| Popis: |
Meteorolojik kuraklik, kuresel bir dogal afet olarak bilinmekle birlikte, ekonomik ve cevresel olarak onemli etkileri bulunmaktadir. Turkiye’nin de icerisinde bulundugu Dogu Akdeniz Havzasi, yagis azliginin beraberinde getirdigi kuraklik olaylari ile bas basa kalmakta ve cesitli problemler yasamaktadir. Tum bu problemler yagis olcumunun olmadigi alanlarda daha sikintili hale gelmektedir. Bu nedenle, kuraklik siddetinin eksiksiz takibi ve gozlemi ozellikle insan sagliginin korunmasi ve ekonomik kayiplarin onlenmesi acisindan cok onemlidir. Kurakliga yonelik en etkili analiz yontemlerinden birisi olan Standart Yagis Indeksi (SPI) yontemi yagis olcum verilerini gerektirmektedir. Bu ise yagis veri setinin olmadigi alanlarda yontemi sikintili hale getirmekte ve gridli verilerin onemini ortaya koymaktadir. Bu calismada, Dogu Akdeniz Havzasi’nda (20°N – 45°N, 10°E – 60°E) 2015 yili icin SPI yontemi kullanilarak tum alanda kuraklik analizi yapilmistir. ERA-Interim verileri ile 2000-2015 peryoduna ait yillik (12 aylik) SPI haritalari alansal olarak hazirlanmis ve degerlendirilmistir. Elde edilen sonuclarda, 2000 yilinda Balkan ulkeleri, Turkmenistan ve Turkiye’nin bati bolgelerinde; 2008 yilinda Turkiye, Iran ve Turkmenistan bolgesinde ve 2010 yilinda ise Iran ve Arabistan yarimadasi uzerinde negatif SPI degerleri (kurak) hesaplanmistir. 2009, 2010 ve 2014 yillarinda ise Turkiye ve Balkan ulkelerinde pozitif SPI degerleri (nemli) hesaplanmistir. Sonuclar bolgede kurakligin yildan yila degistigini ve yagis rejimindeki degisgenligi net bir sekilde gostermektedir. Bunun yaninda, kuraklik iklim degisikliginin bitkisel uretim uzerindeki en onemli olumsuz etkisi olarak on plana cikmaktadir. Turkiye’de kurakligin yasandigi 2004, 2007, 2008 ve 2013 yillarinda bitkisel verimlilikler incelenmistir. Ele alinan yillar ve bitkiler bazinda yapilan kuraklik-verim degerlendirmelerinde kuraklik yasanan donemlerde bitkisel verimlilikte %30’lara varan oranlarda azalislar tespit edilmistir. |
