| Popis: |
Tarihi Van Kalesi’nin güneyinde kayalıklara bitişik olan Eski Van Şehri’nin doğu, güney ve batıda çift sıra surlarla çevrelenmektedir. Van Kalesi, M.Ö. 900-580 yılları arasında Urartu medeniyetine başkentlik yapmıştır. Eski Van Şehri ve Kalesi, stratejik konumundan dolayı Urartulardan sonra birçok uygarlık tarafından kullanılmıştır. Günümüzde son derece harabe durumdaki şehirde en eski mimari yapılar Selçuklu dönemine ait Kızıl Cami ile Ulu Cami’dir. Diğer tüm dini ve sivil mimari yapılar Osmanlı döneminde inşa edilmiştir. 1915 yılında üç yıl Rus-Ermeni işgalinde kalan şehir, 1917 Bolşevik Devrim’inin ardından Çarlık Rus birliklerinin 1918‘de bölgeden çekilmesi ile şehirdeki yapıları yakıp yıkmıştır. Bu tarihten sonra şehirde yaşam sona ermiş, yapılaşma günümüz Van Şehri’nde başlamıştır. Eski Van Şehri’ndeki yapıları korumak amacıyla 1995 yılında başta Van Valiliği olmak üzere, çeşitli kurumlar tarafından onarım çalışmaları başlatılmıştır. Onarımı yapılan yapılardan biri de şehir surları ve Saray Kapısı’dır. Surların hangi tarihte ve kim tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Günümüzde batıdaki surların tamamı yıkık, güney ve doğu yönündeki sur kalıntıları kısmen ayaktadır. Şehrin dışarıyla irtibatını sağlayan dört ana kapı mevcuttur. Saray Kapısı’nın her iki yanında dizdar odası yer almaktadır. 2006 yılında Van Valiliği tarafından başlatılan “Tuşba Sanat Kenti Projesi” kapsamında restorasyon projelerini hazırlamak üzere kazı ve temizlik çalışmaları Van Müze Müdürlüğü başkanlığında yapılmıştır. 2006 yılında yapılan kazı çalışmasında Saray Kapısı’nın taban moloz taş kaplaması, kapının her iki yanında simetrik olarak yer alan dizdar muhafız odalarının mimari verileri tamamıyla ortaya çıkartılmıştır. Saray Kapısı’nın onarım çalışmaları 2010 yılında başlamıştır. 2011 yılında Van-Erciş’te meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde Saray Kapısı’nda herhangi bir hasar oluşmamıştır. Ancak artçı Van-Merkez 5,6 büyüklüğündeki depremde Saray Kapısı’nın kuzey beden duvarı yıkılmıştır. 2012 yılında Saray Kapısı’nın onarım çalışmaları tamamlanmıştır. Saray Kapısı’nın onarımında kesme taş, kaba yonu taş, moloz taş, harman tuğlası, kayrak sal taşı, ahşap ve metal malzeme kullanılmıştır. Yapıda bağlayıcı malzeme olarak kireç harcı kullanılmıştır. |
