Yeni Dini Hareketlere Katılımının Psikolojik Nedenleri: Bireyin Arayışı mı Hareketin Başarısı mı?
| Autor: | Aytaç Ören, Muhammed Kizilgeçit |
|---|---|
| Jazyk: | arabština |
| Rok vydání: | 2019 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | İlahiyat Tetkikleri Dergisi, Iss 51, Pp 445-456 (2019) |
| ISSN: | 2602-3946 2458-7508 |
| Popis: | Son yarim asirda, Yeni Dini Hareketlere dair psikolojik calismalar sadece psikoloji disiplininde degil ayni zamanda sosyoloji, dinler tarihi ve diger dini calismalarda da belirgin bir sekilde bir artis gostermektedir. Gunumuzde insanlarin, modern hayatin yabancilastiran ve yolunu kaybettiren etkilerinden korunmak icin bir olcu arayisinda olduguna hukmedilir. Bu baglamda Yeni Dini Hareket (YDH) mensubiyeti ilk olarak, modern dunyada hakikati yasamak adina zamani geri almaya dair bir arzuyu yansitmaktadir. Ikinci olarak, bu aidiyet ayni zamanda kadim olan hakikati modern zamana tasiyarak onu cagdas ve sekuler bir duzlemde eyleme/yasama tasima istegini ifade etmektedir. Bu noktada Yeni Dini Hareketler, moderniteye karsi bir protesto seklinde nitelenmektedir. Bu argumanin hedefinde kurumsallasmis dinin ve sekuler yapinin bireyin eliyle yapi bozuma ugratilmasi soz konusudur. Bu durum ‘din’e yeninin ve modern bir sosyal yapi olan hareketin katilmasi; ‘yeni’ yani ‘sekuler’ olana da dinin katilmasiyla gerceklesmektedir. Bunun icin de pek cok Yeni Dini Hareket modern, anti-modern, hatta bazen post-modern unsurlarla kaynasir. Bunlar hem moderniteye uyum unsurlarini ve hem de ona direnmenin unsurlarini icerirler. Yeni dini hareketler, oldukca cesitli ve renkli bir gorunum arz etmektedir. Bazilari teolojik olarak oldukca tutucu; bazilari radikal bir bicimde yenilikcidir. Bir kismi geleneksel dinler icerisinden ortaya cikarken diger bir kismi eklektik ve senkretik bir gorunum sergilemektedir. Yeni Dini Hareketlerin cogunun hedef kitlesini 15-25 yas arasindaki genclerin olusturdugu bir vakiadir. Bu hareketlerin cogunun hedef kitlesi gencler oldugu icin bu tur dini hareketler “genclik dinleri/tarikatlari” olarak da tanimlanmaktadir. YDH’lere katilmak, sadece Yeni Dini Hareketlerin stratejik basarisi mi? Yoksa bireyin modern cagda hayat tarzinin kendisine sundugu imkân mi? Ya da arayisinin karsilik buldugu anlam alani mi? Muptelasi olmaktan kendisini alamadigi kavurucu bir kisir dongu mu? Bu baglamda genel olarak yeni bir dini harekete katilimin birey baglaminda muhtemel temel nedenleri olarak su unsurlar aktarilmaktadir: Yoksunluk (mahrumiyet), yabancilasma, dini meselelerle kafasi mesgul olma temayulu, kisinin kendi sahsiyeti hakkindaki kararsizligi ve sahsi bunalim tecrubesi. Birey “evsiz zihin” (homeless mind) modunda bir yasam tecrube etmektedir. “Evsiz zihin” yaklasiminda birey modernlesme ile varligi artik eskiden oldugu gibi kutsal degil, sekuler bir sekilde algilamaktadir. Bu sureci yasayan Bati dusuncesinde varlik ve hayat “rasyonel olarak anlasilabilir” gorulmekte, ama buyuk problemlerle karsilasildigi zaman Bati insani kendini kozmosta ve toplumsal yasantida evsiz, barksiz, siginaksiz kalmis hissetmektedir. Yeni Dini Hareketler tam da bu hissin karsilik buldugu anlam alanina talip olmakta ve bu hissi doyurma iddiasinda bireyi karsilamaktadir. Bu calismada YDH’ler/psikoloji/kisilik iliskisi betimleyici ve kismen de cozumleyici bir yaklasimla ele alinmaya calisilmaktadir. Modern insanin ontik varlik niteligi, inanc egiliminin psikoloji baglaminda yorumlanmasini, ayrica anlama ve cozumleme etkinligini onceleyen bir bakis gelistirmesini gerektirmektedir. |
| Databáze: | OpenAIRE |
| Externí odkaz: |
|