HARF-İ CERLERİN YENİ ANLAM KAZANDIRIMI BAKIMINDAN TARİHÎ SÖZCÜK ÇEVİRİLERİ ÜZERİNDE BİR İNCELEME

Autor: İsmail Sökmen
Jazyk: turečtina
Rok vydání: 2018
Předmět:
Zdroj: Volume:, Issue: 46 215-227
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi
ISSN: 1301-0077
2651-5091
Popis: X. yüzyılda İslamiyeti benimsemelerinden sonra Türklerin yeni dinlerinin kutsalkitabını öğrenmek için derhâl çalışmalara başladıkları, aynı yüzyılda Kur’an-ı Kerim’i Farsçaya çevirme işine girişen komşuları Sâmânoğulları’nın bu çeviri etkinliğine katılmalarından anlaşılmaktadır. Bu çalışmalar öncelikle sözcük çevirisi tipindebaşlamış ve bu çeviri tipi satır altı olarak adlandırılan ve hemen bir alt satır aşağıdailgili sözcüğün hedef dildeki karşılığını yazma esasına dayanan bir tarzda başlamıştır.Henüz tanışılmış bir dinin esas kaynağını söz konusu toplumun üyelerine ana dillerinde sunarken tutulacak en iyi yollardan birisi, herhâlde çeviri işleminin, bir ilkbasamak niteliğinde olan ve sözcük anlam biliminin verileri ışığında, üst basamakniteliğindeki anlam çevirisine sağlıklı bir geçiş yapma olanağı sunacak olan sözcükçevirisi tipinde yapılmasıdır. Fakat bu çeviri türü ve tarzının kısıtlılıklarından başlıcası, çevirmeni sözcük sırasına uyma mecburiyetinde bırakması ve birebir çevirinintesiri altında bırakarak çevirmende temel sözlük anlamının dışına çıkmama hissiyatıuyandırmasıdır. Bu çalışmanın amacı, Kur’an metninde bazı fiillerden sonra mefullere gelerek bu fiillere yeni anlamlar kazandıran harf-i cerleri, bu semantik değişimsürecinde üstlendikleri işlevlerle birlikte değerlendirerek Kur’an’ın tarihî Türkçe sözcük çevirilerinde bunlara verilen karşılıklar üzerinde bir inceleme yapmaktır. Örnekçeviri metni olarak da ilk Türkçe Kur’an çevirisi ya da çevirilerinden biri olarakkabul edilmesi nedeniyle çeviri başarısının ölçülmesinin önem arz ettiğini düşündüğümüz Türk İslam Eserleri Müzesi 73 numaralı nüsha seçilmiştir.
It can be understood from joint translation activity of Samanids had undertakenthe translation of Koran into Persian in the 10th century that Turks started to doworks in order to learn their new religion’s holy writ immediately after adoption ofIslam. These works first started in word for word type and in a style named interlinearand based on a system requires to write the meaning of the word right under the line.While teaching members of that public the main source of a religion which has already been adopted, it is one of the best way to do translations in word for word typehas the feature of first stage and gives the oppurtunity of moving to free translationstage in a proper way in the light of the data of lexical semantics. But one of the majorlimitations of these translation type and style is to have the translator obliged to gowith word order and not to give a different meaning except for denotative one. Aimof this paper is to make an examination on the translations given in historical wordfor word translations of Koran in Turkish by evaluating the prepositions give newmeanings by coming to objects after some verbs in Koran text with their functionsin this semantic change process. The transcript presents in Turkish and Islamic ArtsMuseum number 73 was chosen as sample text because of being essential to examinetranslation success in terms of being supposed to be the first Turkish Koran translation or being the first. 
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: