Dissident Movements in the Last Period of the Ottoman: A Comparing of New Ottomans and Young Turks

Autor: Ayşenur Yilmaz, Rüya Telli
Rok vydání: 2021
Předmět:
Zdroj: Volume: 20, Issue: 3 1401-1417
Gaziantep University Journal of Social Sciences
Gaziantep University Journal of Social Sciences, Vol 20, Iss 3, Pp 1401-1417 (2021)
ISSN: 1303-0094
2149-5459
DOI: 10.21547/jss.800199
Popis: Osmanlı İmparatorluğu’nda on sekizinci yüzyılın sonlarında, iç ve dış nedenlerle askeri alanda başlayan modernleşme hareketleri, on dokuzuncu yüzyılla birlikte hız kazanmıştır. Bu dönemde yaşanan değişim ve dönüşüm tek bir alanla sınırlı olmaktan çıkarak, toplumsal, ekonomik ve siyasal alanları içeren daha kapsamlı bir biçime kavuşmuştur. Osmanlı modernleşmesinin eğitim ve basın gibi alanlarda görülen etkileri zihinsel alana yansıyarak muhalif bir aydınlar grubu ortaya çıkarmıştır. Dönemin örgütlü muhalif hareketlerini oluşturan ve zamansal açıdan birbirinin ardılı olan Yeni Osmanlılar ve Jön Türkler, bu değişimin tezahürüdür. Yeni Osmanlılar muhalif hareketlerin kurumsallaşması anlamında zihniyet değişiminin başlangıcı iken Jön Türkler kendi dönemsel şartları içerisinde Avrupa eksenli fikirlerle daha yakından temas halinde olan muhalif aydınlar grubunu oluşturmaktadır. Yeni Osmanlılar ve Jön Türkler öncülüğünde gelişen fikri tartışmalar ve ideolojik hareketlenmeler, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e miras kalmıştır. Karşılaştırmalı yöntem benimseyen bu makale, Yeni Osmanlılar ve Jön Türkler hareketlerinin benzerlik ve farklılıklarını, ikincil kaynaklar üzerinden tartışmayı amaçlamaktadır. Karşılaştırma unsuru olarak muhalif grupların siyasal hedefleri, siyasal katılımı anlama biçimleri, toplumsal ve entelektüel kökenleri ve modernleşme projeleri ele alınmaktadır.
Geç dönem Osmanlı’da modernleşme hareketleri, askeri alanda başlamış ve on dokuzuncu yüzyıl itibariyle toplumsal, ekonomik ve siyasi alanları kapsayacak şekilde genişlemiştir. Devletin kurtarılması amacını taşıyan reformlar, zihniyet değişimini beraberinde getirmiştir. Dönemin örgütlü muhalif hareketlerini oluşturan ve zamansal açıdan birbirinin ardılı olan Yeni Osmanlılar ve Jön Türkler, bu değişimin tezahürüdür. Yeni Osmanlılar muhalif hareketlerin kurumsallaşması anlamında zihniyet değişiminin başlangıcıdır. Geç Osmanlı’dan Cumhuriyet’e miras kalan ideolojik hareketlenme, geç dönem düşünce mirasının üzerinde şekillenmiştir. Makalede, devamlılıklar ve kırılmalar bağlamında, Yeni Osmanlılar ile Jön Türkler siyasal hedefleri, siyasal katılımı anlama biçimleri, toplumsal ve entelektüel kökenleri, modernleşme projeleri çerçevesinde karşılaştırılmaktır.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: