ТЕНЕВАЯ ЭКОЛОГИЧЕСКАЯ МИГРАЦИЯ В ПРИАРАЛЬЕ КАК НОВЫЙ АРЕАЛ ЭКОЛОГИЧЕСКИХ ПРОБЛЕМ

Jazyk: ruština
Rok vydání: 2023
Předmět:
DOI: 10.48371/ismo.2023.51.1.010
Popis: В современном мире экологическая миграция является одним из самых актуальных исследовательских направлений в области миграции. Вопросы, связанные с перемещением населения, обостряются ввиду негативных прогрессирующих и нововыявленных изменений окружающей среды. Вместе с видоизменениями природного характера исключительным является пертурбация экологического состояния природного объекта в результате антропогенного воздействия, что имеет крайне отрицательный эффект на население расположенное вблизи и в отдалении от него. Целью исследования является обоснование выявления значительного числа перемещающихся лиц с территории Приаралья как зоны экологического бедствия, экологических мигрантов, имеющих, в силу ряда особенностей, латентный «теневой» характер. Работа несет в себе междисциплинарную научную значимость для исследователей в области регионоведения, международных отношений, миграции, экологии и демографии, а также вносит значительный вклад в разработку инструментария по выявлению экологической миграции на изучаемой территории. Научное исследование может быть использовано для усовершенствования законодательства по экологической миграции, а также будет способствовать предотвращению подобных социально-экономических последствий в результате экологических катастроф. Результаты исследования могут быть применены в качестве учебного материала дисциплин, читаемых для студентов и магистрантов образовательных программ «Регионоведение» и «Международные отношения». В качестве основных методов в научной работе были использованы сравнительный, исторический, логический, метод системного подход и корреляционный анализ. В результате проведенной работы авторами было выявлено такое явление как «теневая экологическая миграция», как феномен, сформировавшийся причинными факторами: в следствии политики иррациональной ирригации, приведшей к катастрофическому высыханию Аральского моря, происходит практически полное обрушение промышленно-сельскохозяйственного комплекса данного района, что неизбежно ведет к обеднению человеческого ресурса. Представлена цепь событий, запустивших экологическую миграцию, центром которого является экологическая катастрофа Аральского моря. Исследование будет способствовать предупреждению возникновения схожих экологических бедствий антропогенного характера и повышению уровня защищенности экологических беженцев. Итоги исследования могут быть применены для внесения корректировок в правовые документы, увеличению программ по оказанию социальной поддержки пострадавшему населению, а также в научной литературе по исследованию миграционных процессов.
Бүгінгі таңда көші-қон саласындағы ең өзекті зерттеу бағыттарының бірі экологиялық көші-қон болып табылады. Халықтың қоныс аударуына байланысты мәселелер қоршаған ортаның теріс үдемелі және жаңадан анықталған өзгерістеріне байланысты шиеленісе түседі. Табиғи сипаттағы өзгерістермен бірге антропогендік әсер ету нәтижесінде табиғи объектінің экологиялық жағдайын пертурбациялау ерекше болып табылады, бұл оған жақын және одан алыс орналасқан халыққа өте теріс әсер етеді. Зерттеудің мақсаты экологиялық апат аймағы ретінде Арал аумағынан қоныс аударатын адамдардың едәуір санын, бірқатар ерекшеліктеріне байланысты жасырын «көлеңкелі» сипаты бар экологиялық мигранттарды анықтау болып табылады. Жұмыс өңіртану, халықаралық қатынастар, көші-қон, экология және демография саласындағы зерттеушілер үшін пәнаралық ғылыми маңыздылыққа ие, сондай-ақ зерттелетін аумақта экологиялық көші-қонды анықтау жөніндегі құралдарды әзірлеуге елеулі үлес қосады. Ғылыми зерттеу экологиялық көші-қон туралы заңнаманы жетілдіру үшін пайдаланылуы мүмкін, сонымен қатар экологиялық апаттардың салдарынан осындай әлеуметтік-экономикалық салдардың алдын алуға ықпал етеді. Зерттеу нәтижелері «Аймақтану» және «халықаралық қатынастар» білім беру бағдарламаларының студенттері мен магистранттары үшін оқылатын пәндердің оқу материалы ретінде қолданылуы мүмкін. Ғылыми жұмыста негізгі әдістер ретінде салыстырмалы, тарихи, логикалық, жүйелік тәсіл әдісі және корреляциялық талдау қолданылды. Жүргізілген жұмыстың нәтижесінде авторлар «көлеңкелі экологиялық көші-қон» сияқты құбылысты себеп факторларымен қалыптасқан құбылыс ретінде анықтады: Арал теңізінің апатты кебуіне әкелген ирригациялық суару саясатының нәтижесінде осы аймақтың (ауданның) өнеркәсіптік-ауылшаруашылық кешенінің толық құлдырады, бұл сөзсіз адами ресурстардың сарқылуына әкеледі. Авторлар «көлеңкелі экологиялық көші-қон» ұғымын әзірледі; басында Арал теңізінің экологиялық апаты болған экологиялық көші-қонды бастаған оқиғалар тізбегі ұсынылған. Зерттеу антропогендік сипаттағы ұқсас экологиялық апаттардың алдын алуға және экологиялық босқындардың қорғалу деңгейін арттыруға ықпал етеді. Зерттеу қорытындылары құқықтық құжаттарға түзетулер енгізу, зардап шеккен халыққа әлеуметтік қолдау көрсету жөніндегі бағдарламаларды ұлғайту, сондай-ақ көші-қон процестерін зерттеу жөніндегі ғылыми әдебиеттерде қолданылуы мүмкін.
In the modern world, environmental migration is one of the most relevant research areas in the field of migration. Issues related to the displacement of the population are exacerbated due to the negative progressive and newly revealed changes in the environment. Along with modifications of a natural nature, the perturbation of the ecological state of a natural object as a result of anthropogenic impact is exceptional, which has an extremely negative effect on the population located near and far from it. The purpose of the study is to substantiate the identification of a significant number of people moving from the territory of the Aral Sea region as a zone of ecological disaster, environmental migrants, who, due to a number of features, have a latent "shadow" character. The work carries an interdisciplinary scientific significance for researchers in the field of regional studies, international relations, migration, ecology and demography, and also makes a significant contribution to the development of tools for identifying environmental migration in the study area. Scientific research can be used to improve legislation on environmental migration, and will also help prevent such socio-economic consequences as a result of environmental disasters. The results of the study can be used as a teaching material for disciplines read for students and undergraduates of the educational programs "Regional Studies" and "International Relations". Comparative, historical, logical, systematic approach and correlation analysis were used as the main methods in scientific work. As a result of the work carried out, the authors identified such a phenomenon as “shadow ecological migration”, as a phenomenon formed by causal factors: as a result of the policy of irrational irrigation, which led to the catastrophic drying of the Aral Sea, there is an almost complete collapse of the industrial and agricultural complex of this region (district), which inevitably leads to the impoverishment of the human resource. The authors have developed the concept of "shadow ecological migration"; a chain of events that triggered ecological migration is presented, at the beginning of which there is an ecological catastrophe of the Aral Sea. The study will help prevent the occurrence of similar environmental disasters of an anthropogenic nature and increase the level of protection of environmental refugees. The results of the study can be used to make adjustments to legal documents, increase programs to provide social support to the affected population, as well as in the scientific literature on the study of migration processes.
Международные отношения и Регионоведение, Выпуск 1 (51) 2023
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: