Eski Yakındoğu’da Yılanlı Tanrıça Kültü Üzerine Bir Değerlendirme
| Autor: | Sevgi Dönmez |
|---|---|
| Rok vydání: | 2017 |
| Předmět: | |
| Zdroj: | Volume: 32, Issue: 2 407-426 Tarih İncelemeleri Dergisi |
| ISSN: | 0257-4152 2687-2072 |
| DOI: | 10.18513/egetid.376801 |
| Popis: | Eski Yakındoğu toplumlarında yer altı güçleri ilebağlantılı olarak dünyada gizli kalmış özlerin ve minerallerin bilgisine sahipbir varlık şeklinde düşünülen yılan, aynı zamanda Prehistorik dönemlerdenitibaren mevsimsel döngü ve yeniden dirim ile ilişkilendirilmiştir. Yılanınilişki içerisinde olduğu tanrısal güçler merkezi yapıların doğuşu ile birliktefarklılıklar göstermeye başlamıştır. Zirai faaliyetler, sulama sistemleri,tahıl ambarları, bitkiler ve şifa ile ilişkili güçlerle bağlantılı olan yılansembolü kimi zaman kompozit bir varlık olarak gerek arkeolojik belgelerdegerekse çivi yazılı metinlerde karşımıza çıkmaktadır. Yılanlı tanrıçasembolleri Neolitik döneme kadar gitmektedir. Muhtemelen ilkel toplumlar,doğadaki ölüm ve yeniden dirim ile ilgili güçlerin kontrolünün bir tanrıçatarafından yürütüldüğünü düşünmekteydi. Anadolu’da M.Ö. II. binde yer altıtanrıçalarına ilişkin bilgileri Hititçe çivi yazılı belgelerden öğrenmekteyiz.Buna göre, yer altı ile ilişkili tanrıçaların çoğu kader ve nehir kıyısınıntanrıçaları olarak betimlenmişlerdir. Bu tanrıçaların, uzun hayat ve şifa vermeyetileri bulunmaktadır. Harput Kabartması üzerinde görülen ve belden aşağısıyılan sarmalı şeklinde tasvir edilen yılanlı tanrıça, Eski Babil dönemindeortaya çıkan ve Mısır sanatı özellikleri taşıyan, Suriye orijinli bir yer altıtanrıçası olmalıdır. Ayrıca, Harput Kabartması üzerindeki yılanlı tanrıçasavaşın kaderinin belirlenmesinde etkin bir role sahip görünmektedir. Serpent, which wasbelieved to possess the information on the minerals and hidden sources withinthe earth in relation to the underground forces in the Ancient Near Eastsocieties, was also associated with the seasonal cycle and resurrection sincethe Prehistoric Periods. Associated with the serpent, the divine forcesdisplayed differences with the dawn of the central structures. The symbol ofthe serpent, associated with the agricultural activities, irrigation systems, granaries,vegetables and healing, sometimes confronts us both in the archaeologicaldocuments and cuneiform scripts as a composite creature. The symbols of serpentgoddess date back to the Neolithic Period. Probably the primitive civilizationsthought that the forces of death and resurrection in nature were performedunder the control of a goddess. In Anatolia of the 2nd millenniumB.C., we are learning the information about the underworld goddesses from theHittite cuneiform scripts. Accordingly, most of the goddesses, related to theunderworld, were defined as the goddesses of fate and river banks. Thesegoddesses have the abilities to grant long life and cure. The serpent goddess,displayed on the Harput Relief and described to have a serpent body below herwaist, must be an underworld goddess, who appeared in the Ancient BabylonPeriod as she carried the characteristics of the Egyptian art, and originatedfrom Syria. Furthermore, the serpent goddess, on the Harput Relief, seems tohave an important role in determining the result of the war. |
| Databáze: | OpenAIRE |
| Externí odkaz: |
|