| Popis: |
Amaç: Bu çalışmanın amacı Orta Çağ İslam dünyasında yazılmış ilk tıbbi künnāş olarak kabul edilen ʿAlī b. Rabben et-Ṭaberī’nin Firdevsu’l-Ḥikme fī’ṭ-Ṭıbb adlı eserindeki çocukların tedbiri ile sağlığın korunması ile ilgili bölümlerinin sunulması ve değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntem: Çalışmada Firdevsu’l-Ḥikme’nin Muḥammed Zubeyr eṣ-Ṣiddīḳī tarafından hazırlanmış ve 1928 yılında Berlin’de Kunstdruckerei Sonne (Maṭbaʿa-i Āf-tāb)’de basılmış olan bir nüshası incelenmiştir. Firdevsu’l-Ḥikme’nin ikinci nevʿinin, dördüncü makalesinin birinci faslı “Çocukların tedbiri ve sağlığın korunması hakkında” ve ikinci faslı “Büyüdüğünde çocuğun terbiyesi hakkında” olup, adı geçen bölümler Arapçadan Türkçeye çevrilerek yazının bulgular kısmında sunulmuş ve ilgili literatür eşliğinde tartışılmıştır. Bulgular: Birinci bölümde bebeğin beslenmesi, sütannenin özellikleri, sütannenin yiyecekleri, emziren kişinin sütünün azaldığı, inceldiği ya da yoğun olduğu durumlarda yapılacaklar, çocuklarda görülen bazı hastalıklar ve bunların tedavileri, çocukların yiyecekleri ve içecekleri, dişlerin çıkma zamanı ile bu dönemde çocukta görülen bazı rahatsızlıklar açıklanmıştır. İkinci bölümde ise çocuğun büyüdüğünde yapması gereken sporlar, yiyeceği, içeceği, çocuğun eğitimi için gereken öğretmenin nitelikleri ile çocukların hangi konularda eğitilecekleri bildirilmiştir. Sonuç: Yapılan araştırma Ṭaberī’nin çocukların tedbiri hakkındaki bölümleri yazarken, her ne kadar kendisi Galenus’un sözlerinden yararlandığını bildirse de büyük olasılıkla Oribasius’un Collectiones Medicae adlı eserinin Livres Incertains’ı ile Synopsis’inden yararlanmış olabileceğini ortaya koymaktadır. |
