| Popis: |
Η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση ανάγκασε πολλές κυβερνήσεις να προβούν στη συρρίκνωση των προϋπολογισμών υγείας τους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη λήψη μέτρων τα οποία άσκησαν αρνητικό αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα, την καινοτομία και την ποιότητα των παρεχόμενων αγαθών και υπηρεσιών υγείας. Υπό την πίεση των ανωτέρω εξελίξεων, καθίσταται αναγκαία η χάραξη μίας στρατηγικής η οποία θα συμβάλει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των εν λόγω ζητημάτων, σε συνδυασμό με τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος υγείας, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ανάπτυξης στο νευραλγικό τομέα της υγείας.Καθώς η συνεισφορά των φαρμάκων και των ιατροτεχνολογικών προϊόντων στη βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού είναι καθοριστική, αντικείμενο της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη των διαδικασιών αξιολόγησης των τεχνολογιών υγείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και η περιγραφή της παρούσας κατάστασης σε ότι αφορά την απόκτηση ιατροτεχνολογικών προϊόντων και την αξιολόγηση και αποζημίωση φαρμάκων σε εθνικό επίπεδο. Με βάση τα δεδομένα που προέκυψαν προτάθηκε ένα πιθανό μοντέλο απόκτησης ιατροτεχνολογικών προϊόντων και αποζημίωσης φαρμάκων το οποίο δύναται να εφαρμοσθεί στη χώρα μας. Το συγκεκριμένο μοντέλο εκτιμάται ότι θα συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας και της βιωσιμότητας του εθνικού συστήματος υγείας. Οι δύο βασικές έννοιες πάνω στις οποίες δομήθηκε η διατριβή είναι: α) η αρχή του “value based procurement”, η οποία αφορά στην προμήθεια ιατροτεχνολογικών προϊόντων και β) η αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας η οποία μπορεί να διασυνδέεται τόσο με την απόκτηση ιατροτεχνολογικών προϊόντων όσο και με την αποζημίωση φαρμάκων.Value-based procurement σημαίνει: προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών με κριτήριο την απόδοση αξίας στο σύστημα υγείας σε συνδυασμό με τη βελτιστοποίηση του κόστους παροχής υγειονομικής φροντίδας. Ο όρος αξία περιλαμβάνει: καλύτερα αποτελέσματα και μεγαλύτερη ικανοποίηση για τους ασθενείς, ασφαλέστερα, καινοτόμα, ποιοτικότερα και φιλικότερα προς το περιβάλλον και το χρήστη προϊόντα. Η Αξιολόγηση Τεχνολογιών Υγείας (Α.Τ.Υ.), αποτελεί μία διαδικασία επιστημονικής αξιολόγησης μίας νέας τεχνολογίας, ως προς την ποιότητα και ασφάλειά της, την αποτελεσματικότητά της, τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, τις κοινωνικές-ηθικές, νομικές και οργανωτικές επιπτώσεις που συνεπάγεται η απόφαση διάχυσης και χρήσης της. Σκοπός της Α.Τ.Υ είναι να ενθαρρύνει τη χρήση τεχνολογιών που βελτιώνουν το επίπεδο υγείας με πιο ασφαλές, αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο, και να αποτρέπει τη χρήση των λιγότερο αποτελεσματικών τεχνολογιών. Η αξιολόγηση μιας τεχνολογίας βοηθάει τους αρμόδιους χάραξης πολιτικής να προβαίνουν σε αποτελεσματικές παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας, συμβάλλοντας παράλληλα στη βιωσιμότητα των εθνικών συστημάτων υγείας. Σε ότι αφορά τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, από την παρούσα μελέτη προέκυψε πως η διαδικασία της προμήθειας (procurement) με κριτήριο την απόδοση αξίας στο σύστημα υγείας (value-based) και όχι αποκλειστικά την ελαχιστοποίηση του κόστους (price-based), συμβάλλει στη δημιουργία ενός περισσότερο αποτελεσματικού, καινοτόμου, αποδοτικού, ανθρωποκεντρικού και βιώσιμου συστήματος υγείας. Για να εφαρμοστεί η εν λόγω αρχή στο επίπεδο προμήθειας ιατροτεχνολογικών προϊόντων, και να φέρει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, απαιτείται μία οργανωμένη και ολιστική αναπτυξιακή στρατηγική. Σε ότι αφορά τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα στην παρούσα διδακτορική διατριβή προτείνεται: Πρώτον, να αξιολογούνται σε επίπεδο νοσοκομείου οι ανάγκες για ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Δεύτερον, να συλλέγονται και να αξιολογούνται δεδομένα καθημερινής πρακτικής (μικροαποτίμηση ιατροτεχνολικού εξοπλισμού/ Επαγρύπνηση Ιατροτεχνολογικού Εξοπλισμού) από τη χρήση του υφιστάμενου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού και τρίτον, τα δεδομένα που θα έχουν προκύψει από την μικροαποτίμηση να αξιολογούνται και να αποστέλλονται σε μορφή έκθεσης αξιολόγησης προς έναν εθνικό κεντρικό φορέα Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (Α.Τ.Υ.), η ανάγκη συγκρότησης του οποίου κρίνεται απαραίτητη. Η αρμόδια Διεύθυνση του εθνικού φορέα Α.Τ.Υ. θα μελετάει τις επιμέρους εκθέσεις προκειμένου να διαμορφώσει για κάθε προϊόν μία ολοκληρωμένη έκθεση αξιολόγησης. Οι εν λόγω εκθέσεις θα αποστέλλονται στους αρμόδιους φορείς προμηθειών προκειμένου να τις λάβουν υπόψη τους κατά τη διαμόρφωση του Προγράμματος Προμηθειών των Νοσοκομείων.Στον εν λόγω Οργανισμό θα λειτουργεί επίσης Τμήμα Αξιολόγησης Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων ο οποίος θα αξιολογεί νέα/καινοτόμα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Σε ότι αφορά το καθεστώς αποζημίωσης των φαρμάκων, από τη μελέτη των δεδομένων των χωρών της Ε.Ε. γίνεται ξεκάθαρη η ανάγκη για σύσταση στη χώρα μας δημόσιου Οργανισμού Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (Α.Τ.Υ.), ο οποίος θα επικεντρώνεται στην αξιολόγηση φαρμακευτικών και ιατροτεχνολογικών προϊόντων. Στο πλαίσιο λειτουργίας του εν λόγω Οργανισμού τα φαρμακευτικά προϊόντα θα αξιολογούνται ως προς τη θεραπευτική τους αξία και ασφάλεια ενώ παράλληλα θα αξιολογούνται ηθικά, κοινωνικά οργανωτικά και νομικά ζητήματα που σχετίζονται με τη χρήση αυτών. Δεύτερον, για εκείνα τα φαρμακευτικά προϊόντα τα οποία θα αξιολογούνται θετικά από τους αρμόδιους αξιολογητές, θα γίνεται διαπραγμάτευση της τιμής αποζημίωσής τους μεταξύ του φορέα αξιολόγησης και της φαρμακευτικής εταιρείας, ούτως ώστε να αποζημιώνονται από τους δημόσιους φορείς στην πλέον συμφέρουσα τιμή. Τα δεδομένα που προέκυψαν κατά την εκπόνηση της παρούσας διδακτορικής διατριβής συγκλίνουν στο ότι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα ούτε το υφιστάμενο μοντέλο απόκτησης ιατροτεχνολογικών προϊόντων ούτε το μοντέλο αποζημίωσης φαρμάκων λειτουργούν με τρόπο που αποδίδει αξία στο σύστημα υγείας. Σημαντικές αλλαγές χρειάζεται να γίνουν βασιζόμενες στις αρχές του value based procurement για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα και της αξιολόγησης (health technology assessment HTA) τόσο για τα φαρμακευτικά όσο και για ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, προτείνεται η διαμόρφωση μίας ολοκληρωμένης αναπτυξιακής στρατηγικής η οποία θα εξασφαλίζει ότι το σύστημα υγείας δεν θα προβαίνει σε περιττές δαπάνες, θα βελτιστοποιήσει τη χρήση των περιορισμένων πόρων που διαθέτει, ενώ παράλληλα θα παρέχει προς τους ασθενείς ποιοτικές, αποτελεσματικές, καινοτόμες και ασφαλείς τεχνολογίες υγείας χωρίς να απειλείται η βιωσιμότητα του συστήματος υγείας. |
