Türkiye’de Lisansüstü Tezlere Açık Erişim

Autor: Müge Akbulut, Yaşar Tonta
Rok vydání: 2019
Předmět:
Zdroj: Volume: 33, Issue: 4 219-248
Türk Kütüphaneciliği
ISSN: 2147-9682
DOI: 10.24146/tk.620508
Popis: Lisansüstü tezler üniversitelerinen önemli araştırma çıktılarından birisidir. Fakat lisansüstü tezleri bulmak vebu tezlere erişim sağlamak genellikle zordur. Son zamanlarda tezlerin tammetinlerine Internet aracılığıyla erişim sağlamak mümkün hale gelmiş olmasınakarşın, erişimle ilgili sorunlar halen devam etmektedir. Bu araştırmadaTürkiye’de lisansüstü tezlere açık erişim sorunu irdelenmektedir. Bu amaçlaYükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi tez dermesinde bulunan tezlerin tammetin erişime açık olup olmadıkları incelenmiş, uygulanan bir anketaracılığıyla tezlerini geçici olarak erişime kapatmayı tercih eden tez yazarlarınınkonuyla ilgili görüşlerine başvurulmuştur. Lisansüstü tezlerin yaklaşık üçtebiri tam metin erişime kapalıdır. Erişime kapalı olan tezlerin büyük birçoğunluğu 2006 yılından önce yapılan ve erişime açmak için izin almak üzereyazarlarına ulaşılamayan tezlerdir. Tez yazarlarının büyük bir çoğunluğu (%94)teze dayanan yayın yapmak istedikleri, yaklaşık üçte ikisi (%63) tezlerininkopyalanmasından korktukları için tezlerini geçici olarak erişimekapattıklarını belirtmişlerdir. Ancak tez yazarlarının çoğu (%81) genelde tezlerintam metin erişime açılmasını desteklemektedirler. Bulgular lisansüstü tezlereaçık erişim sorununun daha geniş bir bakış açısıyla ele alınması gerektiğinigöstermektedir. Bulgular doğrultusunda lisansüstü tezlere erişimle ilgiliçeşitli sorunlar tartışılmış ve bazı çözüm önerileri sunulmuştur.
Graduate theses anddissertations are one of the most important research outputs of universities.Yet, it is often difficult to find and provide access to them. Although it isnow possible to get access to full-texts of theses and dissertations through theInternet, access problems still persist. In this paper, we investigate the issuesof open access to graduate theses and dissertations in Turkey. We firstreviewed the collection of the Higher Education Council Theses Center to findout what percentage of theses is accessible full-text. We then, through aquestionnaire survey, collected the views of the authors of theses who opted torestrict access to their theses temporarily. Access to about one third oftheses is restricted. As it was difficult to reach the authors of older thesesand get their consent to make their theses available online, most of therestricted theses belong to pre-2006 period. An overwhelming majority (94%) ofthe authors restricted access to their theses because they wanted to publishpapers based on their theses while two thirds (63%) did so because they fearedof their theses being plagiarized. Yet, 81% of them said they support openaccess to theses and dissertations in general. Findings suggest that the issueof open access to theses needs to be dealt with from a broader perspective. Wediscuss the various access issues on the basis of our findings and offer somesuggestions to solve them.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: