| Popis: |
Osmanlı’da XVI. yüzyılın ikinci yarısında; “Celali İsyanları” özellikle köylerde yoğunluk kazanmıştı. Kanunî’nin son döneminde ortaya çıkan eşkıyalar, keşif hareketlerini II. Selim döneminde hızlandırmışlar, III. Murat döneminde kanûn-ı kadimin bozulmasıyla yoğunluklarını artırmışlardı. III. Mehmet döneminde ise kanunsuzlukları ile yağmalarını buhrana dönüştürmüşlerdi. Bu sorunun ortadan kaldırılıp güvenliğin sağlanabilmesi için askerî, idarî, adlî tedbirler alınmıştı. Kolluğun takip ettiği eşkıyalar, sıkıştıklarında serbest timarlara sığınarak her defasında kurtulabilmişlerdi; böylece timar sahipleri, onların güçlenmesine imkân vermişlerdi. Ayrıca paralı askerlerin de eşkıya olmaları; askerî strateji ve taktikleri bilmeleri isyan ateşini körüklemişti. Kolluğun, eşkıyalarla baş etmesinde; “savaş sanatında” mahir olanlar ile işsizler (suhteler) güruhunun, eşkıyaların insan kaynağını oluşturması, zorluklara neden olmuştu. Celâliler hakkında pek çok çalışmalar yapılmış olsa da “serbest timarların” eşkiyalık olaylarının gelişip alevlenmesinde ki yerine dair müstakil çalışmanın olmayışı, bu konunun araştırılmasını gerektirmiştir. Divân-ı hümâyûn da serbest timarlara sığınan eşkıyalar hakkında ki kararlar araştırıldığı için ana kaynak olarak mühimme defterleri kullanılmıştır. |
