| Popis: |
O (gramatičkom) licu se može govoriti na dva različita načina. Prvi, najčešći, način sastoji se u tome da se govornomu licu (ja, ego) dade središnje mjesto u proučavanju sistema ličnih zamjenica i ličnih glagolskih načina. To je sasvim razumljivo ako se uzme u obzir da sistem ličnih zamjenica ima zadatak da omogući i olakša međuljudsku komunikaciju u kojoj govorno lice igra najvažniju ulogu. Taj je sistem najkarakterističnije izražajno sredstvo komunikacijske funkcije jezika, funkcije koja se manifestira na razini govora — razini govorne realizacije — i izravno proizlazi iz odnosa čovjek-čovjek. Drugi način gledanja na gramatičko lice jest onaj koji daje prednost 3, licu, licu »o kojem se govori«. To poimanje lica proizlazi iz odnosa čovjek-univerzum, odnosa na kojem se gradi jezik kao sistem znakova koji organizira naše iskustvo o univerzumu, odakle proistječe kognitivna funkcija jezika. Danas je relativno lako dokazati da se ispod dijaloških lica (ja i ti) uvijek krije jedno treće lice. To pokazuju neka lingvistička zapažanja ali i književno-kritičke analize autobiografija. To treće lice, koje se krije u svim glagolskim (rednim) licima, odgovara imenskom licu, skrivenomu i neutraliziranom u supstantivu. Morfologija francuskog jezika otkriva tu činjenicu na neobično jasan način: Naime, član (le, la), koji je formalno obilježje gramatičkih osobina supstantiva, i zamjenica 3. lica (il) vuku svoje porijeklo iz istog latinskog izvora (ille, ilia, illud). Ta je činjenica vrlo važna ako se uzme u obzir da se glagol sa supstantivom uvijek slaže upravo u tom licu, te da je osnovna sintetička koneksija SN-SV još uvijek neobjašnjena. Po mišljenju autora, lice je nužni oslonac poimanja osnovnih jedinica jezika (supstantiv, glagol) i mjesto njihova susreta, kongruencije. Ono je također nužni oslonac gradnji osnovne govorne jedinice, rečenice, i okosnica mehanizma prijelaza iz govora u jezik. Tako je lice implicirano i u kognitivnoj i komunikacijskoj funkciji jezika. |
