ГЕНЕЗИС ПОСТДИПЛОМНОГО ПЕДАГОГИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ: ОПЫТ КАЗАХСТАНА

Jazyk: ruština
Rok vydání: 2022
Předmět:
послевузовское образование
the genesis of postgraduate pedagogical education
международная стипендия «Болашақ»
training of scientific and pedagogical personnel
педагогическая наука Казахстана
докторантура
Қазақстанның педагогика ғылымы
постдокторантура
подготовка научно-педагогических кадров
magistracy
магистратура
халықаралық «Болашақ» стипендиясы
жоғары оқу орнынан кейінгі педагогикалық білімнің генезисі
international scholarship "Bolashak"
doctoral studies
postdoctoral studies
генезис постдипломного педагогического образования
ғылыми-педагогикалық кадрларды даярлау
pedagogical science of Kazakhstan
DOI: 10.48371/peds.2022.65.2.004
Popis: В статье раскрывается генезис постдипломного педагогического образования Казахстана. Авторами проанализирована отечественная история становления научной педагогической системы с 1940 года по настоящее время. Выделены знаковые фигуры подготовки научно-педагогических кадров такие как: Т.Тажибаев, Р.Г. Лемберг, К.Б. Бержанов, Г.А. Уманов, Н.Д. Хмель, Р.Д. Иржанова, И.М. Кузьменко, Б.Р. Айтмамбетова, Б.И. Муканова, А.А. Бейсенбаева, Т.С. Сабиров, Г.К. Байдельдинова, Н.Д. Иванова, Э.И. Шныбекова и др. Представлены данные Национальной библиотеки Республики Казахстан по 460 защищенным кандидатским и докторским диссертациям до 2010 года по направлению «Образование». 4240 кандидатов и 1703 доктора наук представляют кадры с высшей научной квалификацией в Казахстане. Анализ работ показал фундаментальность, всесторонность исследований, раскрывающих методические особенности подготовки педагогов. Переломным моментом в кузнице научной подготовки педагогов оказали переход на трехступенчатую структуру высшего и послевузовского образования: бакалавриат, магистратура и докторантура и внедрение международной стипендиальной программы «Болашақ». Авторы раскрывают этапы развития международной стипендии «Болашақ» и критерии отбора стипендиата по данной программе. Представлены новшества при поступлении в докторантуру и усиление требований к научным консультантам в системе послевузовского образования. Согласно статистическим данным МНЭ РК за отчетный период проанализированы численность, выпуск и возраст PhD докторантов, всего 6 364 человека. Также осуществлен анализ научного потенциала, содержания профессиональной учебной программы послевузовского образования, программы постдокторантуры на примере педагогических направлений подготовки КазНПУ имени Абая. В настоящее время в КазНПУ имени Абая действует 17, из них 8 образовательных программ подготовки докторов PhD 8D01 Педагогические науки, включающие следующие направления подготовки: 8D011 Педагогика и психология, 8D012 Педагогика дошкольного воспитания и обучения, 8D013 Подготовка педагогов без предметной специализации, 8D018 Подготовка специалистов по социальной педагогике и самопознанию, 8D019 Специальная педагогика. Контент-анализ показал нехватку исследований в области педагогического измерения, дошкольного воспитания и обучения и дефектологии. В 2019 году открыта программа постдокторантуры по трем направлениям: социально-гуманитарное, психолого-педагогическое, филологическое.
Мақалада Қазақстандағы жоғары оқу орнынан кейінгі педагогикалық білімнің Мақалада Қазақстандағы жоғары оқу орнынан кейінгі педагогикалық білімнің генезисі карастырылды. Авторлар 1940 жылдан қазіргі уақытқа дейінгі ғылыми педагогикалық жүйенің қалыптасуының отандық тарихына талдау жасады. Ғылыми-педагогикалық кадрларды даярлаудағы елеулі тұлғаларды атап өтсек, олар: Т.Тәжібаев, Р.Г. Лемберг, К.Б. Бержанов, Г.А. Уманов, Н.Д. Хмель, Р.Д. Иржанова, И.М. Кузьменко, Б.Р. Айтмамбетова, Б.И. Мұқанова, А.А. Бейсенбаева, Т.С. Сабиров, Г.К. Байдельдинова, Н.Д. Иванова, Е.И. Шныбекова және т.б.ҚР Ұлттық кітапханасының «Білім» бағыты бойынша 2010 жылға дейін қорғалған 460 кандидаттық және докторлық диссертациялар туралы мәліметтер келтірілген. Қазақстанда 4240 кандидат пен 1703 ғылым докторы жоғары ғылыми біліктілікке ие кадрларды құрайды. Жұмыстарды талдау педагог кадрларды даярлаудың әдістемелік ерекшеліктерін аша отырып, зерттеудің іргелі сипатын, жан-жақтылығын көрсетті. Педагогтардың ғылыми даярлығының тұғырындағы бетбұрыс жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің үш сатылы құрылымына: бакалавриат, магистратура және докторантураға көшу және «Болашақ» халықаралық стипендиялық бағдарламасының енгізілуі болды. Авторлар «Болашақ» халықаралық стипендиясының даму кезеңдерін және осы бағдарлама бойынша стипендиатты таңдау критерийлерін ашып көрсетеді. Докторантураға қабылдаудағы жаңалықтар мен жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесінде ғылыми кеңесшілерге қойылатын талаптардың жоғарылауы ұсынылған. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің есепті кезеңдегі статистикалық мәліметтері бойынша PhD докторанттарының саны, оқу бітіргені және жасы, барлығы 6364 адам талданған. Сондай-ақ, Абай атындағы ҚазҰПУ-дың педагогикалық кадрларды даярлау бағыттары мысалында жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу жоспарының, докторантураның ғылыми әлеуетіне, мазмұнына талдау жасалды. Қазіргі уақытта Абай атындағы ҚазҰПУ-да 17 білім беру бағдарламасы бар, оның ішінде 8-і 8D01 Педагогика ғылымдары PhD докторларын даярлауға арналған білім беру бағдарламасы, оның ішінде келесі оқыту бағыттары: 8D011 Педагогика және психология, 8D012 Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту педагогикасы, 8D013 Педагог кадрларды даярлаусыз пәндік мамандық, әлеуметтік педагогика және өзін-өзі тану, 8D019 Арнайы педагогика. Мазмұнды талдау педагогикалық өлшем, ерте жастағы балаларды тәрбиелеу мен оқыту, дефектология саласындағы зерттеулердің жеткіліксіздігін көрсетті. 2019 жылы үш бағыт бойынша постдокторантура ашылды: әлеуметтік-гуманитарлық, психологиялық-педагогикалық және филологиялық.
The article reveals the genesis of postgraduate pedagogical education in Kazakhstan. The authors analyzed the domestic history of the formation of the scientific pedagogical system from 1940 to the present. Significant figures in the training of scientific and pedagogical personnel are singled out, such as: T. Tazhibaev, R.G. Lemberg, K.B. Berzhanov, G.A. Umanov, N.D. Khmel, R.D. Irzhanova, I.M. Kuzmenko, B.R. Aitmambetova, B.I. Mukanova, A.A. Beisenbaeva, T.S. Sabirov, G.K. Baideldinova, N.D. Ivanova, E.I. Shnybekova and others. The data of the National Library of the Republic of Kazakhstan on 460 defended candidate and doctoral dissertations until 2010 in the direction of "Education" are presented. 4240 candidates and 1703 doctors of science represent personnel with the highest scientific qualifications in Kazakhstan. The analysis of the works showed the fundamental nature, comprehensiveness of the research, revealing the methodological features of the training of teachers. The turning point in the forge of scientific training of teachers was the transition to a three-stage structure of higher and postgraduate education: bachelor's, master's and doctoral studies and the introduction of the "Bolashak" international scholarship program. The authors reveal the stages of development of the "Bolashak" international scholarship and the criteria for selecting a scholarship holder for this program. Innovations in admission to doctoral studies and increased requirements for scientific consultants in the system of postgraduate education are presented. According to the statistics of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan for the reporting period, the number, graduation and age of PhD doctoral students were analyzed, in total 6,364 people. Also, an analysis of the scientific potential, the content of the professional curriculum of postgraduate education, the postdoctoral program was carried out on the example of the pedagogical areas of training of Abai KazNPU. Currently, Abai KazNPU has 17 educational programs, of which 8 are educational programs for the training of PhD doctors 8D01 Pedagogical sciences, including the following areas of training: 8D011 Pedagogy and psychology, 8D012 Pedagogy of preschool education and training, 8D013 Training of teachers without subject specialization, social pedagogy and self-knowledge, 8D019 Special Pedagogy. Content analysis showed a lack of research in the field of pedagogical dimension, early childhood education and training, and defectology. In 2019, a postdoctoral program was opened in three areas: social and humanitarian, psychological and pedagogical, and philological.
Педагогические науки, Выпуск 2 (65) 2022
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: