TANZİMAT DÖNEMİ TİYATRO UYARLAMALARININ DİLDE SADELEŞME HAREKETİ AÇISINDAN ÖNEMİ
| Autor: | Yrd. Doç. Dr. Sibel Bulut Bulut |
|---|---|
| Rok vydání: | 2017 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | Issue: 42 45-59 Türklük Bilimi Araştırmaları |
| ISSN: | 1300-7874 2564-6915 |
| DOI: | 10.17133/tubar.365343 |
| Popis: | Latin şairlerden itibaren kullanılan uyarlama yöntemi, çeviri sürecindedil ve kültür uyumsuzluklarıyla karşılaşılan her yerde, kaynak ve hedefmetin arasındaki denkliği sağlamak için başvurulan bir çeviri yöntemidir. Batıdünyasının Aydınlanma Çağında milli dil ve edebiyatlarını inşa ederken baş-vurduğu uyarlama yöntemi, Tanzimat döneminden itibaren yerli yazın dizgesindede rağbet görmüştür. Çalışmanın odaklandığı Batılılaşma hareketleriylehız kazanan Tanzimat dönemi çeviri etkinliğinde, özellikle tiyatro çevirilerindeuyarlama yöntemine pek çok işlev yüklenerek sıklıkla başvurulmuştur. Bu dö-nemde uyarlama yöntemiyle hem yerli yazın dizgesinde eksik bir edebî tür olanBatılı tiyatronun girişi ve yerleşmesi kolaylaşmış hem de Batılı tiyatro tekni-ğine yabancı olan yazarlarımızın uyarlamadan kalem tecrübesi olarak faydalanıpacemiliklerini gidermeleri sağlanmıştır. Ahmet Vefik Paşa, Âli Bey veTeodor Kasap gibi dönemin tiyatro yazınına yön vermiş isimlerin kaleme aldığıtiyatro uyarlamalarıyla örnek alınan Fransız tiyatrosu eserleri yabancı yaşayışve âdetlerden arındırılırken, dil de halk ağzından yöresel sözcükler, atasözü vedeyimlerle yerelleştirilerek sadeleştirilmiştir. Böylece Tanzimat dönemi tiyatrouyarlamaları sadece tiyatro yazınında değil, nesir dilinin sadeleştirilme aşamasındada önemli bir rol üstlenmiştir. Bu çalışmada uyarlama yöntemi ve dildeyerelleştirme arasındaki ilişki çerçevesinde Tanzimat dönemi tiyatro uyarlamalarındadil kullanımı irdelenmiş, bu eserlerin dilde sadeleşme hareketi açısındanönemi ortaya konulmuştur. The adaptation method used from the Latin poets is atranslation method referenced to ensure the equivalence between source andtarget text, using in the translation process when encountered incompatibilitieswith the language and culture. This method which was used by Western worldwhile building the national languages and literatures in age of enlightenment,has seen demand in our national literary canon from the Tanzimat period.Translation activity of Tanzimat period which accelerated with the westernizationmovements the adaptation method has often been referred by installingmany functions especially in the theater adaptation. In this period by using adaptationmethod, both the entrance and settlement of the Western theater whichis missing literary genre in the native literary system became easier and ourwriters, who are strangers to the Western theater technique benefit from theadaptation as a pen experience. In this period theatre adaptations writing by theplaywrights like as Ahmet Vefik Pasha, Ali Bey and Teodor Kasap, languagewas localized and simplified by using words, proverbs and idioms of local dialect.Thus the theatre adaptations of Tanzimat period has played an importantrole not only in theater literature but also in simplifying language of prose. Thisstudy examines language of Tanzimat period theater adaptations in light of therelationship between adapting method and language localization and revealsthe importance of these adaptations in terms of language simplification movement. |
| Databáze: | OpenAIRE |
| Externí odkaz: |
|