Οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών Α/θμιας εκπαίδευσης για την καλλιέργεια του Κριτικού Γραμματισμού μέσα από το γλωσσικό μάθημα

Jazyk: Greek, Modern (1453-)<br />Greek
Rok vydání: 2022
Předmět:
DOI: 10.26262/heal.auth.ir.339597
Popis: Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να σκιαγραφήσει τις αντιλήψεις εκπαιδευτικών Α/θμιας εκπαίδευσης αναφορικά με τον τρόπο αξιοποίησης της πρότασης του Κριτικού Γραμματισμού στη σχολική πράξη. Αντλώντας από τον κλάδο της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου (ΚΑΛ), η γλωσσοπαιδαγωγική πρόταση του Κριτικού Γραμματισμού εστιάζει στην αναζήτηση των σχέσεων μεταξύ γλώσσας και εξουσίας καθώς και στην καλλιέργεια της κατανόησης του τρόπου με τον οποίο τα κείμενα κατασκευάζουν κοινωνικές αναπαραστάσεις και προωθούν ιδεολογίες. Τελικός στόχος είναι η διαμόρφωση υποκειμένων τα οποία, μέσα από τη χρήση της γλώσσας και τα κείμενα, να μπορούν να συμμετέχουν στην κοινωνική πραγματικότητα, αναλαμβάνοντας κοινωνική δράση για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας. Αν, σύμφωνα με την πρόταση αυτή, τα κείμενα δεν είναι ουδέτερα αλλά προωθούν ρητά ή υπόρρητα μια συγκεκριμένη ιδεολογία και δομούν ή ενισχύουν συγκεκριμένες σχέσεις εξουσίας, άξιο διερεύνησης είναι το πώς η προσέγγιση αυτή μπορεί να υλοποιηθεί. Ποιες είναι οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για τις βασικές συνιστώσες της συγκεκριμένης προσέγγισης; Η παρούσα εργασία επιχειρεί να απαντήσει στο κεντρικό αυτό ερώτημα. Συγκεκριμένα, η έρευνα μελετά τον τρόπο με τον οποίο εκπαιδευτικοί Α/θμιας εκπαίδευσης τοποθετούνται και αξιολογούν μια σειρά από σενάρια τα οποία υλοποιούν με ποικίλους – πληρέστερους ή ελλιπέστερους- τρόπους κάποιες από τις βασικές αρχές που χαρακτηρίζουν ένα πρόγραμμα Κριτικού Γραμματισμού. Τα ερευνητικά ερωτήματα που τίθενται είναι τα εξής: Με ποιον τρόπο οι εκπαιδευτικοί τοποθετούνται σε δραστηριότητες που απηχούν επιμέρους πτυχές της γλωσσοπαιδαγωγικής πρότασης του Κριτικού Γραμματισμού; Ποιο είναι το περιεχόμενο που οι εκπαιδευτικοί έχουν διαμορφώσει γύρω από την έννοια του κριτικού γραμματισμού; Τι είδους ορισμούς και οπτικές αξιοποιούν; Για την συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο της η ημι-δομημένη συνέντευξη. Επιπλέον, σχεδιάστηκαν τρία –κλιμακούμενης συνθετότητας- διδακτικά σενάρια που πραγματεύονται το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Η ανάλυση των δεδομένων δείχνει ότι οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί ορίζουν το περιεχόμενο του κριτικού γραμματισμού με έναν εξαιρετικά στενό τρόπο, χρησιμοποιώντας γενικόλογες αναφορές. Ελάχιστα ενδιαφέρονται οι εκπαιδευτικοί για την αλλαγή του κλίματος και των σχέσεων των μελών της τάξης μέσα στην οποία θα καταστεί δυνατόν να υλοποιηθεί ένα διδακτικό σενάριο με κριτικό προσανατολισμό.
The main aim of Critical Literacy is to unveil the way texts work to construct power relations and identify the hidden meanings and ideologies that they promote. The main goal posited is to help language users, through the analysis and use of linguistic resources, engage critically with the ideologies circulating in society and take social action for the transformation of society. If, according to this pedagogical approach, texts are not neutral but are used to construct specific ideologies, how can texts be used in actual practice? How do teachers help students unveil the ideologies hidden in them? These are the issues raised in this research. More specifically, this research focuses on the way in which Greek primary school teachers get positioned towards a series of scenarios which implement in various – fuller or thinner- ways the basic principles that characterize a program of Critical Literacy. To address these issues, this research uses semi-structured interviews as a tool for data collection. At the same time, and in order to unveil teachers’ stances, three didactic scenarios of increasing complexity were designed, all focusing on the topic of school bullying. Analyses of the interviews present interesting information on elementary Greek teachers’ limited ability to deal with critical issues. The notion of critical literacy they have formed appears to be a very thin one. This is characterized by general and vague descriptions on how texts meanings can be unveiled as well as the emphasis on specific text factors such as communicative purpose and genre structure. Limited is their interest on introducing changes into the school culture within which those texts will be situated and analyzed.
Databáze: OpenAIRE
Externí odkaz: