| Popis: |
TPAO tarafindan, petrol ve dogalgaz uretim faaliyetleri sonucu olusan atiksular olumsuz cevresel etkilerin onlenmesi amaci ile yeraltina enjeksiyon yontemi ile bertaraf edilmekte olup, nihai desarjin enjeksiyon kuyusuna yapilamadigi durumlar icin (jeolojik formasyonun uygun olmamasi, kapasitesinin yetmemesi, yeni kuyu bulunamamasi vb.), uretim atiksuyunun uzaklastirilmasi ve ilgili desarj standartlarinin saglanmasi konusunda uygulamaya yonelik alternatifler olusturmak amaci ile teknik calismalar yurutulmekte ve yeni projeler gelistirilmektedir. Bu kapsamdaki calismalardan biri 107G091 numarali, Istanbul Teknik Universitesi (ITU) ve TPAO Arastirma Merkezi ortakliginda yurutulen, “Petrol ve Dogalgaz Uretim Faaliyetleri Sonucu Olusan Atiksularin Yonetimi” baslikli projesidir. TPAO Genel Mudurlugu’ne bagli Trakya Bolge Mudurlugu bunyesindeki uretim sahalarinda olusan petrol ve dogalgaz uretim atiksulari icin en verimli ve ekonomik aritma sisteminin gelistirilmesi ve uygulanmasi amaci ile uygulamaya konulan projede, atiksu karakterizasyonu calismalari sonrasinda, cesitli aritma metotlari karsilastirilarak, aritma performansina bagli olarak uygun nihai desarj alternatifleri belirlenmeye calisilmis ve Trakya Bolgesi’ne gore modeller olusturulmustur. Proje kapsaminda uretimi yil boyunca devam eden 10 adet petrol ve dogal gaz sahasindan alinan atiksularin karakterizasyonu yapilmis ve Su Kirliligi Kontrolu Yonetmeligi (SKKY)’nde adi gecen parametreler bir yil boyunca takip edilmistir. Cevresel acidan buyuk onem arz eden pH, iletkenlik, tuzluluk, toplam cozunmus kati madde (TCM), askida kati madde (AKM), kimyasal oksijen ihtiyaci (KOI), yag ve gres, fenol, toplam petrol hidrokarbonlari (TPH), toplam Kjeldahl Azotu (TKN), agir metaller, ana ve eser elementler aylik bazda duzenli olarak incelenmistir. AKM, pH, sulfat, civa, kursun, kadmiyum, cinko, bakir, krom ve demir parametreleri SKKY Standartlarina gore kabul edilebilir duzeyde iken aritmanin gerekli oldugu parametreler amonyum azotu, KOI, yag ve gres, sulfur, sodyum, TPH olarak belirlenmistir. Bu calismada ornek teskil edecek bir petrol, bir dogal gaz ve bir petrol dogal gaz sahasi secilmis ve yil boyunca elde edilen degerlerin ortalamalari Tablo 1’de gosterilmistir. Atiksu karakterizasyonu ile birlikte laboratuvar olcekli calismalarda sahalara gore atiksular ayri ayri ve karistirilarak belirlenen proseslerden gecirilerekaritilabilirlik calismalari yurutulmustur. Bu kapsamda membran proses (MBR), mikrofiltrasyon (MF), ultrafiltrasyon (UF) sistemleri on aritma prosesleri olarak, aktif karbon ve ters osmoz sistemleri ileri aritma prosesleri olarak denenmistir. Yapilan denemeler sonucunda, uygun aritma yontemine karar verilmis ve on aritma, on filtrasyon, ileri aritma unitesi ile yardimci ekipmanlar ve tanklardan olusan, scada sistemi ile kontrol edilen 5m3/gun debiye sahip pilot olcekli sistem kurulumu gerceklestirilmistir (Sekil-1). Bu pilot tesis ile yaklasik 1 yil suresince yerinde aritilabilirlik calismalari yapilmistir. |
