| Popis: |
Sinop İli Ayancık İlçesi’ne bağlı Yenikonak Bucağı’nın Merkez Köyü olan Otmanlı, Karadeniz sahilinde bulunan Ayancık’ın 10 km. kadar güneyinde, 150 m. rakımda kurulmuş 102 haneli bir köydür. Köyde halen konut, ambar, fırın, çeşme, kuyu, menfez ve atölye olmak üzere yedi ayrı türde geleneksel yapı bulunmaktadır. Bu çalışmada, bunlardan evler tanıtılıp değerlendirilmiştir. Yörede ahşap yığma ve kâgir yığma inşa teknikleri görülmektedir. Çoğu evde ahşap ve kâgir yığma bir arada kullanılmıştır. Köyde genel anlamda çantı teknikte ahşap yığma yapılar (konut, ambar, atölye vb.) ağırlıktadır. Kitabe veya benzeri bir belge bulunmadığından üslup eleştirisi yöntemiyle tarihlediğimiz evlerin; 19. yüzyıl sonları ile 20. yüzyılın ilk yarısından inşa edilmiş olabileceklerini düşünmekteyiz. Otmanlı konutları avlu ve bahçelerinde bulunan ambar, fırın, ahır, samanlık, çeşme, kuyu, çardak gibi çeşitli eklenti yapılarla birlikte ele alınmışlardır. Büyük çoğunluğu zemin ve üzerinde bulunan birinci kattan oluşan evlerde zemin kat, kırsal konutlarda sıklıkla görüldüğü üzere, asıl yaşam katının altında bulunan; ahır, samanlık, bahçe ve çeşitli ev işleri ve ihtiyaçları için kurgulanmıştır. Bu katta özgün bir mekân düzeni dikkat çeker. Hane sahiplerinin yaşadığı, 1. katta; hayat, sofa, oturma ve yatma odaları, mutfak, tuvalet, banyo ve gusülhane birimleri sıralanır. Bu katta geleneksel iç sofalı düzenin farklı birkaç tipi görülür. Oda donatı elemanları mütevazı unsurlardır. İşlevselliğin ön planda olduğu yapılarda, son derece sınırlı ölçüde, taşra karakterli şematik ahşap bezemeler bulunmaktadır. Otmanlı Köyü kırsal evleri, ayakta kalan örneklere göre tür çeşitliliği ve sayı bakımından sınırlı örneklere sahiptir. Yapıların mimari tarzı, plan, malzeme-teknik, mimari eleman ve süsleme özellikleri Orta Karadeniz bölgesinin kırsal yapı karakterini yansıtmaktadır. İncelenen yapı türlerinin yakın benzerleri Sinop ve komşu illerde de görülmektedir. Say taşlı çatı kaplaması araştırma alanının en özgün mimari unsurudur. Otmanlı Köyü’ndeki kırsal evleri şekillendiren başlıca etkenler - kırsal mimarinin tabiatında var olagelen-iklim, yerel malzeme ve mimari gelenektir. Kırsal mimarinin bir başka karakteristiği olan babadan-oğula aktarılan tecrübeye dayalı yapı ustalığı, Otmanlı yöresi için de geçerli görünmektedir. Köy ve yakın çevre sakini olan ustaların yakın zamanlara kadar eser verdikleri görülmektedir. |
