Wymiana wirtualna w nauczaniu j?zyka polskiego jako obcego na poziomie A1 ? polsko-w?oskie studium przypadku Virtual exchange in teaching Polish as a foreign language at A1 level ? a Polish-Italian case study

Autor: PIECZKA, ANNA MARIA
Jazyk: polština
Rok vydání: 2022
Předmět:
DOI: 10.15167/pieczka-anna-maria_phd2022-02-03
Popis: Wymiana wirtualna w nauczaniu j?zyka polskiego jako obcego na poziomie A1 ? polsko-w?oskie studium przypadku W dzisiejszym zglobalizowanym ?wiecie konieczne jest kszta?cenie nie tylko umiej?tno?ci podstawowych, takich jak czytanie, pisanie, liczenie, zdolno?ci techniczne czy znajomo?? j?zyk�w obcych, ale tak?e tych bardziej z?o?onych, jak przedsi?biorczo??, krytyczne my?lenie, kompetencje mi?dzykulturowe i obywatelskie, zdolno?? rozwi?zywania problem�w i uczenia si? oraz umiej?tno?ci w zakresie technologii cyfrowych. Jedn? z kompetencji kluczowych w edukacji XXI wieku niezmiennie pozostaje umiej?tno?? pos?ugiwania si? j?zykami obcymi, kt�ra ? jak ka?da dziedzina edukacji ? powinna odpowiada? na aktualne potrzeby m?odych ludzi. Jako ?e kontakty mi?dzy nimi zachodz? ju? nie tylko w spos�b bezpo?redni, ale cz?sto tak?e przez internet, ich kszta?cenie powinno uwzgl?dnia? r�wnie? ten czynnik. Wymiany wirtualne ? okre?lane tak?e jako telewsp�?praca, mi?dzykulturowa wymiana online, e-tandem czy teletandem ? s? jedn? z form nauczania j?zyk�w obcych wspomaganego komputerowo (CALL), kt�ra wydaje si? adekwatna do potrzeb ucz?cych si? w XXI wieku. Wymiany wirtualne definiowane s? jako forma kszta?cenia obejmuj?ca zaanga?owanie grup student�w w mi?dzykulturow? interakcj? i wsp�?prac?, odbywaj?ce si? online z partnerami z odmiennych kulturowych kontekst�w lub lokalizacji geograficznej pod przewodnictwem nauczycieli lub/i przygotowanych do tego celu facylitator�w. Prowadzone w ostatnich dekadach badania naukowe potwierdzaj? liczne korzy?ci p?yn?ce z udzia?u w tego typu projektach. Nale?? do nich mi?dzy innymi wzrost kompetencji mi?dzykulturowych i j?zykowych, rozw�j umiej?tno?ci cyfrowych, zwi?kszenie umiej?tno?ci pracy w grupie oraz pozytywny wp?yw na autonomi? uczniowsk?. Uczestnikami wi?kszo?ci opisywanych w literaturze projekt�w telewsp�?pracy s? uczniowie na zaawansowanym lub ?redniozaawansowanym poziomie bieg?o?ci j?zykowej, a j?zyki b?d?ce przedmiotem wymiany nale?? do grupy najcz??ciej nauczanych j?zyk�w w Europie ? przewa?nie jest to angielski, cz?sto niemiecki, hiszpa?ski i francuski, a nierzadko tak?e w?oski. Istnieje jednak niewiele bada? nad zastosowaniem wymian wirtualnych w dydaktyce j?zyk�w rzadko nauczanych, a jedynym przyk?adem telewsp�?pracy, w kt�rej studenci pos?ugiwali si? j?zykiem s?owia?skim na poziomie pocz?tkuj?cym s? projekty prowadzone przez rusycystk? Liudmil? Klimanov?. Niniejsza praca doktorska jest pr�b? kontynuacji wysi?k�w tej badaczki, zmierzaj?cych do wype?nienia luki w literaturze odno?nie bada? nad telewsp�?prac?, w kt�rej wykorzystuje si? j?zyk z grupy rzadko nauczanych ? w tym przypadku j?zyk polski ? na poziomie pocz?tkuj?cym. Autorka stawia sobie za zadanie ukazanie wymian wirtualnych jako nowoczesnej formy nauki odpowiadaj?cej na potrzeby dzisiejszej edukacji, a tak?e szczeg�?owe przedstawienie ich zastosowania w dydaktyce j?zyka polskiego jako obcego na poziomie pocz?tkuj?cym. Do cel�w naukowych pracy, osi?ganych za pomoc? analizy ?rodk�w leksykalnych stosowanych przez student�w podczas projektu, nale?y stwierdzenie, jakie teorie uczenia si?/akwizycji j?zykowej maj? zastosowanie w procesie dydaktycznym prowadzonym w ramach wymian wirtualnych. Kolejnym celem naukowym ? zrealizowanym poprzez analiz? tre?ci kulturowych przekazywanych przez partner�w projektu ? jest okre?lenie, na ile propozycje programowe w zakresie nauczania kultury w dydaktyce j?zyka polskiego jako obcego s? adekwatne dla uczenia si? w ?rodowisku online. Celem dysertacji o charakterze dydaktycznym jest natomiast opracowanie programu telewsp�?pracy, adekwatnego dla pocz?tkuj?cych ucz?cych si? j?zyka polskiego jako obcego. Podstaw? dla prezentowanych bada? s? trzy projekty polsko-w?oskiej telewsp�?pracy, przeprowadzone kolejno w latach 2018/2019, 2019/2020 i 2020/2021 pomi?dzy ucz?cymi si? j?zyka polskiego na Uniwersytecie w Turynie a studentami j?zyka w?oskiego na Uniwersytecie Marii Curie-Sk?odowskiej w Lublinie na poziomie A1. Omawiana rozprawa doktorska sk?ada si? z siedmiu rozdzia?�w, z kt�rych trzy pierwsze tworz? cz??? teoretyczn?, trzy kolejne stanowi? cz??? badawcz?, a ostatni rozdzia? ma charakter podsumowuj?cy. W Rozdziale I nakre?lono teoretyczne podstawy pracy ? om�wiono status glottodydaktyki jako dziedziny naukowej oraz miejsce, jakie zajmuje w niej glottodydaktyka polonistyczna. To w jej obszarze mieszcz? si? przedstawione w dysertacji rozwa?ania. Nast?pnie pokr�tce om�wione zosta?y najwa?niejsze teorie akwizycji j?zykowej i uczenia si?, kt�re maj? wp?yw na aktualny stan dydaktyki j?zykowej. W Rozdziale II opisano, jak uczenie si? j?zyk�w obcych ? poprzez udzia? w wymianach wirtualnych ? odpowiada na wyzwania edukacji XXI wieku. Przedstawiono zestaw kompetencji niezb?dnych ucz?cym si? we wsp�?czesnym ?wiecie, ze szczeg�lnym uwzgl?dnieniem umiej?tno?ci j?zykowych, cyfrowych, osobistych, spo?ecznych i w zakresie uczenia si? oraz mi?dzykulturowych, poniewa? to one rozwijane s? w projektach opartych na telewsp�?pracy. Te ostatnie sta?y si? te? przyczynkiem do rozwa?a? na temat dydaktyki kultury w nauczaniu j?zyk�w obcych, szczeg�lnie w kontek?cie nauczania j?zyka polskiego jako obcego. Poruszono r�wnie? kwesti? kompetencji koniecznych nauczycielom w XXI wieku oraz zestawu umiej?tno?ci potrzebnych do skutecznej koordynacji wymian wirtualnych. Celem Rozdzia?u III jest przedstawienie miejsca wymian wirtualnych w nauczaniu wspomaganym komputerowo. Zaprezentowano w nim histori? i definicje tej dziedziny, a tak?e ukazano jej znaczenie w nauczaniu j?zyka polskiego jako obcego. Dalsz? cz??? rozdzia?u po?wi?cono zagadnieniom zwi?zanym bezpo?rednio z telewsp�?prac? ? om�wiono definicje i chronologi? rozwoju tej formy nauki, a nast?pnie tematyk? projektowania wymian wirtualnych. Nakre?lono og�ln? typologi? tego rodzaju projekt�w, ich poszczeg�lne etapy oraz charakterystyczne dla nich zadania wraz z kryteriami ich tworzenia. Zwr�cono r�wnie? uwag? na niewielk? liczb? aktywno?ci dost?pnych dla ucz?cych si? j?zyk�w obcych na poziomie pocz?tkuj?cym w?r�d materia?�w skierowanych do nauczycieli-koordynator�w telewsp�?pracy. Zaprezentowano tak?e zestaw cz?sto stosowanych narz?dzi w projektach wymian wirtualnych oraz typologi? wyzwa? i problem�w, jakie towarzysz? ich planowaniu i implementacji. Rozdzia? IV ma charakter wprowadzenia do cz??ci badawczej. Przedstawiono w nim og�lne informacje na temat trzech zrealizowanych przez autork? polsko-w?oskich projekt�w wymian wirtualnych oraz oparty o nie projekt badawczy. Okre?lono w nim cele wdro?enia telewsp�?pracy do nauczania j?zyka polskiego jako obcego na Uniwersytecie w Turynie oraz cele zaplanowanego badania wraz z przegl?dem literatury przedmiotu. Om�wiono r�wnie? kontekst edukacyjny nauki j?zyk�w obcych na obu uniwersytetach bior?cych udzia? w projekcie, a tak?e czynniki wp?ywaj?ce na jego organizacj?. W ostatniej cz??ci rozdzia?u zaprezentowano og�ln? charakterystyk? przeprowadzonych projekt�w polsko-w?oskiej wymiany wirtualnej, a tak?e umotywowano wyb�r studium przypadku jako nadrz?dnej metody badawczej przyj?tej w pracy. Rozdzia? V po?wi?cono przedstawieniu wynik�w badania wst?pnego w oparciu o dane pochodz?ce z pierwszej edycji polsko-w?oskiej telewsp�?pracy, przeprowadzonej w roku akademickim 2018/2019. Nakre?lono kwestie bezpo?rednio dotycz?ce implementacji projektu ? koordynator�w, uczestnik�w, programu i zastosowanych narz?dzi ? a tak?e te zwi?zane z wst?pnym projektem badawczym: przyj?t? metodologi? oraz pytania badawcze, maj?ce na celu ocen? adekwatno?ci stopnia trudno?ci zaproponowanych zada? do poziomu j?zykowego wykonuj?cych je student�w, ewaluacj? wykorzystanych narz?dzi oraz identyfikacj? przyczyn problem�w wynik?ych podczas realizacji telewsp�?pracy. W tym celu zastosowano r�wnocze?nie kilka metod badawczych, z zachowaniem zasady triangulacji danych: obserwacje prowadzone przez autork? dysertacji w czasie trwania projektu, badanie ankietowe zrealizowane po jego zako?czeniu w?r�d w?oskich uczestnik�w oraz analiz? ilo?ciowo-jako?ciow? materia?u j?zykowego, na kt�ry sk?ada?y si? wszystkie wypowiedzi student�w zgromadzone podczas wymiany wirtualnej. Zestawienie danych uzyskanych za pomoc? przywo?anych powy?ej metod badawczych pozwoli?o na szczeg�?ow? ewaluacj? ka?dego zadania wymiany oraz na udzielenie odpowiedzi na postawione wcze?niej pytania badawcze. W efekcie stwierdzono, ?e narz?dzia cyfrowe zosta?y dobrane adekwatnie do wykonywanych aktywno?ci, a wynik?e podczas telewsp�?pracy problemy spowodowane by?y niewystarczaj?c? ilo?ci? czasu przeznaczon? na projekt oraz niedoskona?o?ciami w systemie jego koordynacji. Ponadto dwa zadania okaza?y si? zbyt trudne dla student�w pod wzgl?dem j?zykowym. Dodatkowo stwierdzono, i? w ich odczuciu udzia? w wymianie wirtualnej pozwoli? na poznanie nowego s?ownictwa w j?zyku polskim oraz przyczyni? si? do wzrostu poziomu wiedzy na temat ?ycia w Polsce i kultury polskiej. Wnioski z przeprowadzonej analizy pos?u?y?y do udoskonalenia projektu polsko-w?oskiej telewsp�?pracy w kolejnych dw�ch edycjach. Do najistotniejszych modyfikacji nale?a?y: wyd?u?enie czasu trwania wymiany, zmiana modelu koordynacji projektu oraz usuni?cie niekt�rych zada? i zast?pienie ich nowymi. W Rozdziale VI przedstawiono drug? i trzeci? edycj? polsko-w?oskiej telewsp�?pracy, zrealizowane w latach 2019/2020 i 2020/2021, oraz przeprowadzone w oparciu o nie badanie g?�wne. Dokonano w nim weryfikacji przytoczonych opinii student�w na temat korzy?ci wyniesionych z wymiany wirtualnej oraz analizy ?rodk�w leksykalnych u?ywanych w projekcie i tre?ci kulturowych zawartych w wypowiedziach uczestnik�w. G?�wnym celem projektu badawczego by?o stwierdzenie, jakie teorie akwizycji j?zykowej i uczenia si? mog? znale?? swoje zastosowanie w nauczaniu za pomoc? wymian wirtualnych, a tak?e okre?lenie, na ile istniej?ce programy dydaktyki kultury j?zyka polskiego jako obcego s? sp�jne z tre?ciami kulturowymi przekazywanymi sobie przez partner�w w ?rodowisku online. Aby dokona? analizy powy?szych zagadnie? przeprowadzono badanie ilo?ciowo-jako?ciowe, w oparciu o korpus j?zykowy utworzony z wypowiedzi student�w zebranych podczas polsko-w?oskich projekt�w wymian wirtualnych przeprowadzonych w latach 2019/2020 i 2020/2021. Wygenerowane listy frekwencyjne por�wnano ze s?ownictwem wprowadzonym podczas zaj?? uniwersyteckich z j?zyka polskiego jako obcego, co pozwoli?o na stwierdzenie, kt�re ?rodki leksykalne s? utrwalane dzi?ki udzia?owi w wymianie wirtualnej, a kt�re s? dla student�w nowe. Na tej podstawie okre?lono r�wnie? udzia? proces�w imitacji i kreacji w uczeniu si? leksyki w telewsp�?pracy na poziomie pocz?tkuj?cym. W drugiej cz??ci badania oznaczono wszystkie fragmenty wypowiedzi uczestnik�w zawieraj?ce tre?ci kulturowe i na bazie analizy ilo?ciowo-jako?ciowej ustalono, jak cz?sto wyst?puj? one w interakcjach student�w, jakich temat�w dotycz? oraz jakie zadania je wywo?uj?. Nast?pnie okre?lono, na ile odpowiadaj? programom nauczania kultury j?zyka polskiego jako obcego, por�wnuj?c je z kategoriami w nich zawartymi. Uzyskane wyniki pozwoli?y na stwierdzenie, ?e w procesie przyswajania s?ownictwa ucz?cy si? wykorzystuj? zar�wno dzia?ania oparte na imitacji form j?zykowych, jak i na kreacji, tworz?c nowe wypowiedzi z zastosowaniem nieznanych wcze?niej s?�w lub struktur. Rezultaty badania umo?liwi?y r�wnie? pozytywn? weryfikacj? odczu? uczestnik�w na temat korzy?ci j?zykowych i kulturowych z uczestnictwa w wymianie wirtualnej. Ponadto zaobserwowano, ?e tematy kulturowe poruszane przez student�w w du?ej mierze odwo?uj? si? do popkultury, kt�ra przewa?nie nie jest obecna w propozycjach programowych dydaktyki kultury polskiej jako obcej. Rozdzia? VII stanowi podsumowanie przeprowadzonych bada? oraz refleksje na temat zastosowania wymian wirtualnych w nauczaniu j?zyka polskiego jako obcego na poziomie A1. Potwierdzono, i? wymiana wirtualna mo?e by? warto?ciow? form? nauki dla ucz?cych si? j?zyka polskiego na poziomie pocz?tkuj?cym, kt�rzy mimo ograniczonych kompetencji j?zykowych s? w stanie skutecznie wykona? zaproponowane zadania i czerpa? z nich r�?norodne korzy?ci, takie jak rozw�j kompetencji mi?dzykulturowych (g?�wnie w zakresie wiedzy faktograficznej), j?zykowych (poprzez utrwalenie znanych oraz poznanie nowych struktur leksykalno-gramatycznych) oraz cyfrowych (dzi?ki poznawaniu nowych narz?dzi i ich funkcji). Stwierdzono r�wnie?, ?e komplikacje wynik?e podczas realizacji polsko-w?oskiej telewsp�?pracy ukazuj?, ?e poziom j?zykowy uczestnik�w nie wp?ywa na rodzaj trudno?ci, z jakimi mierz? si? ich koordynatorzy. W podsumowaniu dysertacji zawarto uwagi na temat ogranicze? przeprowadzonych bada? oraz wynikaj?ce z nich implikacje na przysz?o??.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: