| Popis: |
Kur’ân, mesajının insanlar tarafından kolayca anlaşılabilmesi için ilk muhataplarının dili aracılığıyla onlara hitap etmiştir. İlk muhatapların dili olan Arapça, kelime hazinesinden üslup özelliklerine kadar birçok unsuru ile Kur’an mesajının aktarılmasını sağlayan bu hitaba aracılık etmiştir. Bu durum ilk muhatapların onu anlamasını kolaylaştırmıştır. Bu hitap sırasında bazı kelimeler hakîkî anlamında kullanılırken bazıları da mecâzî anlamda zikredilmiştir. Bu açıdan âyetlerin kastedilen mana doğrultusunda anlaşılabilmesi için yapılması gerekenlerden biri de kelimeler özelindeki hakîkî ve mecâzî anlam ayırımının isabetli bir şekilde yapılmasıdır. Olması gereken kelime hangi anlamında kullanılmış ise o doğrultuda anlaşılması ve anlamlandırılmasıdır. Aksi takdirde eksik ya da yanlış anlamalar söz konusu olabilmektedir. Kur’ân’da anlamı hususunda hakîkat ve mecaz ayırımının net bir şekilde yapılamaması sebebiyle bazı eksik anlamaların söz konusu olduğu kelimelerden ikisi de “doğu-batı” anlamına gelen kelimelerdir. Zira Kur’an’da bazı ayetlerde diğeri olmadan tek başına bazı ayetlerde ise diğeriyle birlikte kullanılan bu iki kelimede zaman zaman anlama problemleri söz konusu olabilmektedir. Gerçek anlamında kullanıldığı âyetlerde herhangi bir problem görülmeyen bu iki kelimenin kalıp olarak genişliğe, esnekliğe, anlamsızlığa ve genelliğe işaret ettiği âyetlerde hakîkî ve metaforik (mecazî) anlam arasında tercih tereddütleri yaşanabilmektedir. İlgili âyetlerin ayrıntılı bir şekilde ele alınıp hangi anlamın tercihe şayan olduğunu ortaya koyma amacını taşıyan bu çalışmamızın benzer durumdaki kelimelerin anlaşılmasına katkı sağlaması ümit edilmektedir. İki kelimenin geçtiği bütün âyetlerin ele alınması çalışmanın kapsamını aşacağından bu duruma işaret eden örnek âyetler, tefsirlerdeki açıklamalar doğrultusunda mukayeseli olarak ortaya konulacaktır. Örnekler etrafında ortaya konan hakîkî anlam ile metaforik anlam tercihli farklılıklar, bu tür kelimelerde çok daha titiz davranılması gerektiği bilincinin yerleşmesine de katkı sağlayacaktır. |
