ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚ ӘҢГІМЕЛЕРІНІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ АЯСЫ

Jazyk: kazašština
Rok vydání: 2022
Předmět:
DOI: 10.48371/phils.2022.67.4.022
Popis: Әңгіме оқуға ыңғайлы, шағын, жинақы прозаның шағын көлемді түрі. Қазіргі кезеңде том-том романдардан көрі прозаның шағын жанрына деген оқырманның сұранысы ерекше. Сондықтан қазіргі әңгімелерді зерттеу өзекті. Мақаланың негізгі мақсаты – қазіргі әңгімелердің мазмұнын құрайтын өмірлік құбылыстар мен авторлық идеялардың еркешеліктерін айқындау зерттеу. Зерттеуге негізінен “Қазақ әдебиеті” газетінде соңғы бес жылда жарық көрген Қ. Мұханбетқалиев, Т. Нұрмағанбетов, Н. Дәуітайұлы, М.Байғұт, С.Асылбекұлы, А.Алтай, Ж.Шаштайұлы, Б. Ыбырайым, Қ.Түменбай, А. Кемелбаева, М.Омарова, Е.Әбікенұлы, Қ. Тілеухан, А.Құрманбаева, А.Жұбаныш, Е.Қаныкейұлы, Н.Кәкенов, Г. Нұрланқызы, Ә. Асқаров, Д. Ахметова, Ж. Кенесарин, Е. Айболсын, Д.Ахметұлы, М.Қалдыбек, Т. Әбдірайым, Т. Рыскелдиев, Ә. Байбол, С. Сағынтай, А.Мырзахмет, Е. Бақаш, Т. Әлжанұлы сынды жазушылардың әңгімелері объекті ретінде алынды. Әңгімелерге негіз болған өмірлік жағдаяттар тақырыптық ерекшелігіне байланысты топтастырылды. Тақырыптарға деген авторлық көзқарастар жүйеленіп, айқындалды. Қаламгердің басты міндетінің бірі – ұлттық мүддені шығармасына арқау ету. Заманауи әңгімелерде қоғамдағы түрлі өзгерістердің, нарықтың, ғылыми прогрестің, саяси-әлеуметтік оқиғалардың ұлттық құндылықтар жүйесімен қатынасындағы қарама-қайшылықтардың туындау себептеріне деген жазушылардың позициясы айқындалды. Кеңестік кезеңде цензураға ілінген немесе кеңес үкіметінің қазақ халқына жасаған қиянаттары жайындағы тарихи, экологиялық тақырыптарда жазылған синхронды әңгімелердегі өмір шындығын бейнелеудегі ерекшеліктерді саралау да зерттеудің негізгі міндеттерінің бірі. Адамтану ғылымы тұрғынысынан әлеуметтік жайттардың адам психологиясына тигізген әсері мен мінез-құлықтық өзгерістер талданды. Әңгіме тақырыбына арнау болған қоғамдық-әлеуметтік шындық пен көркем шындық арасындағы байланыс айқындалады. Қазіргі әңгімелердің тақырыптық аясы мен өзекті идеялары дискурстық талданды. Зерттеу жұмысының жаңалығы – өмір шындығын арқау еткен көркем шығармаларға қазіргі әдебиеттану ғылымы тұрғысынан талдау жасау.
Рассказ представляет собой короткий, компактный тип прозы, который легко читается. В настоящее время читательский спрос на малый жанр является более востребованным, чем тома романов. Поэтому изучение современных рассказов является актуальным. Основная цель статьи заключается в том, что содержание современных рассказов отражает особенности жизненных явлений и авторских идей. Материал исследования – опубликованные в газете «Казахская литература» за последние пять лет рассказы. В качестве объекта были взяты рассказы таких писателей, как К.Муханбеткалиев, Т.Нурмаганбетов, Н.Дауитаулы, М.Байгут, С.Асылбекулы, А.Алтай, Ж.Шаштаулы, Б.Ибраим, К.Туменбай, А.Кемельбаева, М.Омарова, Е.Абикенулы, К.Тилеухан, А.Курманбаева, А. Жубаныш, Е.Каныкеулы, Н.Какенов, Г.Нурланкызы, А.Аскаров, Д.Ахметова, Ж.Кенесарин, Е.Айболсын, Д.Ахметулы, М.Калдыбек, Т.Абдраим, Т.Рыскельдиев, А.Байбол, С.Сагинтай, А.Мырзахмет, Е.Бакаш. Все рассказы были классифицированы по изображаемым жизненным ситуациям, были объединены по тематическим признакам. Были систематизированы и уточнены взгляды автора на темы. Одна из главных задач писателя – опора на национальный интерес в своем творчестве. В современных повестях определена позиция писателя относительно причин противоречий в связи с различными изменениями в обществе, на рынке, в научном прогрессе, политических и общественных событиях и системе национальных ценностей. Одной из основных задач исследования является выявление особенностей изображения действительности в синхронных рассказах, написанных на исторические и экологические темы, которые подвергались цензуре в советский период , а также выявление злоупотреблений советской власти в отношении казахского народа. Авторы проанализировали изменения психологии человека под влиянием социальных проблем. В рассказе определяется связь между социальной реальностью и художественной реальностью. Тематический охват и актуальные идеи современных рассказов были проанализированы дискурсивно. Новизной исследования является анализ художественных произведений на основе жизненных реалий с точки зрения современного литературоведения.
A short story is a short, compact type of prose that is easy to read. At present, the reader's demand for the small genre of prose, and not for volume novels, is special. Therefore, the study of modern stories is relevant. The main purpose of the article is to study the features of life phenomena and author's ideas that make up the content of modern stories. The study is based mainly on the materials of K., published in the newspaper "Kazakh Literature" over the past five years. Mukhanbetkaliev, T. Nurmaganbetov, N. Dauitauly, M. Baygut, S. Asylbekuly, A. Altai, Zh. A. Kurmanbaeva, A. Zhubanysh, E. Kanykeuly, N. Kakenov, G. Nurlankin, A. Askarov, D. Akhmetova, J. Kenesarin, E. Aibolsyn, D. Akhmetuly, M. Kaldybek, T. Abdraim, T. Ryskeldiev, A. Baibol, S. Sagintai, A. Myrzakhmet, E. Bakash, T. Stories of such writers as Alzhanuly were taken as an object. The life situations underlying the stories were grouped according to their thematic features. The author's views on the topics were systematized and clarified. One of the main tasks of the writer is to rely on the national interest in his work. In modern stories, the writer's position is determined regarding the causes of contradictions in connection with various changes in society, the market, scientific progress, political and social events and the system of national values. One of the main objectives of the study is to identify the features of the depiction of the reality of life in synchronous stories written on historical and environmental topics that were censored during the Soviet period or about the abuses of the Soviet authorities against the Kazakh people. . The influence of social problems on human psychology and behavioral changes was analyzed by a resident anthropologist. The relationship between social reality and artistic reality, which is the subject of the story, is determined. The thematic coverage and topical ideas of modern stories were analyzed discursively. The novelty of the study lies in the analysis of works of art based on life realities from the point of view of modern literary criticism.
Филологические науки, Выпуск 4 (67) 2022
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: