О РАЗВИТИИ ЯРМАРОЧНОЙ ТОРГОВЛИ В АЗЕРБАЙДЖАНЕ В IX-X ВВ

Autor: Yegane ÇAĞLAYAN
Jazyk: ruština
Rok vydání: 2022
Předmět:
Zdroj: Volume: 5, Issue: 9 107-116
Journal of General Turkish History Research
Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi
ISSN: 2667-5366
Popis: Одним из важнейших элементов торговли являются ярмарки. Ярмарочная торговля была распространена еще с античных времен. Отметим, что еще в до возникновения Ислама, в странах Азии ярмарки имели уже систематическую структуру, что связано было в первую очередь их выгодным географическим положением и высоким экономическим потенциалом. Собиравшиеся на перекрестках транзитных дорог в определенное время года ярмарки функционировали как места, где определялись мировые цены на важные товары, производилась оптовая торговля, валютно-обменные и кредитные операции. В VII-VIII вв., когда огромная география от Средиземноморья и Персидского залива до Каспийского моря и Волги перешла под власть Халифата, мусульманские города стали играть доминирующую роль в мировой торговле, и ярмарочная торговля снова начала развиваться.Ярмарочная торговля всячески поощрялась мусульманским государством, поскольку в шариате торговля рассматривалась как один из благоверных способов заработка. Большое значение Халифат придавал строительству дорог, мостов и караван-сараев в целях развития торговли и обеспечения безопасности ярмарок. В то же время была создана правовая система для защиты прав торговцев и регулирования цен на товары на ярмарках. Распределение доходов от торговли также производилось в соответствии с исламским правом.Азербайджан, являясь одним из важных регионов мусульманской географии, стал важным центром средневековой торговли со своими знаменитыми городами и важными дорогами, проходящими через его земли. Рынки и ярмарки в таких азербайджанских городах, как Ардебиль, Марага, Тебриз, Барда, Дербент, были важнейшими звеньями торговых связей страны. В мусульманских источниках IX-X вв. ярмарки Курки (Барда) и Кульсара (на перекрестке дороги Ардебиль-Марага) показаны как одни из самых известных торговых центров Халифата. Ярмарка Курки была настолько знаменита, что местные жители даже воскресному дню дали название «курки»; а город Барда, который благодаря доходам, полученным от торговли, переживал экономический подъем, в арабских источниках именуется «матерью Азербайджана».Начиная с Х века, завоевательные походы русских в Барду привели к ослаблению торговой жизни города и, естественно, к потере ярмаркой Курки своего былого значения. К концу Х века Барда уступила свое место в торговых отношениях Азербайджана городам Гяндже и Шамахе. В последующие века Гянджа и Шамаха стали превращаться в важнейшие торговые центры Южного Кавказа.Что касается ярмарки Кульсара, которая собиралась в начале каждого месяца, объем ее оптовой торговли привлекало внимание мусульманских географов, таких как Истахри, Ибн Хаукаль и Мукаддаси. Ы источниках сообщаются имена крупных купцов Азербайджана, таких как Абу Ахмед ал-Мараги, Абу Исхак ал-Маджардани, Шуайб бин Мехран. Ярмарка Кульсара была активна в основном в IX-Х вв., а города Ардебиль и Марага, на перекрестках которых функционировала эта ярмарка, продолжали играть важную роль в международной торговле. К концу Х века более важное экономическое значение приобретает Тебриз.Распространение ярмарочной торговли в IX-X вв. является прямым свидетельством высокого уровня развития городского хозяйства Азербайджана. Торговля также сыграла важную роль в укреплении социальных и культурных связей между мусульманскими странами. Ярмарки имели не только экономические, но и социальные аспекты, так как являлись также центрами культурного взаимодействия. Купцы занимались не только хозяйственной деятельностью, но и были носителями культуры и философии. Благодаря купцам ярмарки и рынки в этот период превратились в культурные и общественные центры, где велись философские беседы, рождались новые религиозно-философские учения. С учетом этих аспектов мы можем считать ярмарочную торговлю одним из важных факторов социально-экономической жизни Азербайджана в средние века.
Fairs are among the most important elements of trade and they have been common since ancient times. In Asian countries, trade fairs had a systematic structure before the pre-Islamic period thanks to the suitable geographical location and high economic potential of the continent. Trade fairs were established at certain times in the cities where transit routes intersect in the Middle Ages and gained an international status. They also functioned as settings where important commodity prices were determined, wholesale trade, foreign exchange, and credit transactions were carried out. Particularly in the7th and 8th centuries, the Mediterranean, Persian Gulf, Caspian Sea, and Volga River trades were captivated by the Caliphate and Islamic cities began to play a dominant role in world trade, and trade fairs increased again.Trade fairs were also supported by the state since trade is considered halal income in Islamic law. Great importance was attached to the construction of roads, bridges, and caravanserais by the Caliphate to develop trade and ensure the safety of fairs. In the same vein, a legal system was established to protect the rights of traders and to regulate commodity prices at fairs. The distribution of the income from trade was also made per Islamic law.Being one of the important regions of Islamic geography, Azerbaijan was among the key centers of medieval trade with its famous cities and important roads passing through its land. Markets and trade fairs in cities such as Ardebil, Maraga, Tabriz, Barda, Derbent were the most important parts of the country's trade relations in the given period. Islamic sources from the 9th and 10th century’s demonstrate the Kurki fair in Barda and Gulsaray fairs on the Erdebil-Maraga road as among the most famous trade centers of the Islamic geography. Held on Sundays, the Kurki fair was so famous that the day of the week was called "kurki" among the people. The city of Barda, which rose economically thanks to the income obtained from trade, was named the "Mother of Azerbaijan" in Islamic sources.Since the beginning of the 10thcentury, the invading campaigns of the Russians to Barda weakened the city's commercial life and the Kurki fair lost its former importance. Towards the end of the century, Barda left its important place in the trade relations of Azerbaijan to the cities of Ganja and Shamakhi. In the following centuries, Ganja and Shamakhi began to rise as the most important trade centers of the South Caucasus.As for the Gulsaray fair, which used to gather at the beginning of every month, the volume of wholesale trade here attracted the attention of Islamic geographers such as İstahri, İbn Havkal, and Mukaddesi. The sources on the Gulsaray trade fair indicate that the most famous merchants of Azerbaijan were Abu Ahmed al-Maragi, Abu Ishaq al-Majardani, Shuayb bin Mehran. The Gulsaray fair was mostly active in IX and X centuries. Although the international trade was sustained in the cities of Ardabil and Maraga, on which this fair was founded, the commercial importance of the fair increased in Tabriz towards the end of the 10th century.In the 9th and 10th centuries, the spread of trade fairs is a direct indication that the city economy in Azerbaijan was at a high level. In addition, trade relations have also been important for the consolidation of social and cultural ties between Islamic countries. As fairs also served as cultural interaction points, they had social aspects as well as economic aspects. Merchants were not only engaged in economic activity but were also carriers of culture and philosophy. Thanks to the traders, fairs, and markets in this period turned into cultural and social centers where philosophical conversations were held, political and social ideas were shared, and new religious and philosophical teachings emerged. In consideration of these aspects, we can address trade fairs as an important factor in the socio-economic life of Azerbaijan in the medieval era.
Ticaretin en önemli unsurlarından biri de panayırlardır. Panayır ticaretinin antik zamanlardan beri yaygın olduğu bilinmektedir. Asya ülkelerinde ise İslam öncesi dönemlerden önce panayırların sistemli bir yapıya sahip olduğu söylenebilir. Bunda, kıtanın elverişli coğrafi konumu ve yüksek ekonomik potansiyeli önemli rol oynamıştır. Orta Çağ’da transit yolların kesiştiği şehirlerde, belirli zamanlarda kurulan ve uluslararası bir nitelik kazanan panayırlar (fuarlar) mühim emtia fiyatlarının belirlendiği, toptan satış ticaretinin, döviz ve kredi işlemlerinin yapıldığı yerler olarak işlev görmüştür. Özellikle VII. ve VIII. yüzyıllarda Akdeniz, Basra Körfezi, Hazar Denizi ve Volga Nehri ticaretinin Hilafet’in eline geçmesiyle, İslâm şehirleri dünya ticaretinde egemen rol oynamaya başlamış ve panayır ticareti yeniden yükselmiştir. İslâm hukukunda ticaret, helâl kazanç yolu olarak görüldüğü için panayır ticareti devlet tarafından da desteklenmiştir. Hilâfet tarafından, ticaretin gelişmesi ve panayırların güvenliğini sağlamak için yolların, köprülerin ve kervansarayların inşasına büyük önem verilmiştir. Aynı zamanda, tüccarların haklarının korunması ve panayırlardaki emtia fiyatlarının düzenlemesi için hukuksal bir sistem de oluşturulmuştur. Ticaretten elde edilen gelirlerin taksimi de İslâm hukukuna uygun olarak yapılmıştır.İslâm coğrafyasının önemli bölgelerinden biri olan Azerbaycan, meşhur şehirleri ve arazisinden geçen önemli yollarıyla Orta Çağ ticaretinin mühim merkezlerinden biri olmuştur. Azerbaycan’ın Erdebil, Marağa, Tebriz, Barda, Derbent gibi şehirlerindeki pazarlar ve panayırlar ülkenin bu dönemde ticaret ilişkilerinin en önemli parçalarıdır. IX-X. yüzyıllara ait İslâm kaynaklarında Barda’daki Kurki ve Erdebil-Marağa yolunun üzerindeki Gülsaray panayırları İslâm coğrafyasının en meşhur ticaret merkezlerinden biri olarak gösterilmektedir. Pazar günleri toplanan Kurki panayırı o kadar meşhurdu ki halk arasında haftanın pazar gününe “kurki” denilmiştir. Ticaretten elde edilen gelir sayesinde ekonomik olarak yükselen Barda şehri ise İslam kaynaklarında “Azerbaycan’ın Annesi” olarak isimlendirilmiştir. X. yüzyılın başlarından itibaren Rusların Barda’ya düzenledikleri işgalci seferler şehrin ticaret hayatının zayıflamasına ve haliyle Kurki panayırının da eski önemini kaybetmesine neden olmuştur. X. yüzyılın sonlarına doğru Barda, Azerbaycan’ın ticaret ilişkilerindeki önemli yerini Gence ve Şamahı şehirlerine bırakmıştır. Sonraki yüzyıllarda Gence ve Şamahı, Güney Kafkasya’nın en önemli ticaret merkezleri olarak yükselmeye başlamışlar. Her ayın başında toplanan Gülsaray panayırına gelince buradaki toptan satış ticaretinin hacmi İstahrî, İbn Havkal, Mukaddesî gibi İslâm coğrafyacılarının da dikkatini çekmiştir. Gülsaray panayırı ticareti hakkındaki malumatlarda Azerbaycan'ın en ünlü tüccarlarının Abu Ahmed el-Maraği, Ebu İshak el-Majardani, Şuayb bin Mehran adlı kişiler olduğu belirtilmiştir. Gülsaray panayırı daha çok IX. ve X. yüzyıllarda aktif olmuş, bu panayırın üzerinde kurulduğu Erdebil ve Marağa şehirleri uluslararası ticaretteki önemlerini sürdürmekle beraber X. yüzyılın sonlarına doğru Tebriz’in ticari ehemmiyeti artmaya başlamıştır.IX-X. yüzyıllarda panayır ticaretinin yaygınlaşması bu dönemde Azerbaycan’daki şehir ekonomisinin yüksek bir seviyede olduğunun doğrudan bir göstergesidir. Ayrıca ticaret ilişkileri, İslâm ülkeleri arasındaki sosyal ve kültürel bağların pekişmesi için de önem taşımıştır. Panayırlar aynı zamanda kültürel etkileşim noktaları olarak da görev yaptıklarından dolayı bu dönemde panayırların ekonomik olduğu kadar sosyal yönleri de bulunmaktadır. Tüccarlar yalnızca ekonomik faaliyetle meşgul olmamış aynı zamanda kültür ve felsefenin de taşıyıcıları olmuşlarıdır. Tüccarlar sayesinde bu dönemde panayırlar ve pazarlar felsefi sohbetlerin yapıldığı, siyasi ve sosyal fikirlerin paylaşıldığı, yeni dini ve felsefi öğretilerin doğduğu kültürel ve sosyal merkezlere dönüşmüştür. Bu yönleriyle panayır ticaretini Orta Çağ’da Azerbaycan’ın sosyoekonomik yaşamındaki önemli faktörlerden biri olarak sayabiliriz.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: