| Popis: |
Anavatanı Hindistan olan maş fasulyesi türü, uzun yıllardan beri ülkemizde insan beslenmesinde kullanmak amacıyla yetiştirilmektedir. Bu araştırmada ülkemizde yetiştiriciliği yapılan maş fasulyesi yerel genotiplerinin ve yurt dışından temin edilen tescilli çeşitlerin tohum hasadı yapıldıktan sonra kalan kısımlarının yem olarak kullanılabilme potansiyelinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme arazilerinde 2019 yılında, tesadüf blokları deneme deseninde faktöriyel düzenlemede üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Çalışmada, 18 maş fasulyesi genotipi ve 4 adet tescilli çeşit (Jade-AU, Vidiyala, Partow ve Kalkınısh) kullanılmıştır. Bitki kısımları olarak, tohum hasadından sonra kalan gövde, yaprak ve bakla kabukları kullanılmıştır. Çalışmada asit deterjanlarda çözünen lif içeriği (ADF), nötr deterjanlarda çözünen lif içeriği (NDF), asit deterjanlarda çözünen lignin içeriği (ADL), selüloz, toplam sindirilebilir besin maddesi (TSBM), nisbi yem değeri (NYD) ve metabolik enerji (ME) parametreleri incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre genotiplerde NDF içeriği % 37.72-46.92, ADF içeriği % 24.40-34.11, ADL içeriği % 6.19-9.93, TSBM % 57.30 - 69.84, selüloz içeriği % 15.92-24.17, NYD 142.07-193.46 ve ME 8.61- 9.89 MJ kg-1 arasında değişmiştir. ADF, NDF, ADL ve selüloz içeriği bakla kabuklarında yüksek değerlere sahip olsa da, yem değerlerine ait sınıflandırmalar bakımından belirlenen değerler gövde kısmında tespit edilmiştir. TSBM, NBY ve ME özelliklerinde yaprak kısmı yüksek değerlere sahip olmuştur. Sonuç olarak en iyi yem değerleri bitki artıklarının gövde kısmında belirlenmiş olup, maş fasulyesi genotip ve çeşitler arasında 21 B 01 ile 27 S 08 genotiplerinde tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda maş fasulyesi genotiplerinin hayvan beslemede potansiyel bir yem olabileceği düşünülmektedir. |
