Role of salivary biomarkers in diagnosis and monitoring of patients with autoimmune diseases: a systematic review

Jazyk: Greek, Modern (1453-)<br />Greek
Rok vydání: 2023
Předmět:
DOI: 10.26262/heal.auth.ir.346043
Popis: Introduction: Autoimmune-rheumatological diseases represent a tangled display of illnesses characterized by autoreactivity (reactivity against self-antigens) of T-B lymphocytes. Autoantibody production, which characterize these illnesses, can be used as biomarkers and are crucial for the diagnosis. Serum and other biological fluids analysis are used traditionally for the diagnosis of these diseases. However, an increasing number of studies propose saliva as an alternative. Aim of this study is to identify and propose saliva biomarkers (proteins, cytokines, hormone levels, etc.) as a possible diagnostic and follow-up tool for patients with autoimmune diseases. Materials and Methods: We carried out a systematic review of the available literature investigating the relationship between autoimmune diseases and salivary biomarkers. Through comprehensive research of three databases (PubMed, Scopus, Cochrane) from 2004 to 2022, eligible studies were identified and selected according to predefined inclusion-exclusion criteria. Quality of the included articles was assessed using the NIH quality assessment tool for Observational Cohort and Cross-Sectional studies and the NIH quality assessment tool for Case-Control Studies. Results: Our research yielded 884 articles among all three databases. Following duplicate removal, from the 790 remaining articles 718 were excluded. Finally, after full text analysis, 60 were included in our systematic review including cross-sectional, case-control and cohort studies. 32 studies reported salivary biomarkers associated with Sjögren Syndrome (SS), 9 with Systematic Lupus Erythematosus (SLE), 9 with Rheumatoid Arthritis (RA), 2 with Systemic Sclerosis (SSc) and 6 referred to type 1 Diabetes Mellitus (DM1). One study investigated relationship between salivary biomarkers and SS, SSc and SLE together. Salivary proteins were the most frequent biomarkers identified. There was great heterogeneity among methods and protocols used in the different studies. Conclusion: Saliva is a very potent biological fluid and could serve as a valuable clinical asset in the diagnosis and follow up of patients with autoimmune diseases. However, more well-conducted molecular studies are needed in order to identify novel salivary biomarkers and to establish standardized protocols.
Εισαγωγή: Τα αυτοάνοσα-ρευματολογικά νοσήματα αποτελούν μία περίπλοκη κατηγορία νοσημάτων, τα οποία χαρακτηρίζονται από αυτοανοσία (αντίδραση δηλαδή εναντίον αυτοαντιγόνων) των Τ ή Β λεμφοκυττάρων. Τα αυτοαντισώματα που τα χαρακτηρίζουν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βιοδείκτες και είναι εξέχουσας σημασίας για τη διάγνωση τους. Η ανάλυση του ορού του αίματος ή άλλων σωματικών υγρών χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για τη διάγνωση τους. Παρόλα αυτά, αυξανόμενος αριθμός μελετών προτείνουν ως εναλλακτική τη χρήση σιέλου. Ο σκοπός αυτής της μελέτης είναι να αναφέρει βιοδείκτες σιέλου (πρωτεΐνες, κυτταροκίνες, επιπέδα ορμονών κτλ) ως πιθανό διαγνωστικό εργαλείο, καθώς και ως εργαλείο παρακολούθησης των ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα. Υλικά και μέθοδοι: Πραγματοποιήσαμε μία συστηματική ανασκόπηση της διαθέσιμης βιβλιογραφίας ερευνώντας τη συσχέτιση μεταξύ αυτοάνοσων νοσημάτων και βιοδεικτών σιέλου. Με εμπεριστατωμένη έρευνα τριών βάσεων δεδομένων (PubMed, Scopus, Cochrane) από το 2004 μέχρι το 2022, τακτοποιήθηκαν και επιλέχθηκαν οι μελέτες που πληρούσαν τις προϋποθέσεις με βάση προκαθορισμένα κριτήρια ένταξης-αποκλεισμού. Η ποιότητα των συμπεριλαμβανομένων μελετών εκτιμήθηκε με βάση τα αντίστοιχα εργαλεία που παρέχει το NIH για τον έλεγχο εγκυρότητας για μελέτες παρατήρησης και διατομεακές μελέτες καθώς και το εργαλείο ελέγχου εγκυρότητας για μελέτες περίπτωσης-ελέγχου. Αποτελέσματα: Η έρευνά μας απέδωσε 884 άρθρα και από τις τρεις βάσεις δεδομένων. Ύστερα από αφαίρεση των άρθρων που ήταν διπλά δημοσιευμένα, από τα 790 άρθρα που απέμειναν, 718 τελικά απορρίφθηκαν. Ύστερα από πλήρη ανάλυση κειμένου, 60 άρθρα τελικά συμπεριλήφθηκαν στη συστηματική μας ανασκόπηση συμπεριλαμβανομένου διατομεακών μελετών, μελετών ασθενών-μαρτύρων και μελετών κοορτής. 32 μελέτες συσχέτιζαν βιοδείκτες σιέλου με το Σύνδρομο Sjögren, 9 με το Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο, 9 με τη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα, 2 με το Σκλυρόδερμα και 6 με τον Διαβήτη τύπου 1. Μία μελέτη εξέταζε τη συσχέτιση μεταξύ βιοδεικτών σιέλου και του Συνδρόμου Sjögren, της Συστημικής Σκλήρυνσης και του Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου ταυτόχρονα. Πρωτεΐνες ήταν η συχνότερη μορφή αναφερόμενου-ταυτοποιημένου βιοδείκτη σιέλου. Παρατηρήθηκε μεγάλη ετερογένεια μεταξύ μεθόδων και πρωτοκόλλων που χρησιμοποιήθηκαν στις διάφορες έρευνες. Συμπέρασμα: Η σίελος είναι ένα δραστικό βιολογικό υγρό με δυνατότητα χρήσης ως κλινικό εργαλείο στη διάγνωση και στην παρακολούθηση ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα. Παρόλα αυτά, χρειάζονται περισσότερες εμπεριστατωμένες μοριακές μελέτες προκειμένου να ταυτοποιηθούν καινοτόμοι σιελικοί βιοδείκτες και να καθιερωθούν τυποποιημένα πρωτόκολλα χρήσης τους στην κλινική πράξη.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: