydrologia Polski,. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 264-269.","LINDROTH A., LUND M., NILSSON M., AURELA M., CHRISTENSEN T.R., LAURILA T., RINNE J., RIUTTA T., SAGERFORS J., STRÖM L., TUOVINEN J.P. 2007. Environmental controls on the CO2 exchange in north European mires. Tellus B: Chemical and Physical Meteorology. 59 (5): 812–825. https://doi.org/10.1111/j.1600-0889.2007.00310.x.","KLEINEN T., BROVKIN V., MUNHOVEN G. 2016. Modelled interglacial carbon cycle dynamics during the Holocene, the Eemian and Marine Isotope Stage (MIS) 11. Clim. Past. 12: 2145–2160. https://doi.org/10.5194/cp-12-2145-2016.","LAMENTOWICZ M., GAŁKA M., MARCISZ K., SŁOWIŃSKI M., KAJUKAŁO-DRYGALSKA K., DAYRAS M.D., JASSEY V.E. 2019. Unveiling tipping points in long- -term ecological records from Sphagnum-dominated peatlands. Biology letters. 15 (4): 20190043. https://doi.org/10.1098/rsbl.2019.0043","LEHOSMAA K., JYVÄSJÄRVI J., VIRTANEN R., ROSSI P.M., RADOS D., CHUZHEKOVA T., MARKKOLA A., ILMONEN J., MUOTKA T. 2017. Does habitat restoration enhance spring biodiversity and ecosystem functions? Hydrobiologia. 793: 161–173. https://doi.org/10.1007/s10750-016-2760-4.","LIPIŃSKA Z. 2020. Obieg wody na torfowisku Żarnowska. Praca magisterska wykonana w Zakładzie Hydrologii Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk (maszynopis).","LIPKA K., STABRYŁA J. 2012. Wielofunkcyjność mokradeł w Polsce i świecie, Współczesne Problemy Kształtowania i Ochrony Środowiska, Monografie. 3: 7-16.","LODE E., KÜTTIM M., KIIVIT I.K. 2017. Indicative effects of climate change on groundwater levels in Estonian raised bogs over 50 years. Mires Peat. 19 (15): 1-21. DOI: 10.19189/MaP.2016.OMB.255","LOMNICKY G.A., HERLIHY A.T., KAUFMANN P.R. 2019. Quantifying the extent of human disturbance activities and anthropogenic stressors in wetlands across the conterminous United States: results from the National Wetland Condition Assessment. Environmental Monitoring Assessment. 191: 324. https://doi.org/10.1007/s10661-019- 7314-6.","MCLEOD E., CHMURA G.L., BOUILLON S., SALM R., BJÖRK M., DUARTE C.M., LOVELOCK C.E., SCHLESINGER W.H., SILLIMA B.R. 2011. A blueprint for blue carbon: toward an improved understanding of the role of vegetated coastal habitats in sequestering CO2. Frontiers in Ecology and the Environment. 9: 552–560. https://doi. org/10.1890/110004.","MIKHAYLOV V.N., DOBROVOLSKIJ A.D., DOBROLJUBOV S.A. 2007. Gidrologiya. Vyshaja Shkola, Moscow","MIĘTUS M., FILIPAK J., OWCZAREK M. 2004. Klimat wybrzeża południowego Bałtyku. Stan obecny i perspektywy zmian. GTN, Gdańsk: 11-44.","MORRIS P.J., BAIRD A.J., EADES P.A., SURRIDGE B.W.J. 2019. Controls on Near‐Surface Hydraulic Conductivity in a Raised Bog. Water Resources Research. 55 (2): 1531-1543. https://doi.org/10.1029/2018WR024566.","MORRISON M.E.S. 1955. The Water balance of the raised bog. Ir. Natur. J. 11 (11): 303– 308. https://www.jstor.org/stable/25534314","MULLER I., BUISSON E., MOURONVAL J.B., MESLÉARD F. 2013. Temporary wetland restoration after rice cultivation: is soil transfer required for aquatic plant colonization? Knowledge and Management of Aquatic Ecosystems. 411: 0301–0317.","NAPREENKO-DOROKHOVA T.V., NAPREENKO M.G., LISITZIN A.P. 2017. Pattern of large raised bog formation in the South-Eastern Baltic Region during the Holocene: the case of Kaliningrad oblast. Dokl. Earth Sc. 475: 900–906. https://doi.org/10.1134/ S1028334X17080050","NIEMINEN M., PALVIAINEN M., SARKKOLA S., LAURÉN A., MARTTILA H., FINÉR L. 2018. A synthesis of the impacts of ditch network maintenance on the quantity and quality of runoff from drained boreal peatland forests. Ambio. 47: 523-534. https://doi. org/10.1007/s13280-017-0966-y.","OKRUSZKO H., 1968. Przekształcanie się gleb torfowych pod wpływem melioracji. Wiad. Melior. i Łąkarskie. 7: 13 – 30.","OKRUSZKO H., 1989. Wirkung der Bodennutzung auf die Niedermoorentwicklung. Ergebnisse eines längjährigen Feldversuches. Z. f. Kulturtechnik und Landentwicklung. 30: 167-176","OKRUSZKO T. 2009. Hydrologia mokradeł. W: Mioduszewski W., Dembek W. (red.). Woda na obszarach wiejskich. Wydawnictwo IMUZ, Falenty: 91-96.","OLESZCZUK R., REGINA K., SZAJDAK L., HÖPER H., MARYGANOVA V. 2008. Impact of agricultural utilization of peat soils on the greenhouse gas balance. In: Strack, M. (ed.). Peatlands and Climate Change. International Peat Society, Jyväskylä, Finland: 70- 97.","PAGE S.E., RIELEY J.O., BANKS C.J. 2011. Global and regional importance of the tropical peatland carbon pool. Global Change Biology. 17: 798– 818. https://doi.org/10.1111/j. 1365-2486.2010.02279.x.","PARISH F., SIRIN A., CHARMAN D., JOOSTEN H., MINAYEVA T., SILVUS M., STRINGER L. 2008. Assessment on Peatlands, Biodiversity and Climate Change: Main Report, Global Environment Centre. Wetlands International, Wageningen","PAWŁOWSKA M. 2020. Obieg wody na torfowisku Ciemińskie Błota. Praca magisterska wykonana w Zakładzie Hydrologii Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk (maszynopis).","PIETRUCIEŃ C. 1993. Zmiany hydrologiczne i przestrzenne obszarów podmokłych. W: Dynowska I. (red.). Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych. Wyd. UJ, Kraków: 177–205.","PRICE J.S., KETCHESON S.J. 2009. Water relations in cutover peatlands. Carbon Cycling in Northern Peatlands. 184: 277-288. DOI:10.1029/GM184.","RENOU-WILSON F., MOSER G., FALLON D., FARRELL C.A., MÜLLER C., WILSON D. 2019. Rewetting degraded peatlands for climate and biodiversity benefits: Results from two raised bogs. Ecological Engineering. 127: 547-560. https://doi.org/10.1016/j. ecoleng.2018.02.014.","ROACH B., WALKER T.R. 2017. Aquatic monitoring programs conducted during environmental impact assessments in Canada: preliminary assessment before and after weakened environmental regulation. Environmental Monitoring and Assessment. 189: 109. https://doi.org/10.1007/s10661-017-5823-8","RYCHARSKI M. 2009. Mokradła – ekosystemy zależne od wody. W: Mioduszewski W., Dembek W. (red.). Woda na obszarach wiejskich. Wyd. IMUZ, Falenty: 80–91.","TAMINSKAS J., LINKEVIČIENĖ R., ŠIMANAUSKIENĖ R., JUKNA L., KIBIRKŠTIS G., TAMKEVIČIŪTĖ M. 2018. Climate change and water table fluctuation: Implications for raised bog surface variability. Geomorphology. 304: 40-49. https://doi.org/10.1016/j. geomorph.2017.12.026","TARNOCAI C., 2009. The impact of climate change on Canadian peatlands. Canadian Water Resources Journal. 34 (4): 453-466. https://doi.org/10.4296/cwrj3404453.","TIEMEYER B., ALBIAC BORRAZ E., AUGUSTIN J., BECHTOLD M., BEETZ S., BEYER C., DROSLER M., EBLI M., EICKENSCHEIDT T., FIEDLER S., FORSTER C., FREIBAUER A., GIEBELS M., GLATZEL S., HEINICHEN J., HOFFMANN M., HOPER H., JURASINSKI G., LEIBER-SAUHEITL K., PEICHL-BRAK M., ROSSKOPF N., SOMMER M., ZEITZ J. 2016. High emissions of greenhouse gases from grasslands on peat and other organic soils. Glob Chang Biol. 22: 4134-4149. https://doi.org/10.1111/ gcb.13303.","TOBOLSKI K., 1972. Wiek i geneza wydm przy południowo-wschodnim brzegu jeziora Łebsko. Badania Fizjograficzne nad Polską zachodnią. 25 B: 135–146.","TOBOLSKI K. 1976. Przemiany klimatyczno-ekologiczne w okresie czwartorzędu a problem zmian we florze. Phytocenosis. 5 (3/4): 187–197.","TOBOLSKI K. 2000. Vademecum Geobotanicum. Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jezior. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.","TOBOLSKI K. 2004. Kryterium geologiczne w badaniach zbiorników akumulacji biogenicznej. Regionalny Monitoring Środowiska Przyrodniczego. 5: 119-126.","TUITTILA E.S., VASANDER H., LAINE J. 2004. Sensitivity of Csequestration in reintroduced Sphagnum to water-level variation in a cutaway peatland restoration. Restoration Ecology. 12 (4): 483–493. https://doi.org/10.1111/j.1061-2971.2004.00280.x.","TURUNEN J., TOMPPO E., TOLONEN K., REINIKAINEN A. 2002. Estimating carbon accumulation rates of undrained mires in Finland - application to boreal and subarctic regions. The Holocene. 12: 69–80. https://doi.org/10.1191/0959683602hl522rp.","YU Z.C. 2012. Northern peatland carbon stocks and dynamics: a review. Biogeosciences. 9: 4071– 4085. https://doi.org/10.5194/bg-9-4071-2012","YU Z., LOISEL J., BROSSEAU D.P., BEILMAN D.W., HUNTS J. 2010. Global peatland dynamics since the Last Glacial Maximum. Geophys. Res. Lett. 37: L13402. https://doi. org/10.1029/2010GL043584.","ŻARNOWIEC W., POLICHT-LATAWIEC A., OSTROWSKI K. 2016. Szacowanie wielkości parowania wody z powierzchni dachowych na podstawie wybranych wzorów empirycznych. Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus. 15 (4): 17–28. http://dx.doi. org/10.15576/ASP.FC/2016.15.4.17.","TOBOLSKI K., MOCEK A., DZIĘCIOŁOWSKI W. 1997. Gleby Słowińskiego Parku Narodowego w świetle historii roślinności i podłoża. Bydgoszcz-Poznań 1997","PIOTROWSKA H. (Ed.). 1997. Przyroda Słowińskiego Parku Narodowego. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Poznań-Gdańsk.","COUWENBERG J., THIELE A., TANNEBERGER F., AUGUSTIN J., BÄRISCH S., DUBOVIK D., LIASHCHYNSKAYA N., MICHAELIS D., MINKE M., SKURATOVICH A., JOOSTEN H. 2011. Assessing greenhouse gas emissions from peatlands using vegetation as a proxy. Hydrobiologia, 674: 67–89","FAŁTYNOWICZ W., DAJDOK Z., GOS K., HALAMA M. KĄCKI Z., PICIŃSKA-FAŁ- TYNOWICZ J. 2004. Plan ochrony Słowińskiego Parku Narodowego. Operat ochrony ekosystemów nieleśnych SPN, mscr.","JACKOWIAK B., BRZEG A., KASPROWICZ M., 2004, Plan ochrony Słowińskiego Parku Narodowego. Operat ochrony zbiorowisk leśnych i zaroślowych, mscr.","JOOSTEN H., BRUST K., COUWENBERG J., GERNER A., HOLSTEN B., PERMIEN T., SCHÄFER A., TANNEBERGER F., TREPEL M., WAHREN A. 2015. MoorFutures®. Integration of additional ecosystem services (including biodiversity) into carbon credits – standard, methodology and transferability to other regions. BfN-Skripten 407, Bonn, 120s.","MATUSZKIEWICZ W. 2012. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa, 540 s.","SILVESTRUM 2011. Baseline and monitoring methodology for the rewetting of drained peatlands used for peat extraction, forestry or agriculture based on GESTs. Verified Carbon Standard Methodology, version 3.","JARAŠIUS L., ETZOLD J., TRUUS L., PURRE A-H., PAKALNE M., SENDŽIKAITE J., ZABLECKIS N., KIRSCHEY T., BOCIĄG K., STRAZDIŅA L, ILOMETS M., HERRMANN A., PAJULA R., PAWLACZYK P., CHLOST I., CIEŚLIŃSKI R, GOS K, LIBAUERS K., JUREMA L. 2022. Handbook for assessment of greenhouse gas emission from peatlands. Applications of direct and indirect methods by LIFE Peat Restore. Lithuanian Fund for Nature, Nature and Biodiversity Conservation Union, Vilnius.","WOJTERSKI T., PIASZYK M., ZIELIŃSKA M. 1979. Mapa zbiorowisk roślinnych Słowińskiego Parku Narodowego, Bad. Fizjogr. nad Pol. Zach. PTPN, ser. B, 31, Supplement","BOCIĄG K., CHLOST I., CIEŚLIŃSKI R., GOS K., KUJAWA-PAWLACZYK J., MAKLES M., PAWLACZYK P. 2017. Torfowiska jako zbiorniki węgla – zamierzenie renaturyzacji torfowisk w Słowińskim Parku Narodowym. Studia i Materiały CEPL w Rogowie 51, 2: 62-76.","HARENDA K.M., LAMENTOWICZ M., SAMSON M., CHOJNICKI B.H. 2018. The Role of Peatlands and Their Carbon Storage Function in the Context of Climate Change. In: ZIELINSKI T. et al. (Eds.). Interdisciplinary Approaches for Sustainable Development Goals, GeoPlanet: Earth and Planetary Sciences, Springer Publ.: 169-187.","ILNICKI P., IWASZYNIEC P. 2002. Emissions of greenhouse gases (GHG) from peatland. In: ILNICKI P. (Ed.). Restoration of carbon sequestration capacity and biodiversity in abandoned grassland on peatland in Poland. Wydawnictwo AR Poznań: 19-57.","KOTOWSKI W. 2021. Oszacowanie emisji gazów cieplarnianych z użytkowania gleb organicznych w Polsce oraz potencjału ich redukcji. Fundacja WWF Polska, Warszawa, 20 p.","OLESZCZUK R. 2012. Wielkość emisji gazów cieplarnianych i sposoby jej ograniczania z torfowisk użytkowanych rolniczo.. W: Wybrane problemy ochrony mokradeł. Współczesne problemy kształtowania i ochrony środowiska, Monografie 3: 75-9.","PAKALNE M., ETZOLD J., ILOMETS M., JARAŠIUS L., PAWLACZYK P., BOCIĄG K., CHLOST I., CIEŚLIŃSKI R., GOS K., LIBAUERS K., PAJULA R., PURRE A.-H., SENDŽIKAITĖ J., STRAZDIŅA L., TRUUS L., ZABLECKIS N., JUREMA L., KIRSCHEY T. 2021. Best Practice Book for Peatland Restoration and Climate Change Mitigation. Experiences from LIFE Peat Restore Project. University of Latvia, Riga, 184 p.","PAWLACZYK P., BOCIĄG K., CIEŚLIŃSKI R., CHLOST I., GOS K., STAŃKO R. 2019. Słowińskie torfowiska w ochronie klimatu. Jak ochrona przyrody w Słowińskim Parku Narodowym może przyczynić się do łagodzenia zmian klimatycznych. Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin."]}
Databáze:	OpenAIRE
Externí odkaz:	https://explore.openaire.eu/search/publication?articleId=doi_dedup___::85361c324bdf3fe4e5d95ebc83ff1a36 Zobrazit plný text záznamu