| Popis: |
Avec le concept d’exnovation, les Sustainability Transitions studies (ST) connaissent un changement de paradigme. Leur focale typique sur les niches d’innovation durables se déplace pour éclairer désormais le revers de ces processus d’émergence : les voies de sortie des systèmes sociotechniques qui posent des problèmes de non-durabilité. Cet article introduit l’exnovation shift qui s’opère au sein des ST et illustre sa pertinence pour appréhender les enjeux de la gouvernance des transitions à Bruxelles. Sur base d’une revue de la littérature et d’une analyse exploratoire, l’article traite des limites des stratégies de transition fondées uniquement sur le soutien aux niches d’innovation, présente deux cas emblématiques qui structurent la littérature sur l’exnovation et souligne la nécessité de considérer de nouveaux domaines qui intègrent les enjeux de l’exnovation à l'échelle de la ville. Appliqué au cas bruxellois, le concept d’exnovation permet de faire une lecture systémique et critique des enjeux de la zone de basses émissions. Het concept exnovatie zorgt voor een paradigmaverschuiving binnen het onderzoek naar Sustainability Transitions (ST). Gewoonlijk focusten ST-studies op duurzame innovatieniches maar voortaan belichten zij de keerzijde van deze ontwikkelingsprocessen: de mogelijkheden om niet-duurzame sociaal-technische systemen uit te faseren. In dit artikel hebben we het over de exnovation shift bij ST’s en maken we duidelijk hoe relevant het is om meer inzicht te verwerven in de uitdagingen die meespelen bij de governance van transities in Brussel. Op basis van een literatuuronderzoek en een verkennende analyse bespreken we in het artikel de beperkingen van transitiestrategieën die uitsluitend gebaseerd zijn op de ondersteuning van innovatieniches, stellen we twee emblematische gevallen voor die de literatuur over exnovatie structureren, en benadrukken we de noodzaak om rekening te houden met nieuwe domeinen die de uitdagingen op het vlak van exnovatie op stadsniveau integreren. Toegepast op Brussel, maakt het concept exnovatie het mogelijk om de uitdagingen van de lage-emissiezone op een systemische en kritische manier te interpreteren. With the concept of exnovation, Sustainability Transitions (ST) studies are experiencing a paradigm shift. Their typical focus on sustainable niche innovations has now shifted to shed light on the reverse side of these emergence processes: the exit routes from socio-technical systems which cause problems of unsustainability. This article introduces the exnovation shift which is taking place within STs and illustrates its relevance in understanding the challenges of transition governance in Brussels. Based on a review of the literature and an exploratory analysis, this article discusses the limits of transition strategies based solely on support for niche innovations, presents two emblematic cases which structure the literature on exnovation, and emphasises the need to consider new areas which integrate the challenges of exnovation at city level. Applied to the case of Brussels, the concept of exnovation allows a systemic and critical reading of the challenges facing the Low Emission Zone. |
