| Popis: |
Με την παρούσα διδακτορική διατριβή επιχειρείται η αξιοποίηση εναλλακτικών διδακτικών προσεγγίσεων, όπως η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, η μελέτη αξιών με τη μορφή της κοινωνικής διερεύνησης και της «υπόδυσης» ρόλων, καθώς και η μουσειοπαιδαγωγική, για την καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων και θετικών στάσεων των μαθητών Δημοτικών Σχολείων για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι προαναφερθείσες εναλλακτικές διδακτικές προσεγγίσεις ενεργοποιούν τις συναισθηματικές και τις νοητικές ικανότητες των μαθητών και αναπτύσσουν κοινωνικές δεξιότητες, οι οποίες θα επιτρέψουν στους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνική ζωή, να συνδιαμορφώνουν σχέδια και πολιτικές στην προοπτική της αειφόρου ανάπτυξης.Επίκεντρο της έρευνάς μας αποτελεί η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, η οποία αν και έχει χαρακτηρισθεί από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, εντούτοις κινδυνεύει να αντιμετωπιστεί ως αντικείμενο πολιτισμικής κατανάλωσης. Ως ερευνητική στρατηγική αξιοποιείται η έρευνα δράσης και ως μέσα συλλογής δεδομένων το ερωτηματολόγιο, η ημιδομημένη συνέντευξη και η παρατήρηση. Η πορεία της έρευνας δράσης αναπτύσσεται στη βάση μιας κυκλικής και σπειροειδούς διαδικασίας, την οποία συγκροτούν τέσσερις φάσεις: ο σχεδιασμός, η δράση, η παρατήρηση και ο στοχασμός. Η έρευνα πραγματοποιείται σε τρεις φάσεις. Κατά την πρώτη φάση της έρευνας, γίνεται προ-έλεγχος των γνώσεων – στάσεων του ερευνητικού δείγματος σύμφωνα με την παραπάνω μεθοδολογική τριγωνοποίηση. Στη δεύτερη φάση, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού και διδακτικού σχεδιασμού, υλοποιούνται διδακτικές ενέργειες - μαθητικές δραστηριότητες με βάση τις κύριες μεθοδολογικές αρχές της έρευνας δράσης και των εναλλακτικών διδακτικών προσεγγίσεων για την κατανόηση των βασικών αλληλεξαρτήσεων ανθρώπων, πολιτιστικών μνημείων και περιβάλλοντος στη διαμόρφωση της πολιτιστικής πραγματικότητας όσο και για την καλλιέργεια θετικών στάσεων των μαθητών για την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής τους. Η εκπαιδευτική παρέμβαση εμπεριέχει δράσεις για την κατανόηση και αποδοχή της άυλης μορφής της πολιτιστικής κληρονομιάς (παράδοση, ήθη και έθιμα) αλλά και της υλικής μορφής της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ρόδου (ιπποτικά, οθωμανικά και ιταλικά μνημεία της πόλεως Ρόδου). Στην τρίτη φάση, υλοποιείται μετα-έλεγχος των γνώσεων – στάσεων των μαθητών με βάση τα αρχικά μέσα συλλογής ερευνητικών δεδομένων. Στα περιγραφικά και στατιστικά αποτελέσματα της έρευνας, παρουσιάζονται συγκριτικά οι μέσοι όροι και οι τυπικές αποκλίσεις των απαντήσεων των μαθητών του ερευνητικού δείγματος σε ερωτήσεις γνώσεων, αντιλήψεων, στάσεων πριν και μετά την έρευνα. Παράλληλα, παρουσιάζονται τα στατιστικά αποτελέσματα της διαμορφωτικής αξιολόγησης (παρατηρήσεις) και αποτυπώνονται με διαγράμματα η τάση των αξιολογήσεων και η συγκριτική μεταβολή στον γνωστικό, συναισθηματικό και συμμετοχικό τομέα δεξιοτήτων των μαθητών. Με βάση τα αποτελέσματα της διατριβής καταδεικνύεται ότι είναι δυνατή η εφαρμογή της έρευνας δράσης με τη συνεργασία εκπαιδευτικού - ερευνητή για το σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση της εκπαιδευτικής παρέμβασης, ότι υπάρχει σημαντική διαφορά στο μέσο όρο της επίδοσης των μαθητών και σε κάθε ερώτημα πολιτιστικών γνώσεων, αντιλήψεων και στάσεων, πριν και μετά την έρευνα δράση και ότι υπάρχει διαφορά στην αποτελεσματικότητα των εναλλακτικών διδακτικών προσεγγίσεων για την καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών έναντι της παραδοσιακής διδασκαλίας. |
