| Popis: |
Hamidiye Alaylarının kurulmasıyla, 48. Alay’ın komutanlığına, II. Abdülhamit tarafından Miran Aşiretinin lideri Mustafa Bey (Mistoyê Mîrî) getirilir ve kısa bir süre sonra kendisine ‘Paşa’lık rütbesi verilir. Çok geçmeden bölgede varlığını devam ettiren farklı din ve etnik unsurları kontrolüne almaya, aşiret ve sülaleleri şiddet ve cebir kullanarak itaat ettirmeye çalışır. Toplumsal yapıyı kendisine göre dizayn eder; sorunlu gördüğü aileleri başka yerlere göç ettirir ve dışarıdan birçok aileyi Cizre’ye yerleştirir. Ağalık sisteminin bölgede köklenmesine, genellikle şiddet ve zor kullanarak korku kültürünün yerleşmesine, devletin baskı ve zora dayalı bir sistem olarak anlaşılmasına neden olur. Silahlı birliğini rakip aşiretleri dize getirmede kullanır, vergi ve haraç yoluyla halkın malvarlığını elinden alır, yağmalar veya talan ettirir. Bütün bunlara rağmen merkezi yönetim tarafından kendisine ses çıkarılmaz. Yaptığı zulümler, bir asır geçmesine rağmen bölge halkı tarafından dillendirilir. Bu çalışma, bölgenin toplumsal yapısının biçimlenmesinde iz bırakan olayların derinlemesine mülakat yoluyla elde edilen verilerinden oluşmaktadır. Paşa’dan önce ve sonraki dönemlerde Cizre’nin toplumsal yapısı, bölgesel düzeyde varlığını sürdüren toplumsal kesimler ve bunların birbirleriyle ilişkileri, oluşan feodal yapılanmalar ele alınmaktadır. Ayrıca bölgenin yönetilmesinde etkili güçler, çeşitli müdahalelerle oluşan sınıfsal ayrışmalar, toplumsal yapıda dinsel ve kültürel statülerin oynadığı rol üzerinde durulmaktadır. Elde edilen genel sonuç ise ilgili dönemde yaşanan gelişmelerin etkilerinin günümüzde de devam ettiği yönündedir. |
