Σημειωτική ανάλυση της θεατρικής παράστασης «Ομήρου Οδύσσεια: το παραμύθι των παραμυθιών»: Το σημείο της ένδυσης

Jazyk: Greek, Modern (1453-)<br />Greek
Rok vydání: 2023
Předmět:
DOI: 10.26262/heal.auth.ir.346315
Popis: Η παρούσα μελέτη εκπονείται στο πλαίσιο των σπουδών μου στο ΔΠΜΣ Σημειωτική, Πολιτισμός, Επικοινωνία. Στόχος της είναι η διεπιστημονική προσέγγιση και σημειωτική ανάλυση της θεατρικής παράστασης «Ομήρου Οδύσσεια: το παραμύθι των παραμυθιών», μέσα από την αξιοποίηση θεωρητικών και μεθοδολογικών εργαλείων της Σημειωτικής της Παράστασης και της Θεατρολογίας, με έμφαση στο σημείο της ένδυσης ως φορέα πολλαπλών σημαινομένων στο θέατρο για ανήλικους θεατές. Η μελέτη χωρίζεται σε δύο μέρη, στο θεωρητικό και στη μελέτη περίπτωσης. Αρχικά, επιχειρείται η εννοιολογική αποσαφήνιση του «θεάτρου για ανήλικους θεατές» και η ανάδειξή του ως σύνθετου πολυσημειακού συστήματος. Παρουσιάζονται συνοπτικά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ενδύματος και η διαχρονική σχέση του με το ανθρώπινο σώμα και την κοινωνία. Ιδιαίτερα εστιάζουμε στο θεατρικό ένδυμα όπως αυτό εντάσσεται στον οπτικό κώδικα της παράστασης και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην απόδοση του ηθοποιού μέσω του κινησιολογικού κώδικα, πλαισιώνει εικαστικά και υποστηρίζει ερμηνευτικά τον θεατρικό χαρακτήρα και, γενικότερα, έχει ενεργό ρόλο στην αισθητική ταυτότητα της παράστασης. Επικεντρωνόμαστε στο θεατρικό κοστούμι με επίκεντρο το θέατρο για ανήλικους θεατές, ως μοχλό λειτουργίας ενός σύνθετου σημειωτικού πλέγματος, καθώς και τα σημειακά συστήματα που το πλαισιώνουν. Το θεωρητικό μέρος ολοκληρώνεται με την ανάπτυξη της μεθοδολογίας της παρούσας μελέτης περίπτωσης. Στο δεύτερο μέρος του πονήματος προχωράμε στην ανάλυση της παράστασης, κάνοντας μια σύντομη αναφορά στην αισθητική της, σε κριτικές της εποχής, καθώς και στην παρουσία της παιδική σκηνής «Παιδικό Στέκι» στα θεατρικά δρώμενα της χώρας μας. Μέσα από την ανάδειξη των κύριων ισοτοπιών του κειμένου μάς αναδεικνύονται τα βασικά θέματα του έργου και οι κομβικές σκηνές της παράστασης οι οποίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής. Στις σκηνές αυτές εφαρμόζουμε το μοντέλο δράσης του Greimas (όπως το επεξεργάστηκε για το θέατρο η Anne Ubersfeld και το αναθεώρησε η Μαρίκα Θωμαδάκη) ως βασικό μεθοδολογικό εργαλείο ανάγνωσης της θεατρικής παράστασης. Το μοντέλο αυτό μας βοηθά αφενός να αποκαλύψουμε τον ιδεολογικό πυρήνα της παράστασης και αφετέρου να αναδείξουμε το ρόλο του κοστουμιού ως εκείνο το οπτικό σημείο της παράστασης, το οποίο προσδιορίζει το ουσιαστικό περιεχόμενο του διαλόγου που επιδιώκει ο συγγραφέας/σκηνοθέτης της παράστασης με το κοινό του. Η σημειωτική ανάλυση αναδεικνύει το σημείο της ένδυσης ως φορέα πολλαπλών σημαινομένων στο θέατρο για ανήλικους θεατές, καθώς αποκαλύπτει εθνοφυλετικά στοιχεία, την κοινωνική τάξη του δρώντα, την ηλικία, τη διάθεση, την ψυχική κατάσταση, τις σχέσεις εξουσίας, ενώ ενισχύει και το δραματικό στοιχείο της παράστασης. Εν κατακλείδι, θα λέγαμε πως το θεατρικό ένδυμα στο πλαίσιο αυτό επιτελεί αναγνωριστική λειτουργία, η οποία αφορά ένα σύνολο ενδείξεων απαραίτητων για την ομαλή λειτουργία του θεατρικού επικοινωνιακού πλέγματος επί σκηνής.
This study is prepared as a part of my studies in the Interdepartmental Postgraduate Program Semiotics, Culture, Communication. Its purpose is, through the utilization of theoretical and methodological tools of the Semiotics of Performance and Theatrology, the interdisciplinary approach and semiotic analysis of the theatrical performance “Homer΄s Odyssey: the tale of tales” with an emphasis on costume as a carrier of multiple signifiers in theater for young audiences The study is divided into two parts, the theoretical and the case study. Initially, a conceptual clarification of the term «theatre for young audiences” and its emergence as a complex multicodal system is attempted. The special characteristics of the garment and its timeless relationship with the human body and society are briefly presented. We particularly focus on the theatrical costume, as a code of the performance that plays an important role in the actor’s performance, visually frames and interpretatively supports the theatrical character and, in general, has an active role in the aesthetic identity of the performance. We focus on the theatrical costume in the theater for young audiences as a lever for operating a complex semiotic grid, as well as the codes that accompany it. The theoretical part concludes with the development of the methodology of the present case study. In the second part of the paper, we proceed with the analysis of the performance, making a brief reference to its aesthetics, to reviews of the time, as well as to the presence of the children΄s theatrical scene “Children΄s House” in the theatrical events of our country. Through the emergence of the main isotopies of our text, the main themes of the play and those key scenes of the performance, which play an important role in the development of the plot, are highlighted. In these scenes we apply Greimas΄model of action (as adapted for the theater by Anne Ubersfeld) as the methodological tool for reading the theatrical performance. It helps us reveal its ideological core and highlight the role of the costume as a visual element of the performance. The semiotic analysis highlights the role of clothing as a carrier of multiple signifiers in the theater for young audiences as it reveals ethno-racial elements, the actor΄s social class, age, mood, mental state, power relations, while also enhancing the dramatic element of the performance. Inconclusion, we would say that the theatrical costume in the theater for young audiences has an identification function, which concerns a set of indications necessary for the smooth functioning of the theatrical communication network.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: