| Popis: |
Ebü’t-Tayyib el-Mütenebbî, X. yüzyılda yaşamış Arap şiirinin en güçlü simalarından biridir. O, sanatsal değeri yüksek şiirler kaleme almış, hem yaşadığı dönemde hem de sonraki dönemlerde birçok şairi derinden etkilemiştir. Daha hayattayken etrafını hayranları kuşatmış ve dönemin hükümdarları onun gibi güçlü bir şairi saraylarında görmek için ona karşı oldukça cömert davranmışlardır. Öyle ki hayatı boyunca birçok hükümdarın sarayında bulunmuş, onlara methiyeler söylemiş ve ihsanlarına mazhar olmuştur. Bu hükümdarlardan biri de kendisine valilik vaadinde bulunan ve yaklaşık olarak dört yıl himayesinde kaldığı İhşîdî hükümdarı Ebü’l-Misk Kâfûr’dur. Aslen Habeşli siyahî bir köle olan Kâfûr’un himayesine girmek şairin onurunu incitmiş olsa da kalbinin derinliklerinde yatan itibar elde etme arzusu onuruna üstün gelmiş ve böylece Mısır’a giderek onun himayesine girmiştir. Kâfûr’a yönelik sanatsal değeri yüksek methiyeler söylemiş; lakin bu methiyelerinde samimi ve içten duygular yansıtmamış, kalbinin hissettikleriyle sözcüklere dökülen mısralar daima birbiriyle çelişmiştir. Öyle ki bu methiyeler sadece çıkar amaçlı söylenmiştir. Çünkü Kâfûr’un kendisine verdiği vaat gerçekleşmeyince methiyelerinde yücelttiği, bütün hükümdarlardan üstün gördüğü hâmisini en ağır sözlerle, aşağılayıcı ifadelerle yermiştir. Mütenebbî’nin Kâfûr için söylediği hem methiyeleri hem de hicviyeleri divanının nadide ürünleridir. Çünkü bu şiirler, sanatının en olgun olduğu bir dönemde kaleme alınmıştır. Ayrıca bu şiirler şairin; umut, arzu, hayal kırıklığı, hüzün, özlem, nefret ve kin gibi Kâfûr’un himayesinde bulunduğu süre boyunca yaşadığı karmaşık duygularını yansıtmış ve yaşamından izler taşımıştır. Bu çalışmada; Mütenebbî’nin bir methiyesi ve bir hicviyesi özelinde Kâfûr’la ilgili kaleme aldığı şiirler incelenmiştir. |
